Xử phạt nghệ sĩ, người nổi tiếng quảng cáo sai sự thật:Cần chế tài mạnh

Dư luận lên án, thậm chí tẩy chay, nhưng tiếc rằng những vụ việc đáng tiếc vẫn chưa dừng lại. Tất cả cho thấy, giải quyết vấn đề này cần có những chế tài thật sự nghiêm khắc, đủ sức răn đe.

Quang Linh Vlogs, Hằng Du Mục cúi đầu xin lỗi vì đã quảng cáo sai sự thật.

"Mua danh ba vạn, bán danh ba đồng"

Vụ "quảng cáo láo" kẹo rau củ Kera khiến hàng vạn người tiêu dùng giận dữ vừa qua một lần nữa cho thấy mức độ nghiêm trọng của tình trạng người có ảnh hưởng dư luận (KOLs), người nổi tiếng mang danh để trục lợi. Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTTDL) mới đây đã ban hành 2 quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với Hằng Du Mục và Quang Linh Vlogs với mức phạt 70 triệu đồng đối với mỗi cá nhân. Sai phạm của hai nhân vật được chỉ rõ là có hành vi quảng cáo không đúng, gây nhầm lẫn về chất lượng sản phẩm đã được công bố.

Trong vụ việc lần này, Hoa hậu Nguyễn Thúc Thùy Tiên cũng bị nhắc nhở cần tuân thủ các quy định pháp luật về quảng cáo và cung cấp thông tin trên mạng. Cả 3 đều đã thừa nhận sai lầm trong việc quảng cáo sản phẩm không đúng sự thật.

Trước khi xảy ra vụ lùm xùm quảng cáo kẹo rau, Hoa hậu Thùy Tiên và Quang Linh Vlogs đều là những nhân vật được cộng đồng yêu mến nhờ các hoạt động thiện nguyện và cách ứng xử đẹp, gần gũi. Trang Facebook Quang Linh Vlogs và Hằng Du Mục cũng có đến 2,2 triệu người theo dõi; Thùy Tiên có 2,6 triệu người theo dõi.

Đây không phải là lần đầu tiên nghệ sĩ và KOLs quảng cáo các sản phẩm không đảm bảo chất lượng, gây bức xúc trong cộng đồng. Những năm gần đây, nhiều vụ việc tương tự đã xảy ra, cho thấy sự thiếu trách nhiệm của những người có tầm ảnh hưởng trong xã hội. Không ít nghệ sĩ nổi tiếng, những cái tên được công chúng yêu mến như Cát Tường, Quyền Linh, Hồng Vân, Hoa hậu Mai Phương Thúy... cũng từng bị cộng đồng mạng lên án vì quảng cáo thổi phồng công dụng sản phẩm.

Theo ông Nguyễn Trường Sơn, Chủ tịch Hiệp hội Quảng cáo Việt Nam, thực trạng quảng cáo lố để bán được hàng, đặc biệt ở các nghệ sĩ, KOLs, người nổi tiếng đang trở thành một vấn đề nóng. Thực trạng này liên tiếp xảy ra, đặc biệt lan tràn trên mạng xã hội, gây bức xúc đối với người tiêu dùng.

Không thể phủ nhận, việc người tiêu dùng yêu mến, tin tưởng vào những nghệ sĩ nổi tiếng và KOLs đã tạo cơ hội cho những nhân vật này kiếm được những khoản lợi nhuận không nhỏ khi quảng cáo sản phẩm. Tuy nhiên, cũng vì lợi nhuận khổng lồ mà không ít người nổi tiếng đã bất chấp để “mua danh ba vạn, bán danh ba đồng”, gây nên nỗi hoang mang và thất vọng lớn trong cộng đồng.

Tăng nặng mức xử phạt

Từ năm 2021, đã có hai bộ quy tắc ứng xử được ban hành, xem như những bản cam kết về đạo đức, trách nhiệm đối với các nghệ sĩ, người nổi tiếng khi tham gia các hoạt động trên nền tảng mạng xã hội, trong đó có hoạt động quảng cáo.

Tại Bộ Quy tắc ứng xử của người hoạt động trong lĩnh vực nghệ thuật do Bộ VHTTDL ban hành, các nghệ sĩ được yêu cầu phải cung cấp thông tin chính xác, tin cậy trên báo chí, truyền thông và không gian mạng. Đặc biệt, trong vấn đề quảng cáo, người hoạt động nghệ thuật phải đảm bảo truyền đạt thông tin trung thực, chính xác, rõ ràng về công dụng, tính năng của sản phẩm, hàng hóa...

Bộ Quy tắc ứng xử trên mạng xã hội cũng nhấn mạnh các quy tắc phải chia sẻ thông tin chính thống, đáng tin cậy; không tung tin giả, tin sai sự thật; quảng cáo, kinh doanh dịch vụ trái phép... gây bức xúc trong dư luận xã hội.

Tuy nhiên, từ sau khi hai Bộ Quy tắc được ban hành vẫn xảy ra không ít vụ việc nghệ sĩ, người nổi tiếng quảng cáo sai sự thật. Theo ông Nguyễn Trường Sơn, các bộ quy tắc ứng xử vốn là những văn bản thể hiện quy phạm đạo đức và trách nhiệm nghề nghiệp, chủ yếu kêu gọi tính tự giác của người làm nghề nhưng lại không phải là những văn bản mang tính pháp lý, có tính chất ràng buộc.

“Hiện nay theo quy định, hành vi quảng cáo sai sự thật sẽ bị xử phạt hành chính, mức phạt tối đa là 80 triệu đồng với cá nhân và 160 triệu đồng đối với tổ chức. Trong khi đó, mức thù lao cho một người nổi tiếng khi quảng cáo có thể lên tới vài trăm triệu đồng. Đây là một vấn đề bất hợp lý dẫn đến tình trạng nhiều người nổi tiếng vẫn bất chấp để quảng cáo sai sự thật, vì lợi nhuận khổng lồ...” - ông Sơn nêu.

Các chuyên gia, nhà quản lý nhấn mạnh, cần có chế tài đủ nặng, đủ răn đe với các nghệ sĩ, người nổi tiếng quảng cáo sai sự thật. Bộ VHTTDL đang tiếp tục hoàn thiện dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quảng cáo. Mức xử phạt dự kiến sẽ tăng nặng hơn, đặc biệt có quy định cụ thể hơn về trách nhiệm của người nổi tiếng, người có sức ảnh hưởng. Lý do là bởi người nổi tiếng có sức ảnh hưởng lớn, vì thế, ý thức trách nhiệm của họ đối với xã hội, với cộng đồng cũng phải cao hơn.

Ngoài xử phạt hành chính, các chuyên gia cũng đề xuất phương án “cấm sóng” nghệ sĩ, người nổi tiếng quảng cáo sai sự thật trên mạng. Đồng quan điểm, PGS.TS Bùi Hoài Sơn, Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội cũng cho rằng, các nghệ sĩ, người nổi tiếng chủ yếu sống bằng sự yêu mến của khán giả. Chính vì thế, việc họ không được tiếp xúc với khán giả, không được sống trong tình yêu mến của khán giả cũng sẽ tác động quan trọng đến nhận thức và hành vi của họ.

Mộc Miên