Xử lý nghiêm các đường dây mang thai hộ vì mục đích thương mại

Trong thời gian vừa qua, tình hình MTH vì mục đích thương mại, đẻ thuê, lựa chọn giới tính thai nhi có xu hướng diễn biến phức tạp. Một số báo liên tục đăng các bài phản ánh về các đường dây đẻ thuê (MTH vì mục đích thương mại), mua bán tinh trùng/trứng/phôi đang bị các cơ quan chức năng điều tra và xử lý theo pháp luật.

Để bảo đảm việc chấp hành nghiêm túc các quy định của pháp luật trong lĩnh vực hỗ trợ sinh sản. Phòng tránh tình trạng buôn bán tinh trùng, noãn, phôi trong cơ sở khám bệnh, chữa bệnh, MTH vì mục đích thương mại hoặc các hành vi tiếp tay, tham gia vào những đường dây phi pháp nêu trên của cán bộ y tế. Bộ Y tế yêu cầu Sở Y tế các tỉnh, thành phố; Cục Quân Y, Bộ Quốc phòng; Y tế các bộ, ngành; các bệnh viện trực thuộc Bộ chỉ đạo các cơ sở được phép thực hiện kỹ thuật TTTON và MTH vì MĐNĐ (sau đây gọi là các cơ sở) tăng cường các biện pháp chống nhầm lẫn hoặc tráo đổi, mua bán tinh trùng/noãn/phôi:

Các cơ sở rà soát, hoàn thiện quy trình chống nhầm lẫn tinh trùng/noãn/phôi và phổ biến đến tất cả nhân viên. Quy trình lấy mẫu tinh dịch nên có nội dung về việc kiểm soát để bảo đảm mẫu tinh dịch được lấy đúng người và lấy tại bệnh viện, đề phòng tráo mẫu tinh dịch mang từ ngoài vào.

Bộ Y tế khuyến khích các cơ sở đầu tư và sử dụng phần mềm quản lý các trường hợp cho/nhận tinh trùng/noãn/phôi, TTTON, MTH vì MĐNĐ. Việc nhận diện người bệnh và giao tử không chỉ bằng giấy tờ cá nhân mà có thể sử dụng các kỹ thuật nhận diện sinh trắc học hiện đại như chụp ảnh khuôn mặt, vân tay, mống mắt để phòng tránh nhầm lẫn hoặc tráo đổi do sử dụng giấy tờ giả. Nên lưu trữ mẫu tinh dịch và mẫu máu để đối chiếu sau này.

Bệnh viện Phụ sản Hà Nội là 1 trong 45 bệnh viện hỗ trợ sinh sản cho các trường hợp mang thai hộ vì mục đích nhân đạo.

Các cơ sở xây dựng quy trình vận chuyển, tiếp nhận tinh trùng/noãn/phôi giữa các bệnh viện và thường xuyên kiểm tra để phòng tránh việc tráo đổi. Trong quy trình nhận/chuyển phôi, bình trữ phôi và hồ sơ kèm theo cần được bàn giao giữa 2 bệnh viện và có thông tin phản hồi để đảm bảo phôi được chuyển đến đúng đơn vị nhận phôi, phòng tránh việc tráo hồ sơ hoặc phôi bị chuyển cho người khác với mục đích đẻ thuê.

Các cơ sở tăng cường đề phòng MTH vì mục đích thương mại tại các bệnh viện đã được Bộ Y tế công nhận đủ điều kiện thực hiện kỹ thuật MTH vì MĐNĐ chỉ định mang thai hộ cần được xét duyệt cẩn thận và được lãnh đạo bệnh viện ký chỉ định.

Để bảo đảm xác định mối quan hệ thân thích cùng hàng giữa người MTH và người nhờ MTH, ngoài Giấy xác nhận của Ủy ban nhân dân xã, bệnh viện có thể yêu cầu gia đình cung cấp các giấy tờ có liên quan để đối chiếu. Khuyến khích các cơ sở ký hợp đồng với công ty Luật về tư vấn pháp lý, trong đó cần có đầy đủ các điều khoản để ràng buộc trách nhiệm trong việc tư vấn pháp lý.

