Xuất khẩu nông, lâm, thủy sản lập kỷ lục mới

Xuất khẩu trái cây năm 2025 đạt kỷ lục mới. Ảnh: Bích Hồng/Bnews/vnanet.vn

Kết quả này phản ánh sự dịch chuyển rõ nét từ tăng trưởng theo lượng sang nâng cao giá trị, chất lượng và khả năng thích ứng của các ngành hàng chủ lực.

Theo Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến, kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản 11 tháng năm 2025 đạt 64,01 tỷ USD. Nếu tháng cuối cùng của năm đạt kết quả tương đương như với các tháng vừa qua, xuất khẩu toàn ngành có thể gần 70 tỷ USD, vượt xa mục tiêu 65 tỷ USD đã đề ra. Đây không chỉ là con số kỷ lục mới, mà trong đó nhiều nhóm ngành hàng cùng lúc thiết lập các cột mốc cao nhất từ trước tới nay.

Năm 2025 ghi nhận sự tăng trưởng mạnh mẽ ở nhiều mặt hàng xuất khẩu chủ lực như cà phê, hồ tiêu, thủy sản, rau quả và lâm sản. Trong số đó, cà phê là điểm nhấn nổi bật nhất. Lần đầu tiên, xuất khẩu cà phê Việt Nam vượt ngưỡng 8 tỷ USD, dù sản lượng chỉ khoảng 1,5 triệu tấn. Giá xuất khẩu bình quân tăng khoảng 40% so với năm 2024 cho thấy ngành cà phê đang dịch chuyển rõ nét từ tăng trưởng dựa trên sản lượng sang tăng trưởng dựa trên chất lượng và giá trị gia tăng, đồng thời củng cố vị thế của Việt Nam như một trong những trung tâm cung ứng cà phê quan trọng của thế giới.

Cơ cấu mặt hàng cà phê xuất khẩu cũng chuyển dịch theo hướng gia tăng giá trị. Cà phê Robusta tiếp tục giữ vai trò chủ lực về quy mô, tạo nền tảng ổn định cho toàn ngành, trong khi nhóm cà phê chế biến ghi nhận mức tăng trưởng mạnh, phản ánh chiến lược đi sâu hơn vào chuỗi giá trị và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc tế. Tại các vùng sản xuất trọng điểm như Đắk Lắk, Gia Lai, Lâm Đồng hay Quảng Ngãi, các mô hình canh tác cà phê thông minh đang được triển khai, giúp nâng cao năng suất, chất lượng và khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu. Tư duy sản xuất của nông dân chuyển từ dựa trên kinh nghiệm sang tuân thủ quy trình khoa học, kết hợp ứng dụng công nghệ số trong giám sát và truy xuất nguồn gốc, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường.

Chế biến tôm đông lạnh xuất khẩu tại nhà máy của Công ty Thủy sản Minh Phú Hậu Giang. Ảnh: Vũ Sinh - TTXVN

Đối với thủy sản, các doanh nghiệp đã tận dụng cơ hội đẩy mạnh giao hàng trước thời điểm Hoa Kỳ dự kiến áp dụng các quy định mới về nhập khẩu hải sản và trước khi có kết quả cuối cùng của vụ kiện chống bán phá giá đối với mặt hàng tôm. Riêng tháng 11/2025, xuất khẩu thủy sản đạt gần 990 triệu USD, tăng 6,6% so với cùng kỳ năm 2024. Dựa trên kết quả 11 tháng và triển vọng cuối năm, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) dự báo kim ngạch xuất khẩu thủy sản cả năm 2025 có thể đạt 11,2–11,3 tỷ USD, mức cao nhất từ trước tới nay.

Trong số đó, xuất khẩu tôm dự kiến vượt 4,6 tỷ USD, thiết lập kỷ lục mới; cá tra ước đạt trên 2,1 tỷ USD nhờ nhu cầu phục hồi tại châu Á và Trung Quốc; cá ngừ dự báo đạt trên 900 triệu USD, tiến sát mốc 1 tỷ USD.

Theo bà Lê Hằng, Phó Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), kết quả tích cực của năm 2025 giúp ngành thủy sản tiếp tục củng cố vị thế cung ứng tại nhiều thị trường lớn. Tuy nhiên, việc Hoa Kỳ dự kiến siết chặt các yêu cầu nhập khẩu từ năm 2026 đặt ra thách thức không nhỏ, buộc doanh nghiệp phải chuẩn bị kỹ lưỡng về minh bạch chuỗi cung ứng, tuân thủ tiêu chuẩn lao động, chống khai thác IUU và gia tăng tỷ trọng sản phẩm giá trị gia tăng.

