Xét xử vụ bắt cóc, đánh đập để đòi nợ ở Cam Lâm áp dụng quy định pháp luật chưa đầy đủ
2 thanh niên cùng trú xã Suối Cát (huyện Cam Lâm) đã bị xét xử vì đòi nợ bằng cách bắt giữ, đánh đập, ép con nợ và người thân con nợ viết giấy nhận nợ, trả tiền… Tuy nhiên, tòa cấp phúc thẩm đã hủy một phần bản án này với lý do cấp sơ thẩm chưa áp dụng đầy đủ các tình tiết định khung, làm giảm nhẹ trách nhiệm hình sự của 1 bị cáo.
Bắt giữ, đánh người để đòi nợ
Theo hồ sơ, tháng 3-2022, anh Đ.T.N (trú xã Suối Tân, huyện Cam Lâm) vay Phan Văn Thêm (sinh năm 1994, trú xã Suối Cát) 100 triệu đồng, lãi suất 30%/tháng. Anh N. đã trả lãi được một phần, sau đó không có khả năng trả tiếp nên trốn tránh.
Hội đồng xét xử phúc thẩm tuyên án.
Sáng 22-10-2022, anh N. gọi điện thoại hẹn Thêm đến một quán cà phê ở xã Suối Tân để trao đổi. Lúc này, Thêm đang uống cà phê tại nhà với Nguyễn Xuân Vinh (sinh năm 1994, trú xã Suối Cát) và Võ Quốc Trọng (trú xã Suối Cát). Thêm bèn rủ Vinh đi cùng. Thấy Thêm, Vinh đi đòi nợ, Trọng rủ Trương Văn Thân (trú xã Suối Cát) đi cùng. Đến nơi, Thêm, Vinh vào quán gặp anh N. còn Trọng, Thân ở ngoài. Thêm yêu cầu anh N. trả nợ nhưng anh tiếp tục hẹn. Thêm, Vinh dùng tay đánh anh N. Bị chủ quán đuổi ra ngoài, Thêm, Vinh dẫn anh N. ra trước quán và tiếp tục đánh, yêu cầu anh N. gọi người thân mang tiền đến trả, nhưng anh N. không gọi được cho ai. Vinh bèn khống chế anh N. ngồi giữa xe máy, Vinh ngồi sau giữ để Thêm chở về nhà. Trọng, Thân cũng chạy theo sau. Tại nhà, Thêm ép anh N. viết giấy mượn tiền và gọi người nhà mang tiền đến trả. Anh N. gọi được cho ông Đ.Đ.Q (cha ruột) rồi lợi dụng sơ hở chạy thoát.
Khi biết con mình bị nhóm Thêm giữ để đòi nợ, chiều cùng ngày, ông Q. liên hệ gặp Thêm thương lượng trả nợ thay. Từ đó, Thêm liên tục gọi điện thoại hối thúc ông Q. trả. Chiều 24-10-2022, ông Q. gặp Thêm để trả 100 triệu đồng thay con thì Thêm yêu cầu ông phải viết thêm giấy nợ 50 triệu đồng thay anh N. thì mới trả lại giấy mượn tiền mà anh N. đã viết. Do sợ Thêm sẽ tiếp tục tìm đánh con mình nên ông Q. đã viết giấy nợ 50 triệu đồng, đồng thời trả Thêm 100 triệu đồng. Nhưng sau khi có giấy nợ mới, Thêm liên tục nhắn tin, gọi điện thoại đe dọa, trực tiếp đến nhà ông Q. hối thúc trả tiền tiếp. Ông Q. đã trình báo công an.
Ngày 24-9-2024, Tòa án nhân dân huyện Cam Lâm xét xử sơ thẩm, tuyên phạt bị cáo Thêm 6 năm tù về tội bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản, 4 năm tù về tội cưỡng đoạt tài sản, tổng hợp thành 10 năm tù; Vinh 6 năm tù về tội bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản. Đồng thời, kiến nghị xử lý hành vi không tố giác tội phạm của Trọng và Thân. Sau đó, 2 bị cáo kháng cáo.
Hủy một phần bản án sơ thẩm
Mới đây, Tòa án nhân dân tỉnh xử phúc thẩm vụ án. Tại phiên tòa, đại diện Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh đề nghị bác kháng cáo đối với bị cáo Vinh; hủy một phần bản án sơ thẩm để xét xử lại đối với bị cáo Thêm do không áp dụng tình tiết "tái phạm nguy hiểm" ở cả 2 tội. Các bị cáo đề nghị tòa thay đổi từ tội danh bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản sang tội bắt, giữ người trái pháp luật như Viện Kiểm sát nhân dân huyện Cam Lâm đã truy tố.
Hội đồng xét xử phúc thẩm nhận định, hành vi mà các bị cáo đã thực hiện với anh N. vào ngày 22-10-2022 có tính chất, tình tiết tương tự các tình tiết trong Án lệ số 67 được Chánh án Tòa án nhân dân tối cao công bố tại Quyết định số 364, ngày 1-10-2023. Do đó, cấp sơ thẩm kết án 2 bị cáo về các tội danh trên là có căn cứ. Mức án áp dụng với bị cáo Vinh là phù hợp.
Đối với bị cáo Thêm, tại thời điểm phạm tội mới, bị cáo có tiền án chưa được xóa án tích về tội cố ý gây thương tích theo khoản 3 Điều 104 Bộ luật Hình sự năm 1999, là tội rất nghiêm trọng do cố ý. Trong vụ án này, Thêm cũng phạm 2 tội rất nghiêm trọng do cố ý. Vì vậy, lần phạm tội này thuộc trường hợp tái phạm nguy hiểm, là tình tiết định khung tăng nặng quy định ở cả 2 tội danh trong Bộ luật Hình sự: Bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản (điểm i khoản 2 Điều 169) và cưỡng đoạt tài sản (điểm e khoản 2 Điều 170), nhưng Tòa án nhân dân huyện Cam Lâm không áp dụng tình tiết này trong cả 2 tội danh. Đây là sai lầm nghiêm trọng trong việc áp dụng pháp luật, làm giảm nhẹ trách nhiệm hình sự của bị cáo. Do không có kháng nghị, kháng cáo tăng hình phạt hoặc áp dụng quy định về tội nặng hơn nên tòa không có căn cứ sửa bản án sơ thẩm theo hướng tăng nặng. Vì vậy, tòa tuyên bác kháng cáo, xử phạt bị cáo Vinh 6 năm tù về tội bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản, tổng hợp với hình phạt 7 năm tù về tội cố ý gây thương tích trước đó thành 13 năm tù. Đồng thời, tòa tuyên hủy bản án sơ thẩm về phần trách nhiệm hình sự đối với bị cáo Thêm, giao hồ sơ cho Viện Kiểm sát nhân dân huyện Cam Lâm điều tra lại đối với Thêm theo thủ tục chung.
