Xóa đói giảm nghèo các xã miền núi huyện Vĩnh Linh, nhìn từ một đề án. Bài 4: Nỗ lực về đích, hòa vào hành trình xây dựng huyện nông thôn mới

* Xóa đói giảm nghèo các xã miền núi huyện Vĩnh Linh, nhìn từ một đề án. Bài 3: Những khó khăn đặt ra từ thực tiễn

* Xóa đói giảm nghèo các xã miền núi huyện Vĩnh Linh, nhìn từ một đề án. Bài 2: “Quả ngọt” từ đề án

* Xóa đói giảm nghèo các xã miền núi huyện Vĩnh Linh, nhìn từ một đề án. Bài 1: Chủ trương “đi tắt đón đầu”

Diện mạo xã Vĩnh Hà hôm nay -Ảnh: H.N

Chuyển biến nhận thức- một tín hiệu tích cực

-Thưa đồng chí Bí thư Huyện ủy, có thể thấy, Đề án phát triển KT-XH, giảm nghèo bền vững cho các bản có tỉ lệ hộ nghèo cao ở các xã Vĩnh Hà, Vĩnh Khê và Vĩnh Ô gắn với Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM của huyện Vĩnh Linh qua hơn 10 năm triển khai đã ghi nhận được nhiều kết quả. Nhân cuộc trò chuyện này, đồng chí có thể chia sẻ thành công lớn nhất mà đề án mang lại cho đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) ở các xã miền núi của huyện?

- Đồng bào các DTTS ở 3 xã miền núi Vĩnh Hà, Vĩnh Ô, Vĩnh Khê của huyện Vĩnh Linh đã từng chịu nhiều gian khổ, hy sinh, đóng góp sức người, sức của cho cuộc kháng chiến giành độc lập của dân tộc. Trong thời kỳ xây dựng và đổi mới đất nước, người Vân Kiều ở Vĩnh Linh luôn mong muốn thoát khỏi đói nghèo và tiến kịp miền xuôi, nhưng do điều kiện tự nhiên và đời sống xã hội có những đặc thù nhất định nên cuộc sống của bà con còn gặp nhiều khó khăn. Do đó, việc triển khai thực hiện các chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước về công tác xóa đói giảm nghèo ở các xã miền núi được chúng tôi xác định là nhiệm vụ chính trị quan trọng của địa phương.

Trong quá trình triển khai thực hiện đề án, với sự chỉ đạo quyết liệt của cấp ủy, chính quyền các cấp, sự vào cuộc mạnh mẽ của cả hệ thống chính trị, sự tham gia tích cực của người dân, tình hình KT-XH và xây dựng NTM của 3 xã miền núi đã có những chuyến biến tích cực qua các năm. Điều đáng phấn khởi là đến nay, các xã miền núi đạt bình quân 13,7 tiêu chí NTM/xã (cao hơn mức bình quân chung của tỉnh), trong đó xã Vĩnh Hà đã được công nhận đạt chuẩn NTM năm 2021.

Dự kiến cuối năm 2022, xã Vĩnh Ô đạt 12/19 tiêu chí, xã Vĩnh Khê đạt 14/19 tiêu chí về xây dựng NTM. Trong giai đoạn 2016 - 2020, tỉ lệ hộ nghèo Vĩnh Linh đã giảm từ 10,07% năm 2015 xuống còn 2,97% năm 2020. Theo tôi, một trong những thành công lớn nhất của các đề án là bước đầu tạo được sự chuyển biến về nhận thức của người DTTS ở 3 xã miền núi về tư duy phát triển kinh tế, dần thay đổi tập tục canh tác lạc hậu để từ đó từng bước chủ động thoát nghèo.

Ở giai đoạn sau của đề án, chúng tôi buộc các hộ dân phải ký cam kết phấn đấu thoát nghèo mới được nhận sự hỗ trợ về các mô hình phát triển kinh tế. Vì như chúng ta biết, đa phần người dân ở các xã miền núi thường xuyên nhận được hỗ trợ từ Nhà nước, từ đó sinh ra tâm lý trông chờ, ỷ lại. Việc người dân cam kết phấn đấu thoát nghèo có nghĩa là thoát khỏi tư tưởng trông chờ, ỷ lại, từ đó mới có động lực để phát triển kinh tế.

