Xóa sổ 'ma trận' hàng lậu, hàng giả: Không có vùng cấm, không có ngoại lệ

Công an tỉnh Phú Thọ khám xét và thu giữ hàng trăm tấn dầu ăn, bột canh giả tại kho hàng của Công ty Famimoto Việt Nam. Ảnh: Công an Phú Thọ.

“Ma trận” hàng giả

Những tháng gần đây, cuộc chiến chống hàng lậu, hàng giả, thực phẩm bẩn được triển khai quyết liệt và đồng bộ. Từ thành thị đến nông thôn, từ cửa khẩu đến nội địa, các lực lượng chức năng của Bộ Công an, Quản lý thị trường, Hải quan, Biên phòng... phối hợp chặt chẽ, đấu tranh toàn diện vào “ma trận” hàng giả. Đây không chỉ là cuộc đấu tranh phòng, chống tội phạm kinh tế, mà đã trở thành một nhiệm vụ chính trị đặc biệt quan trọng nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng, gìn giữ sự trong sạch của thị trường và uy tín quốc gia.

Ngay từ đầu thực hiện chiến dịch cao điểm, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành, địa phương triển khai các đợt tấn công mạnh vào tội phạm buôn lậu, sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lượng, với phương châm “không có vùng cấm, không có ngoại lệ”. Bộ Công an đã mở cao điểm kéo dài 3 tháng, không chỉ nhắm vào các đường dây buôn lậu, sản xuất hàng giả mà còn đặt trọng tâm xử lý hành vi bao che, tiếp tay của một bộ phận cán bộ nhà nước.

Theo Bộ Công an, thời gian qua, Công an các đơn vị, địa phương trên toàn quốc đã phát hiện, khởi tố 36 vụ, 119 bị can liên quan đến các vụ buôn lậu, gian lận thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả tại 24 địa phương. Không chỉ dừng ở các đối tượng thực hiện hành vi trực tiếp, Bộ Công an đã làm rõ và xử lý nghiêm nhiều trường hợp cán bộ nhà nước có hành vi bao che, tiếp tay, hoặc buông lỏng trách nhiệm, dẫn đến hành vi phạm tội, không phát hiện kịp thời.

Cuối tháng 4/2025, Công an tỉnh Phú Thọ khám xét khẩn cấp xưởng sản xuất và kho hàng của Công ty TNHH Famimoto Việt Nam đã phát hiện, tạm giữ hơn 71.000 lít dầu ăn, khoảng 40 tấn mì chính, 22 tấn hạt nêm, 9 tấn bột canh giả. Đáng chú ý, công ty này đã tiêu thụ ra thị trường hơn 600 tấn dầu ăn, bột canh, hạt nêm giả, đe dọa nghiêm trọng sức khỏe cộng đồng.

Tháng 5/2025, Bộ Công an khởi tố nguyên Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) Nguyễn Thanh Phong cùng 4 cán bộ về tội “nhận hối lộ”. Họ đã tiếp tay cho 9 công ty sản xuất, buôn bán hàng trăm tấn thực phẩm chức năng giả trong thời gian dài. Nhóm đối tượng sản xuất buôn bán hàng giả liên quan đến ông Nguyễn Thanh Phong cũng đã bị khởi tố, bắt tạm giam để điều tra…

Theo Bộ Công an, các loại tội phạm buôn lậu, hàng giả diễn biến rất phức tạp, có vụ quy mô lớn, diễn ra kéo dài với nhiều thủ đoạn tinh vi, triệt để lợi dụng kẽ hở của pháp luật để thực hiện hành vi vi phạm. Các loại hàng giả được sản xuất, buôn bán rất đa dạng, đáng báo động là tình trạng sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, thuốc tân dược, mỹ phẩm... ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, kinh tế của nhân dân. Nghiêm trọng hơn, trong một số vụ việc còn có sự tiếp tay, bao che của một số cán bộ trong các cơ quan quản lý nhà nước, dẫn đến hành vi vi phạm khó bị phát hiện.

