Xuất khẩu gỗ vào EU cần đầu tư mạnh vào hệ thống tuân thủ để chứng minh nguồn gốc
Sáng 26-11, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức hội thảo 'Thích ứng với chuỗi cung ứng xanh toàn cầu: Thách thức và cơ hội cho hàng xuất khẩu Việt Nam' nhằm hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp xây dựng chiến lược và thực hành sản xuất kinh doanh bền vững.
Quang cảnh hội thảo. Ảnh: HÀ NGUYỄN
Hoa Kỳ và EU là hai thị trường xuất khẩu chủ lực của đồ gỗ nội thất Việt Nam (trong đó, Hoa Kỳ chiếm khoảng 55% tổng kim ngạch xuất khẩu sản phẩm gỗ vào năm 2024), nhưng doanh nghiệp nhỏ và vừa hiện gặp nhiều thách thức trong chuỗi cung ứng xanh toàn cầu.
Tại hội thảo, ông Lê Duy Anh, Đại học VinUniversity, cho biết, hiện Việt Nam chỉ có 2-3 doanh nghiệp nhỏ và vừa có năng lực kiểm kê khí nhà kính đạt chuẩn quốc tế. Thiếu dữ liệu phát thải, chi phí kiểm kê cao cùng với áp lực tuân thủ từ thị trường quốc tế và chuỗi cung ứng (yêu cầu đo lường, báo cáo, giảm phát thải) khiến nhiều doanh nghiệp gỗ quy mô nhỏ và vừa ở Việt Nam có nguy cơ mất đơn hàng.
PGS-TS Vũ Anh Dũng, Đại học VinUniversity, nhấn mạnh, với thị trường EU, nhà xuất khẩu gỗ Việt Nam bị chi phối bởi các biện pháp phi thuế quan, các yêu cầu về tính bền vững và khuôn khổ pháp lý nghiêm ngặt: quy định về chống phá rừng của EU (EUDR), khung pháp lý về gỗ của EU (EUTR) và các quy tắc công bố “thỏa thuận xanh”.
Trong đó, EUDR nhắm vào mặt hàng gỗ và các sản phẩm từ gỗ với yêu cầu hợp pháp tại quốc gia xuất xứ và không liên quan đến nạn phá rừng hoặc suy thoái rừng sau ngày 31-12-2020.
PGS-TS Vũ Anh Dũng, chuyên gia của Đại học VinUniversity phát biểu tại hội thảo. Ảnh: HÀ NGUYỄN
Để thâm nhập thị trường EU, các doanh nghiệp gỗ phải cung cấp định vị địa lý (tọa độ GPS) của lô đất nơi gỗ được sản xuất và tuyên bố thẩm định chứng minh “rủi ro không đáng kể” về nạn phá rừng. Như vậy, các nhà xuất khẩu cần phải đầu tư mạnh vào các hệ thống tuân thủ để chứng minh nguồn gốc, tính hợp pháp và tính bền vững, đặc biệt đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Để giảm chi phí tuân thủ quy định của EU, PGS-TS Vũ Anh Dũng đề xuất thành lập các nhóm chi phí tuân thủ chung tại các cụm gỗ quan trọng, Nhà nước hỗ trợ thẩm định EUDR (bao gồm thu thập thông tin địa lý và các mẫu đánh giá rủi ro được chuẩn hóa), sử dụng nền tảng kỹ thuật số One Dossier trong toàn bộ quá trình xuất khẩu.
Cùng với đó, TS Vũ Thị Phương Liên, Học viện Tài chính, cho rằng, việc báo cáo ESG thường xuyên (dựa trên 3 trụ cột là môi trường, xã hội và quản trị) là công cụ để doanh nghiệp tăng uy tín và nâng hạng chuỗi cung ứng.