Thường xuyên kiểm tra, giám sát nội bộ, bảo đảm nhân viên tuân thủ các quy định chống nhầm lẫn, tráo đổi tinh trùng/noãn/phôi. Các cơ sở cần có quy định về việc xử lý nghiêm các nhân viên vi phạm quy định chống nhầm lẫn hoặc để việc nhầm lẫn/tráo đổi xảy ra. Tham gia hoặc tiếp tay cho các đường dây buôn bán tinh trùng/noãn/phôi, đẻ thuê.

Thường xuyên tập huấn, cập nhật cho cán bộ của đơn vị về các quy định chuyên môn và pháp luật trong lĩnh vực hỗ trợ sinh sản, trong đó đặc biệt lưu ý Nghị định số 10/2015/NĐ-CP ngày 28/01/2015 quy định về sinh con bằng kỹ thuật TTTON và MTH vì MĐNĐ; Nghị định số 117/2020/NĐ-CP ngày 28/9/2020 quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế. Nghiêm túc thực hiện các quy định đã nêu tại các công văn số 3067/BYT-BMTE ngày 03/6/2019; 2640/BYT-BM-TE ngày 09/4/2021, 4870/BYT-BMTE ngày 17/6/2021.

Các cơ sở có trách nhiệm phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng để phát hiện, ngăn chặn và xử lý theo pháp luật các trường hợp buôn bán tinh trùng/noãn/phôi, mang thai hộ vì mục đích thương mại hoặc các hành vi tiếp tay cho những đường dây phi pháp nêu trên.

Đề nghị Sở Y tế các tỉnh, TP; các Bệnh viện trực thuộc Bộ; Y tế các bộ, Ngành; Cục Quân Y, Bộ Quốc phòng tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực hiện các quy định của pháp luật về TTTON và MTH vì MĐNĐ tại địa bàn, đơn vị mình. Trường hợp phát hiện có dấu hiệu vi phạm pháp luật cần báo cáo ngay về Bộ Y tế (Vụ Sức khỏe Bà mẹ - Trẻ em, Vụ Pháp chế) để giải quyết theo thẩm quyền.

45 cơ sở (bệnh viện) hỗ trợ sinh sản

Bệnh viện Phụ sản Trung ương; Bệnh viện Từ Dũ; Học viện Quân Y; Bệnh viện Hùng Vương; Bệnh viện Phụ sản Quốc tế Sài Gòn; Bệnh viện Phụ sản Hải Phòng; Bệnh viện Phụ sản Hà Nội; Bệnh viện Đa khoa Trung ương Huế; Bệnh viện Phụ sản Thanh Hóa; Bệnh viện Đa khoa Vạn Hạnh; Bệnh viện Phụ Sản - Nhi Bình Dương; Bệnh viện Đa khoa An Sinh; Bệnh viện Bưu điện; Bệnh viện Phụ sản Cần Thơ; Bệnh viện Quốc tế Phương Châu; Bệnh viện Quốc tế Hạnh Phúc; Bệnh viện Chuyên Khoa Nam học và Hiếm muộn Hà Nội; Bệnh viện Đại học Y Dược Huế; Bệnh viện Phụ Sản - Nhi Đà Nẵng; Bệnh viện Đa khoa Mỹ Đức; Bệnh viện Bạch Mai; Bệnh viện Đa khoa Quốc tế VINMEC; Bệnh viện Đại học Y Hà Nội; Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh; Bệnh viện A Thái Nguyên; Bệnh viện Đa khoa 16A Hà Đông; Bệnh viện Sản Nhi Quảng Ninh; Bệnh viện Mỹ Đức Phú Nhuận; Bệnh viện Trung ương Quân đội 108; Bệnh viện Chuyên khoa Nam học và Hiếm muộn Việt - Bỉ; Bệnh viện Đa khoa Gia đình; Bệnh viện Hữu Nghị Đa khoa Nghệ An; Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc; Bệnh viện Phụ sản Thiện An; Bệnh viện Hỗ trợ sinh sản và Nam học Đức Phúc; Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Hưng Yên; Bệnh viện Đa khoa Phương Chi; Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park Tp Hồ Chí Minh; Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bình Định; Bệnh viện Đông Đô Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Tp Hồ Chí Minh; Bệnh viện Quốc tế Sản Nhi Hải Phòng; Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Phú Thọ; Bệnh viện Đa khoa tư nhân Hà Nội; Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Bắc Ninh.

Hà Linh