Tổng lực truy quét, không vùng cấm

Theo đánh giá của cơ quan chức năng, nguyên nhân sâu xa khiến hàng lậu, hàng giả, thực phẩm bẩn vẫn tồn tại dai dẳng bắt nguồn từ lợi nhuận khổng lồ mà các đối tượng thu được. Sự chênh lệch giá giữa hàng thật và hàng giả quá lớn, cùng với đó là tâm lý ham rẻ, dễ dãi của một bộ phận người tiêu dùng. Ngoài ra, còn tồn tại những kẽ hở trong quản lý ở một số khâu, sự phối hợp chưa thật sự đồng bộ ở một số nơi. Đặc biệt, sự phát triển nhanh, khó kiểm soát của thương mại điện tử đã trở thành mảnh đất màu mỡ để hàng giả, hàng lậu len lỏi sâu hơn vào đời sống.

Trước tình hình đó, Chính phủ, Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia và Bộ Công an đã xác định rõ: cuộc chiến chống hàng lậu, hàng giả, thực phẩm bẩn không thể chỉ trông chờ vào truy quét đơn lẻ, mà cần một hệ thống giải pháp đồng bộ, toàn diện, không vùng cấm, không ngoại lệ, xử lý nghiêm mọi vi phạm dù ở bất kỳ lĩnh vực nào, cấp nào.

Theo Bộ Công an, trong thời gian tới sẽ tiếp tục chỉ đạo lực lượng Công an toàn quốc rà soát, tập trung nhận diện, đấu tranh quyết liệt với hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, xâm phạm sở hữu trí tuệ… với tinh thần làm thật sâu, thật kỹ, liên tục, thường xuyên. Đồng thời làm rõ vấn đề “tiêu cực”, “bảo kê” của cán bộ các cơ quan quản lý nhà nước, xác định trách nhiệm của các đơn vị quảng cáo, các tiktoker, người có uy tín trong việc quảng cáo sai sự thật để xử lý nghiêm minh theo quy định của pháp luật nhằm răn đe, cảnh tỉnh.

Giới chuyên gia kinh tế nhìn nhận, để xóa sổ “ma trận” tội ác này, đòi hỏi giải pháp phải đồng bộ, toàn diện, không thể dừng ở việc truy quét từng vụ việc riêng lẻ. Pháp luật phải đủ mạnh, chế tài phải đủ sức răn đe, đặc biệt cần mạnh tay hình sự hóa các hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả, thực phẩm giả, thực phẩm bẩn gây hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe cộng đồng. Bên cạnh đó, công nghệ hiện đại phải trở thành lá chắn hữu hiệu. Tem thông minh, mã QR, blockchain xác thực bắt buộc áp dụng với các nhóm hàng dễ bị làm giả, từ thực phẩm, dược phẩm đến mỹ phẩm, hàng tiêu dùng thiết yếu.

Doanh nghiệp cũng cần nâng cao hơn nữa trách nhiệm xã hội, không chỉ bảo vệ thương hiệu mà còn phải chủ động phối hợp với cơ quan chức năng, tố giác những vi phạm ngay trong chuỗi cung ứng, phân phối của mình. Người tiêu dùng chính là lá chắn đầu tiên và quan trọng nhất. Khi người dân tỉnh táo, từ bỏ tâm lý ham rẻ, không tiếp tay cho hàng giả, hàng lậu, mạnh dạn tố giác vi phạm, thì tội phạm hàng giả, hàng lậu sẽ mất đi mảnh đất tồn tại.

Theo luật sư Lê Ngọc Hoàng - Trưởng Văn phòng Luật sư Long Tâm, việc Bộ Công an chỉ đạo xử lý nghiêm cả cán bộ bảo kê, bao che là bước đi quyết liệt, cần thiết để làm sạch bộ máy và khôi phục niềm tin xã hội. Giải pháp quan trọng là áp dụng công nghệ cao trong giám sát, truy xuất nguồn gốc, dữ liệu tập trung, kiểm tra điện tử. Đồng thời, cần siết chặt trách nhiệm sàn thương mại điện tử, đơn vị quảng cáo, người nổi tiếng trong việc quảng bá sản phẩm, ngăn hàng giả từ gốc.

Cuộc chiến chống hàng lậu, hàng giả, thực phẩm bẩn không còn là nhiệm vụ riêng của một ngành, một lực lượng mà là trách nhiệm của toàn xã hội. Chỉ khi cả hệ thống chính trị, các lực lượng chức năng, doanh nghiệp và người dân cùng đồng lòng, hành động quyết liệt, cuộc chiến xóa sổ “ma trận” hàng lậu, hàng giả, thực phẩm bẩn mới thực sự giành thắng lợi.

Đức Sơn