Xử lý bất cập trạm thu phí BOT T2 Cần Thơ

Trạm thu phí BOT T2 Cần Thơ.

Dự án đầu tư cải tạo, nâng cấp quốc lộ 91 theo hình thức BOT có tổng mức đầu tư hơn 1.700 tỷ đồng, gồm hai trạm thu phí T1 đặt ở quận Ô Môn và trạm T2 ở quận Thốt Nốt (TP Cần Thơ). Năm 2016, hai trạm thu phí này đi vào hoạt động.

Sau khi cầu Vàm Cống khánh thành, đưa vào khai thác từ ngày 19-5 vừa qua, tình trạng các lái xe phản đối trạm thu phí T2 ngày càng căng thẳng, nhà đầu tư dự án phải thực hiện xả trạm từ ngày 25-5 đến nay.

Việc dừng thu phí tại trạm T2 đã dẫn đến doanh thu của nhà đầu tư sụt giảm nghiêm trọng, nếu không có phương án xử lý sớm sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến dòng tiền hoàn vốn và kế hoạch trả nợ ngân hàng tài trợ vốn.

Trước tình hình này, Tổng cục ĐBVN đã đề xuất hai phương án: phương án 1, di dời trạm T2 về phía TP Cần Thơ qua ngã ba Lộ Tẻ (giao quốc lộ 80 với quốc lộ 91) tại vị trí khoảng km49+200; còn phương án 2, giữ nguyên trạm T2 và thực hiện giảm phí cho phương tiện ở khu vực lân cận.

Ông Nguyễn Văn Huyện, Tổng cục trưởng ĐBVN cho biết, ở phương án 1, qua việc đếm lưu lượng phương tiện qua trạm, tính toán tỷ lệ xe miễn giảm và doanh thu phương án tài chính, sau khi cập nhật các chỉ tiêu tài chính, số năm thu phí hoàn vốn dự kiến 32 năm 7 tháng.

Thực hiện phương án này, sẽ giải quyết căn bản các kiến nghị của Hiệp hội vận tải An Giang và chủ phương tiện lưu thông theo hướng đi từ quốc lộ 80 (hướng từ tỉnh Kiên Giang, Đồng Tháp) qua trạm T2 về tỉnh An Giang và ngược lại.

Tuy nhiên, phương án này cũng có nhược điểm khi phải di dời trạm T2 đến vị trí mới, sẽ ảnh hưởng các hộ dân liên quan công tác giải phóng mặt bằng để xây dựng trạm; tạo tiền lệ xấu, ảnh hưởng đến tình hình chung của các dự án BOT trong cả nước và chủ trương của Đảng và Nhà nước về kêu gọi nguồn lực xã hội hóa đầu tư.

Mặt khác, việc di dời trạm T2 sẽ phát sinh chi phí giải phóng mặt bằng, chi phí xây dựng trạm tại vị trí mới khoảng 38 tỷ đồng; công tác giải phóng mặt bằng và xây dựng trạm thu phí mất thời gian khoảng hơn một năm; làm lại các thủ tục đầu tư mất nhiều thời gian...

Hơn nữa, dự án tuyến nối quốc lộ 91 và tuyến tránh TP Long Xuyên dự kiến sẽ hoàn thành vào năm 2022. Như vậy, sau khi xây dựng hoàn thành trạm thu phí tại vị trí km49+200 quốc lộ 91 được gần một năm, cũng là lúc dự án tuyến tránh Long Xuyên đưa vào sử dụng.

“Lúc đó, lưu lượng xe hướng quốc lộ 80, cầu Vàm Cống, TP Cần Thơ đi Long Xuyên và ngược lại có thể không đi qua trạm thu phí tại vị trí km49+200 quốc lộ 91. Do đó, xét về lâu dài, việc di chuyển trạm thu phí T2 sẽ dẫn đến tình trạng lãng phí”, ông Huyện thừa nhận.

Còn đối với phương án 2 giữ nguyên trạm thu phí T2, đồng thời thực hiện giảm phí cho chủ phương tiện ở khu vực lân cận, theo tính toán, thời gian hoàn vốn dự kiến khoảng 26 năm 1 tháng.

Lãnh đạo Tổng cục ĐBVN nhận định, phương án này có ưu điểm sẽ tổ chức thu phí lại được ngay, số thu phí cơ bản bảo đảm so với phương án tài chính, thời gian thu phí không bị kéo dài, đồng thời không gây lãng phí sau khi tuyến tránh TP Long Xuyên dự kiến hoàn thành, đưa vào vận hành khai thác năm 2022.

Tuy nhiên, Tổng cục ĐBVN cũng lo ngại khi các chủ phương tiện đi theo hướng từ quốc lộ 80 (hướng từ Kiên Giang, Đồng Tháp) qua trạm thu phí T2 về tỉnh An Giang và ngược lại, nhất là đối với các phương tiện không nằm trong diện được miễn giảm phí khoảng l,2 km nhưng phải trả phí cho toàn bộ chiều dài dự án có thể không đồng tình, dẫn đến phản đối, gây rối tại trạm thu phí T2, việc giữ ổn định trong khi tổ chức thu phí gặp nhiều khó khăn.

Trước đó, nhà đầu tư Công ty cổ phần Đầu tư quốc lộ 91 (Cần Thơ - An Giang) đã có văn bản đề nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo bộ, ngành liên quan có phương án nhận lại dự án và hoàn trả chi phí đầu tư dự án để công ty có nguồn vốn trả nợ ngân hàng, giúp ổn định tình hình sản xuất kinh doanh.

Trường hợp Chính phủ không chấp thuận phương án nhận lại dự án, để bảo đảm duy trì thực hiện hợp đồng BOT theo đúng thỏa thuận đã ký giữa nhà đầu tư và Bộ GTVT, nhà đầu tư đề nghị Chính phủ có phương án hỗ trợ dự án 880 tỷ đồng (gồm chi phí giải phóng mặt bằng khoảng 400 tỷ đồng và chi phí xây dựng quốc lộ 91B khoảng 480 tỷ đồng). Khi đó, dự án chỉ thực hiện thu phí tại trạm T1 để hoàn vốn đầu tư xây dựng quốc lộ 91.

Thừa nhận hình thức thu phí của dự án BOT là thu hở nên không thể bảo đảm sự công bằng tuyệt đối cho người sử dụng, nhà đầu tư kiến nghị Chính phủ, Bộ GTVT có phương án tiếp tục giảm phí phương tiện thuộc tỉnh Đồng Tháp (trước đó Bộ GTVT đã giảm phí tổng số 11.757 phương tiện của hộ dân có hộ khẩu thường trú trong phạm vi lân cận trạm T1 và T2 thuộc TP Cần Thơ, tỉnh An Giang và Kiên Giang).

MINH TRANG