Xử lí hành vi hút thuốc lá nơi công cộng vẫn còn nhiều khó khăn

Tuyên truyền về phòng chống tác hại của thuốc lá trong trường học

Tuy đã có biển cấm hút thuốc lá nhưng tình trạng bệnh nhân, người nhà bệnh nhân hút thuốc lá trong khuôn viên một số bệnh viện, trung tâm y tế trên địa bàn tỉnh vẫn diễn ra. Vấn đề xử lí người hút thuốc lá tại các cơ sở y tế hiện cũng mới chỉ dừng lại ở mức tuyên truyền, nhắc nhở, khuyến cáo. Việc xử phạt người hút thuốc lá tại các cơ sở y tế nói riêng và các nơi công cộng nói chung gặp nhiều khó khăn do thời gian diễn ra hành vi vi phạm ngắn, số lượng vi phạm khá đông nên việc xử phạt khó có thể tiến hành kịp thời. Đây cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng việc cấm hút thuốc lá tại những địa điểm công cộng vẫn chưa có hiệu quả cao, tỉ lệ tiếp xúc thụ động với khói thuốc ở các điểm công cộng còn cao. Không chỉ tại các cơ sở y tế, các điểm khác như trường học, các địa điểm vui chơi... cũng dễ dàng bắt gặp một số người lớn hút thuốc lá và nhả khói, ngay cả vị trí trẻ em đang chơi hoặc nơi có người già, phụ nữ mang thai. Các hành vi trên không chỉ gây ảnh hưởng đến sức khỏe của người xung quanh mà còn làm tăng nguy cơ cháy, nổ. Một số cá nhân còn vứt đầu mẩu thuốc ngay trên sàn nhà gây mất vệ sinh khu vực công cộng.

Theo kết quả kiểm tra gần đây của cơ quan chức năng tại một số địa điểm công cộng khác (nhà hàng, khách sạn…) trên địa bàn tỉnh cũng cho thấy, ngoài một số các cơ sở thực hiện khá tốt, nhiều nhà hàng, khách sạn vẫn còn lơ là trong việc thực hiện các quy định của Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá. Các lỗi vi phạm phổ biến như không treo biển cấm hút thuốc lá trong các phòng của khách sạn; không đưa nội dung về phòng, chống tác hại của thuốc lá vào nội quy khách sạn; để xảy ra hành vi hút thuốc tại địa điểm cấm hút thuốc lá trong nhà hàng, khách sạn.

Theo thống kê của Bộ Y tế, chỉ tính 5/25 bệnh có liên quan đến thuốc lá, hằng năm người tiêu dùng Việt Nam đã phải chi khoảng 23.000 tỉ đồng cho việc chữa trị và người dân cũng mất chừng đó tiền để mua thuốc lá. Số lượng người tử vong vì thuốc lá ngày một tăng, từ 40.000 người chết mỗi năm và con số này có khả năng tăng gấp đôi với tình trạng hút thuốc như hiện nay. Ngoài hút thuốc lá truyền thống, hiện nay trên thị trường đã xuất hiện thuốc lá điện tử và được nhiều người ưa dùng, nó vừa thỏa mãn thói quen hút thuốc và được cho rằng không gây độc hại khi được quảng cáo, bày bán rộng rãi ở nhiều nơi, với nhiều mùi vị, không gây mệt mỏi như thuốc lá truyền thống…

Tuy nhiên, theo nghiên cứu của các chuyên gia, thuốc lá điện tử không an toàn hơn thuốc lá thường, thậm chí còn chứa lượng nicotine gây hại cho tim mạch tương đương thuốc thật và chứa chất diethylene glycol rất độc hại được sử dụng trong chất chống đông. Tổ chức Y tế thế giới cũng đã cảnh báo về sự nguy hại của thuốc lá điện tử, vì chưa có nghiên cứu chính xác nào chứng minh thuốc lá điện tử thật sự an toàn và hiệu quả trong việc cai nghiện thuốc lá.

Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá nghiêm cấm các hành vi hút thuốc lá nơi công cộng, như: bệnh viện, trường học, nơi làm việc, phương tiện giao thông công cộng... Nghị định 176 của Chính phủ về quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế, trong đó có các quy định về phòng chống tác hại thuốc lá, hành vi vi phạm quy định về hút thuốc lá tại các địa điểm cấm sẽ bị cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 100- 300 ngàn đồng. Đồng thời nếu vi phạm việc ghi nhãn, in cảnh báo sức khỏe trên bao bì thuốc lá như in cảnh báo sức khỏe không đúng theo mẫu, vị trí, diện tích và màu sắc đã được quy định; không ghi rõ số lượng điếu thuốc lá dạng điếu hoặc trọng lượng đối với các loại thuốc lá khác; sử dụng từ, cụm từ làm người đọc, người sử dụng hiểu thuốc lá là ít có hại hoặc hiểu sai về tác hại của thuốc lá và khói thuốc lá đối với sức khỏe con người. Sản xuất, nhập khẩu thuốc lá vào Việt Nam nhưng không thực hiện ghi nhãn, in cảnh báo sức khỏe trên bao bì thuốc lá theo quy định của pháp luật… có thể bị phạt tới hàng chục triệu đồng.

Quy định rất rõ ràng nhưng hiện nay việc thi hành luật còn khó khăn do chưa có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, các ngành. Để tháo gỡ vấn đề này, cần tăng cường xây dựng kế hoạch chi tiết, đề ra mục tiêu và nhiệm vụ cụ thể cho mỗi sở, ngành, cơ quan, đơn vị. Đồng thời đưa nhiệm vụ phòng chống tác hại thuốc lá trở thành tiêu chí thi đua hằng năm của các cá nhân và tập thể; giao nhiệm vụ cho cơ quan chuyên trách thực hiện việc phát hiện, xử lí vi phạm theo đúng quy định của pháp luật.

T.L