- Bí thư đã từng đề cập đến sự chuyển biến về nhận thức- một tín hiệu tích cực khi thực hiện Đề án phát triển KT-XH, giảm nghèo bền vững cho các bản có tỉ lệ hộ nghèo cao ở các xã Vĩnh Hà, Vĩnh Khê và Vĩnh Ô. Vậy theo đồng chí, trong các nhiệm vụ, giải pháp được đưa ra để đẩy nhanh tiến độ xây dựng NTM, công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân có phải là một trong những giải pháp quan trọng nhất, cần được tiến hành thường xuyên, liên tục?

- Đúng vậy. Người dân là chủ thể của xây dựng NTM và thực hiện các chủ trương xóa đói giảm nghèo. Vì vậy, nâng cao nhận thức của người dân để họ tự giác hơn trong phát triển kinh tế, chủ động thoát nghèo là một trong những nhiệm vụ quan trọng trong thời gian tới. Việc tuyên truyền phải hướng đến mục tiêu “dân hiểu, dân nhớ, dân tin, dân theo, dân làm”, với nhiều hình thức phong phú, đa dạng, linh hoạt. Thông qua công tác tuyên truyền nhằm tiếp tục nêu cao tinh thần trách nhiệm của các cấp ủy, chính quyền, địa phương, đơn vị; tăng cường sự ủng hộ, tham gia của các tổ chức xã hội, cộng đồng doanh nghiệp; nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên, Nhân dân về vai trò của nông nghiệp, nông dân, nông thôn và xây dựng NTM đáp ứng yêu cầu phát triển trong giai đoạn hiện nay.

Nội dung tập trung vào tuyên truyền chủ trương, đường lối, chính sách dân tộc của Đảng, Nhà nước; cách phát triển sinh kế, hướng dẫn chuyển giao tiến bộ khoa học công nghệ vào sản xuất, tích cực xóa đói, giảm nghèo, vươn lên làm giàu chính đáng. Lan tỏa những tấm gương cá nhân, tập thể điển hình tiên tiến trong phong trào phát triển kinh tế để tạo động lực phấn đấu trong mỗi người dân. Vận động đồng bào DTTS tích cực xây dựng đời sống văn hóa, phát triển giáo dục, y tế, phòng chống tệ nạn xã hội, xóa bỏ hủ tục và nâng cao cảnh giác, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội.

Bên cạnh đó, huyện tập trung thực hiện có hiệu quả các phong trào thi đua xây dựng NTM nhằm khơi dậy, phát huy tinh thần tự chủ, tự lực, tự cường trong đồng bào DTTS và xây dựng hệ thống chính trị cơ sở ngày càng vững mạnh.

Tập trung giải quyết các “điểm nghẽn”

Được biết, huyện Vĩnh Linh đề ra mục tiêu phấn đấu đạt chuẩn NTM vào năm 2024. Vậy nên giai đoạn 2021-2025 được coi là giai đoạn nước rút để các xã miền núi về đích, hòa vào hành trình xây dựng NTM của huyện. Mục tiêu đặt ra cao trong khi điều kiện của các xã miền núi trên địa bàn lại rất thấp. Điều này đòi hỏi không chỉ quyết tâm, nỗ lực của cả hệ thống chính trị mà cần những cách làm đột phá, sáng tạo hơn nữa của huyện. Đó là những cách làm gì, thưa đồng chí?

- Nghị quyết số 02-NQ/HU ngày 28/6/2021 của Ban Chấp hành Đảng bộ huyện Vĩnh Linh về xây dựng huyện Vĩnh Linh trở thành huyện NTM trước năm 2025 đã thể hiện quyết tâm của Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân huyện về thực hiện thắng lợi mục tiêu này. Tuy nhiên, dù là điểm sáng của tỉnh Quảng Trị về giảm nghèo nhưng công cuộc xóa đói, giảm nghèo ở Vĩnh Linh vẫn còn nhiều thách thức, trong đó kết quả giảm nghèo đa chiều chưa thực sự bền vững, nguy cơ tái nghèo còn cao, đặc biệt tại 3 xã miền núi của huyện.

