Xử nghiêm vi phạm thu phí không dừng
Trước một số bất cập xảy ra khi áp dụng thu phí không dừng (ETC - (ETC - Electronic Toll Collection) những ngày qua, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành đã yêu cầu Bộ Công an chỉ đạo công an các đơn vị, địa phương tăng cường tuần tra kiểm soát để giữ gìn an ninh trật tự và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm liên quan đến hoạt động thu phí không dừng; thực hiện trích xuất dữ liệu từ hệ thống thu phí ETC để xử phạt nghiêm theo đúng quy định của pháp luật đối với phương tiện không đủ điều kiện đi vào làn thu phí ETC gây ùn tắc giao thông.
Liên quan đến thu phí không dừng, trong Nghị quyết 437/NQ-UBTVQH14 về một số nhiệm vụ và giải pháp tiếp tục hoàn thiện và đẩy mạnh việc thực hiện chính sách pháp luật đầu tư và khai thác các công trình giao thông theo hình thức hợp đồng xây dựng - kinh doanh - chuyển giao (BOT) Ủy ban Thường vụ Quốc hội yêu cầu Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tập trung nhiệm vụ giải pháp trong đó, cần ban hành khung tiêu chuẩn chung làm cơ sở, thực hiện đấu thầu lựa chọn nhà cung cấp dịch vụ thu giá (phí) tự động không dừng, tránh tình trạng độc quyền trong thu giá dịch vụ, giám sát doanh thu của các trạm và bảo đảm tính cạnh tranh, công khai, minh bạch trong hoạt động thu giá. Từ năm 2019, triển khai đồng bộ thu giá dịch vụ không dừng đối với tất cả các tuyến quốc lộ được đầu tư theo hình thức hợp đồng BOT trên cả nước. Như vậy, sau gần 5 năm từ khi có Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội thì ngày 1.8.2022, Chính phủ chỉ đạo áp dụng thu phí ETC trên hệ thống đường cao tốc toàn quốc. Đây là hình thức thu phí áp dụng công nghệ tự động nhận diện phương tiện di chuyển qua và trừ tiền vào tài khoản giao thông. Vì thế, chủ phương tiện khi đi qua làn ETC không cần dừng xe lại trả tiền mà vẫn có thể đi qua trạm thu phí. Đây là điều cử tri, nhân dân rất chờ đợi bởi tạo sự minh bạch trong quản lý, điều hành.
Việc áp dụng hệ thống thu phí ETC sẽ tiết giảm chi phí cho xã hội. Ngoài ra, việc thực hiện thu phí ETC cũng mang lại những lợi ích gián tiếp như: tiết kiệm chi phí bảo trì đường bộ cho chủ đầu tư, rút ngắn thời gian lưu chuyển hàng hóa trên đường và góp phần thực hiện chủ trương của Chính phủ về giảm thanh toán bằng tiền mặt; giảm thiểu tình trạng ô nhiễm môi trường, tăng tuổi thọ động cơ cho chủ phương tiện. Cùng với đó, hệ thống ETC có thể giúp Nhà nước, Nhà đầu tư quản lý được các phương tiện tham gia giao thông trên cả nước...
Tuy nhiên, trong ngày đầu vận hành thu phí không dừng toàn quốc, hệ thống còn gặp nhiều lỗi như: không đọc được thẻ, hệ thống của nhà cung cấp này không đọc được thẻ của nhà cung cấp khác. Tại một số trạm thu phí đầu vào các tuyến cao tốc vẫn có hiện tượng ùn tắc cục bộ do: gặp lỗi từ hệ thống hoặc do người dùng chưa nạp tiền; hệ thống thu phí mới đưa vào sử dụng nên vẫn cần phải hiệu chỉnh; nhân viên thu phí chưa vận hành thuần thục nên xử lý tình huống còn chậm...
Việc triển khai một dịch vụ mới, một phương thức vận hành, quản lý mới xảy ra những sự cố ngoài ý muốn là điều khó tránh khỏi. Trong quá trình triển khai, nhận diện lỗi và những vướng mắc phát sinh, xác định trách nhiệm thuộc cơ quan, đơn vị nào để khắc phục kịp thời mới là điều quan trọng.
Để bảo đảm hệ thống thu phí ETC hoạt động đồng bộ, hiệu quả, an toàn, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành yêu cầu Bộ Giao thông vận tải tiếp tục chủ trì hướng dẫn, kiểm tra, giám sát, xử lý triệt để các bất cập của hệ thống thu phí ETC, nhất là trên các tuyến cao tốc và các tuyến đường giao thông huyết mạch; có phương án xử lý phù hợp, không để xảy ra tình trạng ùn tắc giao thông tại các trạm thu phí ETC làm ảnh hưởng đến an ninh trật tự xã hội.
Ngoài ra, Phó Thủ tướng cũng giao Bộ Giao thông Vận tải chỉ đạo các nhà cung cấp dịch vụ thu phí, nhà đầu tư các dự án hạ tầng giao thông rà soát, khắc phục ngay các lỗi (lỗi kỹ thuật), nhất là lỗi không nhận diện thẻ định danh của phương tiện, tăng cường nhân lực có chuyên môn và kinh nghiệm trực đường dây nóng để kịp thời hỗ trợ chủ phương tiện và người điều khiển phương tiện giao thông có nhu cầu kích hoạt hoặc chuyển đổi tài khoản thu phí giữa các nhà cung cấp dịch vụ thu phí ETC. Bộ Công an chỉ đạo công an các đơn vị, địa phương tăng cường tuần tra kiểm soát để giữ gìn an ninh trật tự và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm liên quan đến hoạt động thu phí không dừng...
Theo Nghị định 123/NĐ-CP của Chính phủ, phạt tiền từ 1-2 triệu đồng, tịch thu giấy phép lái xe từ 1-3 tháng đối với các hành vi vi phạm gồm: Không dán thẻ đầu cuối khi đi vào trạm thu phí ETC; số tiền trên tài khoản không đủ để thanh toán; điều khiển phương tiện đi vào trạm thu phí không dừng.
Như vậy, sau 7 năm thực hiện thí điểm, sau 5 năm có Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, và sau lời cam kết của Bộ trưởng Bộ giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thể trên diễn đàn Quốc hội thì việc triển khai thu phí không dừng đã được triển khai trên toàn quốc.
Chủ trương đã có, quy định pháp luật đã có, vấn đề còn lại là triển khai thực hiện trên thực tế. Để triển khai có hiệu quả, ngoài việc phối hợp thực hiện của các cơ quan, đơn vị liên quan, cần xử lý mạnh tay đối với các tổ chức, cá nhân để xảy ra vi phạm liên quan đến thu phí không dừng.