Ngành rau quả cũng ghi nhận dấu mốc chưa từng có. Đề án Phát triển cây ăn quả chủ lực đặt mục tiêu đến năm 2025 kim ngạch xuất khẩu trái cây đạt trên 5 tỷ USD, song với mức tăng trưởng gần 20%, năm nay nhóm ngành hàng này có thể đạt khoảng 8,5 tỷ USD. Sầu riêng tiếp tục giữ vai trò “ngôi sao” của ngành trái cây. Từ khi được xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc, kim ngạch sầu riêng tăng trưởng vượt bậc, mang lại nguồn thu lớn cho nông dân và doanh nghiệp.

Theo ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam (Vinafruit), đầu năm 2025, xuất khẩu rau quả gặp nhiều khó khăn do hàng rào kỹ thuật của thị trường Trung Quốc đối với sầu riêng, cùng với tác động từ chính sách thuế quan của Mỹ.

Tuy nhiên, nhờ các giải pháp điều hành linh hoạt của Chính phủ và nỗ lực thích ứng của doanh nghiệp, nông dân, lần đầu tiên kim ngạch xuất khẩu rau quả Việt Nam có thể vượt mốc 8,5 tỷ USD. Ông Nguyên kỳ vọng năm 2026, xuất khẩu rau quả sẽ tiếp tục bứt phá, hướng tới mốc 10 tỷ USD.

Thành tựu này gắn liền với chính sách mở cửa thị trường và hội nhập thương mại. Năm 2025, Việt Nam và Trung Quốc đã ký 5 Nghị định thư, trong đó có các mặt hàng rau quả như chanh leo và mít tươi; bưởi tươi cũng chính thức được xuất khẩu sang thị trường Australia.

Ông Huỳnh Tấn Đạt, Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật cho rằng, mỗi mặt hàng nông sản được xuất khẩu chính thức sẽ giúp người nông dân và ngành hàng nâng cao nhận thức, áp dụng các biện pháp kỹ thuật để đáp ứng yêu cầu về kiểm dịch, an toàn thực phẩm và truy xuất nguồn gốc.

Công nhân nhà máy gỗ chuẩn bị nguồn hàng xuất khẩu. Ảnh: Hồng Nhung - TTXVN

Đối với nhóm hàng lâm sản, mục tiêu xuất khẩu 25 tỷ USD vào năm 2030 đang từng bước được hiện thực hóa thông qua ba định hướng lớn: nâng cao năng lực cạnh tranh dựa trên hệ sinh thái liên kết chặt chẽ; xây dựng thương hiệu đồ gỗ quốc gia Việt Nam; đa dạng hóa thị trường, sản phẩm và kênh phân phối.

Theo ông Nguyễn Quốc Khanh, Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam, ngành cần xây dựng chuỗi cung ứng hoàn chỉnh, tự cường; đầu tư mạnh vào đổi mới công nghệ, sản xuất xanh và đào tạo nguồn nhân lực. Việc xây dựng thương hiệu đồ gỗ Việt Nam phải dựa trên bốn trụ cột: xanh, chất lượng, linh hoạt và cạnh tranh, cùng với hệ thống dữ liệu minh bạch, chuẩn hóa theo tiêu chuẩn quốc tế.

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, năm 2026 ngành sẽ tiếp tục thúc đẩy phát triển thị trường trong nước và xuất khẩu, chủ động thích ứng với các chính sách thuế quan mới thông qua nhóm giải pháp về thị trường, khoa học công nghệ, chính sách, ngoại giao kinh tế và chuỗi liên kết ngành hàng.

Đồng thời, ngành tăng cường hỗ trợ doanh nghiệp mở cửa thị trường, xúc tiến thương mại, thúc đẩy xuất khẩu, đặc biệt với thị trường Hoa Kỳ; quản lý, khai thác hiệu quả đất đai, tài nguyên nước; khơi thông nguồn lực nội tại để tạo không gian và động lực mới cho sản xuất hàng hóa quy mô lớn.

Những con số kỷ lục của năm 2025 là thành quả của sự chủ động và linh hoạt trong điều hành và tổ chức sản xuất. Tuy nhiên, chặng đường phía trước không chỉ được đo bằng kim ngạch, mà còn bằng chất lượng, trách nhiệm và khả năng chinh phục các chuẩn mực ngày càng khắt khe của thị trường toàn cầu.

Để giữ vững đà tăng trưởng, Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ tiếp tục rà soát, hoàn thiện các quy định chuyên ngành theo yêu cầu hội nhập; hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn, kiểm dịch, truy xuất nguồn gốc và an toàn thực phẩm; đồng thời tăng cường thanh tra, giám sát để bảo đảm chất lượng hàng xuất khẩu ngay từ gốc.

Bích Hồng/Bnews/vnanet.vn