Do đó, nhiệm vụ quan trọng và khó khăn nhất là giảm nghèo bền vững ở vùng đồng bào DTTS và miền núi. Muốn vậy, chúng tôi chú trọng đến công tác tiếp cận địa bàn thông qua việc chỉ đạo các phòng, ban ngành, đoàn thể, các xã, thôn xây dựng kế hoạch cụ thể; phân công cán bộ, đảng viên phụ trách từng hộ nghèo để tư vấn, giúp đỡ về mọi mặt. Bên cạnh đó, huyện tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, nắm bắt thông tin đối với các hộ mới thoát nghèo để giảm thiểu tái nghèo.

Sau khi ban hành Nghị quyết số 02, Huyện ủy Vĩnh Linh tiếp tục ban hành Kết luận số 933 về phát triển KT-XH, xây dựng NTM 3 xã Vĩnh Ô, Vĩnh Khê, Vĩnh Hà giai đoạn 2021 – 2025 để tập trung giải quyết các “điểm nghẽn” trong xóa đói giảm nghèo, xây dựng NTM ở các xã miền núi.

Kết luận 933 xác định các lĩnh vực đột phá cần tập trung triển khai thực hiện trong giai đoạn mới, đó là tăng cường đào tạo, tập huấn, hướng dẫn cho người dân kỹ thuật trồng trọt, chăn nuôi, bảo quản, tiêu thụ sản phẩm. Đẩy mạnh liên doanh, liên kết trong sản xuất, tiêu thụ sản phẩm giữa người dân với người dân và giữa người dân với các doanh nghiệp.

Tập trung kêu gọi, thu hút đầu tư các dự án khai thác được tiềm năng, thế mạnh của từng địa phương và gỉai quyết được nhiều lao động tại chỗ. Định hình bộ cây, con chủ lực có giá trị kinh tế cao phù hợp với điều kiện khí hậu thổ nhưỡng và khả năng sản xuất, canh tác, chăn nuôi của người dân. Hình thành cơ chế hỗ trợ vốn theo hướng kịp thời hỗ trợ cho địa phương làm tốt, cắt giảm đối với địa phương làm chưa tốt để khuyến khích phát triển sản xuất, kinh doanh.

Người đứng đầu phải tiên phong, nói đi đôi với làm

Bí thư Huyện ủy Vĩnh Linh Trần Nhật Quang (người thứ 2, phải sang) dự khai mạc Chợ phiên Vĩnh Ô -Ảnh: HUVL cung cấp

- Thời gian qua, hệ thống chính trị cơ sở đã có những đóng góp tích cực trong việc thực hiện các đề án phát triển KT-XH, giảm nghèo bền vững ở các xã miền núi của huyện. Tuy nhiên nhìn chung công tác lãnh đạo, chỉ đạo ở cơ sở vẫn chưa thật sự quyết liệt, năng lực đội ngũ cán bộ cơ sở chưa đáp ứng yêu cầu. Vậy tập trung xây dựng hệ thống chính trị cơ sở ngày càng vững mạnh như đồng chí nói cần chú trọng vào những vấn đề gì?

-Xây dựng hệ thống chính trị cơ sở trong sạch vững mạnh là nhiệm vụ rất quan trọng, quyết định đến thành công của việc triển khai các giải pháp về xóa đói giảm nghèo, xây dựng NTM ở các xã miền núi. Do đó, huyện sẽ chú trọng đến việc nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các tổ chức đảng; năng lực quản lý, điều hành của chính quyền; chức năng tuyên truyền, vận động, giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) và các đoàn thể chính trị - xã hội ở 3 xã miền núi.

