Xử phạt vi phạm không văn bản: Ai sẽ giám sát các đối tượng đi xử phạt?
Chiều 11/6, Quốc hội tiếp tục thảo luận về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xử lý vi phạm hành chính. Nhiều đại biểu quan tâm việc xác định thẩm quyền xử phạt trong bối cảnh tổ chức chính quyền địa phương mô hình 2 cấp và đảm bảo sự minh bạch khi xử phạt không văn bản.
Phân cấp mạnh hơn để xử lý kịp thời, hiệu quả
Chỉ ra thực trạng việc xử phạt vi phạm hành chính còn nhiều vướng mắc, đặc biệt là về thẩm quyền xử lý, Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) cho rằng, hiện nay, việc phải chờ cơ quan cấp tỉnh xuống phối hợp xử lý gây chậm trễ, giảm hiệu quả. Do đó, cần giao thêm thẩm quyền cho các lực lượng chuyên môn tại cơ sở.
"Chờ lực lượng cấp tỉnh xuống để tham gia xử phạt thì không biết đến bao giờ mới xử lý được vi phạm. Vì thế, các tổ chức, đơn vị chuyên môn tại địa phương nên được phân cấp thẩm quyền xử lý ngay từ đầu để đảm bảo kịp thời, hiệu quả", ông Hòa đề xuất.
Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng, Đoàn ĐBQH tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu cho biết, dự thảo luật lần này có xu hướng mở rộng thẩm quyền xử phạt cho nhiều chức danh, tuy nhiên phạm vi và giới hạn thẩm quyền vẫn chưa được quy định rõ ràng. Điều này tiềm ẩn nguy cơ chồng chéo, khó áp dụng trong thực tiễn, đặc biệt đối với đội ngũ công chức thực hiện. Do đó, việc xác định rõ ràng thẩm quyền xử phạt giữa các cơ quan hành chính Nhà nước trở nên hết sức cấp thiết để tránh tình bỏ trống thẩm quyền, gây khó khăn trong thực thi.

Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) - Ảnh: Media Quốc hội
Đại biểu Hùng đề nghị Ban soạn thảo bổ sung một khoản mới vào Điều 37a của dự thảo Luật, theo hướng, trong trường hợp đơn vị hành chính bị sắp xếp, điều chỉnh theo chủ trương tổ chức chính quyền địa phương hai cấp, thì thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính của các cơ quan, tổ chức bị sáp nhập sẽ được chuyển giao cho cơ quan, đơn vị tiếp nhận chức năng, nhiệm vụ. Việc chuyển giao này cần được thực hiện theo quyết định của cấp có thẩm quyền và có sự hướng dẫn cụ thể của Chính phủ nhằm bảo đảm không gián đoạn việc xử lý vi phạm hành chính trong giai đoạn chuyển tiếp.
Việc bổ sung quy định như vậy sẽ tạo cơ sở pháp lý vững chắc, tránh phát sinh khiếu nại liên quan đến thẩm quyền, đồng thời bảo đảm hiệu lực quản lý nhà nước tại cơ sở trong quá trình sáp nhập đơn vị hành chính và thực hiện mô hình chính quyền hai cấp.
Đề nghị phải có hình ảnh làm bằng chứng
Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) bày tỏ lo ngại về quy định cho phép xử phạt không lập biên bản nhưng mức phạt có thể tăng đến 4 lần. Việc xử lý mà không lập biên bản thì khi người dân khiếu nại, khiếu kiện, sẽ dựa vào đâu làm căn cứ? Đồng thời, việc ra quyết định xử phạt trong trường hợp không có camera ghi hình thì rất khó đảm bảo tính minh bạch, dễ phát sinh tiêu cực. Không có camera, ai sẽ giám sát được các đối tượng đi xử phạt? Nếu không có bằng chứng cụ thể thì rất dễ dẫn đến tranh cãi, khiếu kiện.
Vì thế đại biểu Hòa nhấn mạnh sự cần thiết của việc có hình ảnh, dữ liệu ghi nhận hành vi vi phạm để đảm bảo minh bạch và ngăn ngừa tiêu cực trong quá trình xử phạt.
Đồng quan điểm, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng, Đoàn ĐBQH tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cho biết, hiện nay, Dự thảo Luật chưa làm rõ căn cứ pháp lý trong trường hợp xử phạt vi phạm hành chính tại chỗ mà không lập biên bản. Điều này dễ dẫn đến lúng túng trong thực tiễn và tiềm ẩn nguy cơ lạm quyền.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng, Đoàn ĐBQH tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu Ảnh: Media Quốc hội
Do đó, ông Hùng đề nghị, Ban soạn thảo bổ sung quy định trong trường hợp không lập biên bản xử phạt, quyết định xử phạt phải được ghi nhận và lưu trữ trên hệ thống cơ sở dữ liệu xử lý vi phạm hành chính, kèm theo hình ảnh, tài liệu chứng minh hành vi vi phạm. Quy định này sẽ góp phần bảo đảm tính minh bạch, nâng cao trách nhiệm của người có thẩm quyền, bảo đảm tính minh bạch, tránh lạm dụng quyền lực đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho công tác kiểm tra, giám sát sau này.
Liên quan đến ứng dụng công nghệ thông tin trong xử lý vi phạm hành chính, quy định hiện nay mới chỉ dừng lại ở nguyên tắc chung, trong khi thực tiễn đặt ra yêu cầu rất cao về hạ tầng kỹ thuật, bảo mật thông tin, cơ chế xác thực, đồng bộ dữ liệu với các hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia. Ban soạn thảo cần bổ sung quy định dữ liệu điện tử sử dụng trong xử lý vi phạm hành chính phải được thu thập, lưu trữ và xử lý theo quy định của pháp luật về bảo vệ dữ liệu cá nhân; bảo đảm tính toàn vẹn, xác thực và có thể dẫn chứng được. Đồng thời, Chính phủ cần ban hành quy định chi tiết về điều kiện kỹ thuật, nhân lực, trách nhiệm của từng cấp, để việc áp dụng công nghệ vào công tác xử lý vi phạm hành chính đạt hiệu quả.