Xét xử vụ Gang thép Thái Nguyên: Làm rõ vai trò của các bị cáo trong điều chỉnh hợp đồng

Bị cáo Trần Trọng Mừng (cựu Tổng giám đốc Công ty cổ phần Gang thép Thái Nguyên) khai báo trước tòa, sáng 12/4/2021. Ảnh: Phạm Kiên/TTXVN

Bào chữa cho bị cáo Trần Trọng Mừng (nguyên Tổng giám đốc TISCO), luật sư Đinh Anh Tuấn cho rằng cần đánh giá chính xác vai trò của TISCO, từ đó đánh giá vai trò của bị cáo Trần Trọng Mừng trong vụ án.

Về một số quan điểm buộc tội của đại diện Viện Kiểm sát trong bản luận tội, luật sư cho rằng, trong việc bị cáo Mừng ký các văn bản kiến nghị điều chỉnh cơ cấu của hợp đồng EPC số 01#, liệu các cơ quan có thẩm quyền đã tiếp nhận văn bản có thực hiện đúng theo ý chí của bị cáo Mừng hay không? Theo luật sư, cần đánh giá khách quan vấn đề này để không làm tăng thêm trách nhiệm hình sự và dân sự của bị cáo Mừng trong vụ án.

Về hành vi điều chỉnh chi phí phần C trong hợp đồng EPC số 01#, luật sư cho rằng bị cáo Trần Trọng Mừng chỉ ký điều chỉnh một lần. Việc đàm phán và ký kết phụ lục lần thứ tư điều chỉnh đơn giá phần C theo thời gian diễn ra khi bị cáo Mừng đã nghỉ hưu. Do đó, theo luật sư, bị cáo Trần Trọng Mừng không tham gia, không phải chịu trách nhiệm về vấn đề này.

Phân tích thêm về hành vi giới thiệu Tổng Công ty xây dựng công nghiệp Việt Nam (VINAINCON) làm nhà thầu phụ không đủ năng lực thực hiện phần C của hợp đồng, luật sư thừa nhận, bị cáo Trần Trọng Mừng đã có sai phạm. Tuy nhiên, theo luật sư, ngay trong hồ sơ thầu, Tập đoàn Khoa học Công nghệ và Thương mại luyện kim Trung Quốc (MCC) đã có ý tưởng để VINAINCON làm nhà thầu phụ. Bên cạnh đó, với sự giới thiệu của Bộ Công Thương và sự tin tưởng của TISCO qua kinh nghiệm thực hiện công trình của VINAINCON trong giai đoạn 1 của dự án nên bị cáo Trần Trọng Mừng đã không thẩm định kỹ năng lực của VINAINCON trong giai đoạn sau này.

Từ những phân tích trên, luật sư đã đề nghị Hội đồng xét xử xem xét, chuyển tội danh cho bị cáo Trần Trọng Mừng từ “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí” sang tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”, đồng thời trả hồ sơ để các cơ quan tố tụng tiếp tục điều tra bổ sung, đưa thêm pháp nhân là các nhà thầu phụ sau này để đánh giá chính xác vai trò, trách nhiệm của bị cáo Mừng trong vụ án.

Theo quan điểm của đại diện Viện Kiểm sát, bị cáo Trần Trọng Mừng có vai trò chính, là người chỉ đạo và tổ chức thực hiện hành vi phạm tội tại TISCO. Với quyền hạn là Tổng Giám đốc TISCO (chủ đầu tư) chịu trách nhiệm toàn diện về hiệu quả dự án, là người trực tiếp tổ chức, chỉ đạo thực hiện Dự án, đáng lẽ khi MCC vi phạm hợp đồng, bị cáo Trần Trọng Mừng phải có biện pháp chỉ đạo xem xét dừng, chấm dứt hợp đồng, thu hồi tiền tạm ứng, áp dụng điều khoản phạt hợp đồng, báo cáo người có thẩm quyền xem xét để giải quyết đảm bảo hiệu quả và tiến độ của dự án. Tuy nhiên, bị cáo không những không thực hiện mà còn chỉ đạo đàm phán với MCC để tách phần C ra khỏi Hợp đồng, TISCO tổ chức thực hiện và chịu rủi ro trong khi đây là trách nhiệm của MCC. Bị cáo cũng ký các văn bản đề nghị báo cáo Chính phủ cho phép điều chỉnh giá đối với phần C của Hợp đồng; giới thiệu và chấp thuận VINAINCON không đủ năng lực làm nhà thầu phụ thực hiện phần C theo đơn giá; Chủ đầu tư sẽ trực tiếp quản lý chi phí phần C của Hợp đồng không có cơ sở pháp lý, không đúng Hợp đồng EPC số 01.

Tham gia bào chữa cho bị cáo Trần Văn Khâm (nguyên Tổng Giám đốc TISCO kế nhiệm bị cáo Trần Trọng Mừng), luật sư Trần Văn Tạo cho rằng, quan điểm luận tội của đại diện Viện Kiểm sát đối với thân chủ của mình là quá nặng. Luật sư cho rằng, toàn bộ hành vi của bị cáo Khâm chỉ mong dự án sớm hoàn thành.

Luật sư Tạo cho rằng, bị cáo Trần Văn Khâm tiếp nhận dự án khi dự án đã được triển khai 24 tháng với hiện trạng tổng thầu MCC chưa thi công. Dự án cũng đã được bị cáo Trần Trọng Mừng xin phép và đã được Bộ Công Thương, Chính phủ cho phép tách phần C giao cho VINAINCON thi công đồng thời tăng mức đầu tư cho phần C. Do đó, luật sư cho rằng, cáo buộc trong cáo trạng cho rằng bị cáo Khâm thực hiện các hành vi để kéo dài thực hiện hợp đồng, tăng giá hợp đồng, tách phần C ra khỏi hợp đồng, chấp thuận VINAINCON không đủ năng lực thực hiện hợp đồng là không chính xác.

Đối với bị cáo Trần Văn Khâm, đại diện Viện Kiểm sát xác định, bị cáo có vai trò là người tổ chức thực hiện hành vi phạm tội. Với quyền hạn là Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng Giám đốc TISCO, kế nhiệm Trần Trọng Mừng chỉ đạo thực hiện Dự án, bị cáo biết rõ Hợp đồng EPC số 01# là hợp đồng trọn gói, không có căn cứ điều chỉnh giá, nhưng vẫn chỉ đạo tham mưu, đề xuất và ký quyết định điều chỉnh cơ cấu tổng mức đầu tư dự án, trong đó có dự phòng cho phần C của Hợp đồng tăng thêm 15,57 triệu USD. Bị cáo Khâm cũng ký Phụ lục điều chỉnh lần thứ tư với MCC thống nhất tách phần C ra khỏi Hợp đồng; ký Hợp đồng thầu phụ ba bên, chấp thuận giao cho VINAINCON không đủ năng lực và các nhà thầu phụ khác thực hiện phần C dưới hình thức hợp đồng theo đơn giá điều chỉnh, TISCO tổ chức thực hiện và chịu mọi rủi ro không có cơ sở pháp lý, không đúng quy định của hợp đồng.

Chiều 15/4, phiên tòa tiếp tục phần tranh luận.

Kim Anh - Nguyễn Cúc (TTXVN)