Theo đó, tổ chức đảng phải thể hiện được vai trò hạt nhân chính trị, đề ra được các quyết sách phù hợp, lãnh đạo sát đúng ở cơ sở; chính quyền phải năng động, quyết liệt, sáng tạo, bám sát thực tiễn trong quản lý, điều hành; MTTQ, các đoàn thể chính trị - xã hội phải huy động và phát huy được sức mạnh của toàn dân trong tham gia phát triển KTXH, xây dựng NTM ở địa phương. Đồng thời, từng tổ chức trong hệ thống chính trị của xã phải xác định rõ trách nhiệm của mình, tránh buông lỏng, làm thay hoặc chồng chéo trong thực hiện nhiệm vụ.

Nâng cao trình độ đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức người đồng bào DTTS hoặc đang công tác tại vùng đồng bào DTTS đảm bảo chuẩn hóa, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, cơ bản để có thể “cầm tay chỉ việc”, giúp người dân đổi mới tư duy, cách làm. Mỗi xã cần bố trí một xã 1 cán bộ chuyên trách thực hiện đề án. Đồng thời, huyện thường xuyên rà soát, đánh giá năng lực, trách nhiệm, chất lượng đội ngũ đảng viên, cán bộ, công chức, viên chức 3 xã, nhất là cán bộ diện Ban Thường vụ Huyện ủy quản lý để có phương án sắp xếp, bố trí, đào tạo, bồi dưỡng, cập nhật kiến thức phù hợp.

- Ngày 4/11/2021, Tỉnh ủy Quảng Trị ban hành Nghị quyết số 03-NQ/TU về thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM giai đoạn 2021 – 2025, định hướng đến năm 2030. Trong 11 nhóm nhiệm vụ, giải pháp quan trọng được Tỉnh ủy đặt ra cho các cấp, ngành, địa phương có nhiệm vụ tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy đảng, chính quyền, vai trò MTTQ, các tổ chức chính trị – xã hội, nhất là trách nhiệm của người đứng đầu trong xây dựng NTM. Huyện Vĩnh Linh đã thực hiện nhiệm vụ này như thế nào, thưa đồng chí?

-Thời gian qua, huyện Vĩnh Linh luôn đề cao việc phát huy vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy từ huyện đến cơ sở. Huyện ủy đã ban hành nghị quyết chuyên đề về xây dựng huyện Vĩnh Linh đạt chuẩn NTM giai đoạn 2021-2025. Bám sát mục tiêu của nghị quyết, Đảng bộ huyện đã đề ra nhiều giải pháp nhằm phát huy vai trò tiên phong, gương mẫu của đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu, coi đó là nhiệm vụ chính trị trọng tâm xuyên suốt trong công tác đảng.

Huyện cũng đã quán triệt, rà soát, bổ sung, hoàn thiện quy chế, quy định về mối quan hệ, lề lối làm việc; quản lý, tổ chức cán bộ; tăng cường phân cấp, phân quyền gắn với trách nhiệm người đứng đầu; quy định thực hiện trách nhiệm nêu gương của lãnh đạo chủ chốt các cấp... Ban Thường vụ Huyện ủy yêu cầu người đứng đầu cấp ủy các tổ chức đảng chủ động lựa chọn những vấn đề trọng tâm để chỉ đạo thực hiện, gắn với tinh thần “nói đi đôi với làm”.

Các đồng chí cấp ủy của huyện phụ trách cơ sở phải đảm bảo kế hoạch dự sinh hoạt với chi bộ trực thuộc đảng ủy cơ sở để sâu sát, nắm bắt tình hình, định hướng nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ. Việc thực hiện kỷ luật, kỷ cương, đạo đức công vụ và nâng cao trách nhiệm, tinh thần thái độ phục vụ Nhân dân của đội ngũ cán bộ, đảng viên cũng được siết chặt, gắn với công tác kiểm tra, giám sát thường xuyên. Nhờ những cách làm này, vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy từ huyện đến cơ sở ngày càng được phát huy.

-Xin cảm ơn đồng chí Bí thư Huyện ủy về cuộc trò chuyện cởi mở này!

Phan Hoài Hương-Lâm Thanh