Xuất khẩu sản phẩm gỗ làm gì để vượt khó

Có khoảng hơn 5.400 doanh nghiệp đầu tư vào sản xuất, chế biến đồ gỗ

Trong 6 tháng vừa qua, biến động thị trường thế giới tác động mạnh đến tất cả các ngành hàng xuất khẩu. Các chuyên gia kinh tế đánh giá, lạm phát, suy thoái kinh tế, biến động giá nhiên liệu, nguồn thu nhập không tăng… đã khiến người tiêu dùng tại nhiều quốc gia phải “thắt lưng buộc bụng” trong chi tiêu. Vốn là các mặt hàng không thiết yếu, các dòng sản phẩm gỗ chế biến sâu không còn được ưu tiên lựa chọn của người tiêu dùng trên toàn thế giới.

Đa số người tiêu dùng chỉ dành tiền chi tiêu cho thực phẩm thiết yếu, giá rẻ, để có thể duy trì mức sống ổn định, vượt qua giai đoạn khó khăn do nguồn thu nhập giảm, giá cả tăng cao. Chính vì vậy, các mặt hàng gỗ chế biến chuyên sâu như đồ trang trí nội thất, trang trí phòng ngủ, vật dụng văn phòng... đều được người tiêu dùng cân nhắc, tái sử dụng những đồ gỗ cũ.

Theo thống kê của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, sản phẩm đồ gỗ của Việt Nam đã có mặt tại hơn 140 quốc gia và vùng lãnh thổ. Con số ấn tượng đó đã giúp Việt Nam đứng thứ 5 trên thế giới, thứ 2 châu Á và thứ nhất Đông Nam Á về kim ngạch xuất khẩu gỗ và các sản phẩm gỗ, chiếm 6% thị trường sản phẩm gỗ toàn cầu. Trong ngành chế biến, xuất khẩu gỗ Việt Nam hiện có khoảng hơn 5.400 doanh nghiệp đầu tư vào sản xuất, chế biến đồ gỗ.

Theo Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (VI FOREST), bên cạnh việc người tiêu dùng giảm sử dụng các sản phẩm đồ gỗ, các cơ quan chức năng của các quốc gia nhập khẩu cũng có nhiều chính sách mới gây khó cho doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu gỗ.

Đơn cử, từ giữa tháng 5-2023, cơ quan chức năng của Mỹ đã điều tra chống bán phá giá và chống trợ cấp sản phẩm mặt đá thạch anh của Trung Quốc vì có nghi ngờ chuyển tải sang Việt Nam, lắp ráp vào sản phẩm gỗ nội thất, đặc biệt là tủ gỗ, sau đó xuất khẩu sang Mỹ nhằm tránh thuế chống bán phá giá, chống trợ cấp. Chính vì vậy, các doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu gỗ Việt Nam phải cân nhắc kỹ và có thêm nhiều công đoạn truy xuất nguồn gốc cho các sản phẩm gỗ xuất sang thị trường Mỹ, đồng thời tận dụng từng đơn hàng để duy trì hoạt động sản xuất.

Hoàn thiện đồ dùng nhà bếp xuất khẩu tại nhà máy công ty gỗ của tỉnh Bình Dương

Mặc dù nhìn chung xuất khẩu đồ gỗ giảm mạnh trong nửa đầu năm 2023, nhưng vẫn có những nhóm hàng tăng trưởng. Điển hình như mặt hàng ván sợi có kim ngạch xuất khẩu sang Ấn Độ hơn 31,7 triệu USD, tăng 3 lần so với cùng kỳ năm 2022. Nửa đầu năm 2023, sản phẩm dăm gỗ đạt kim ngạch xuất khẩu hơn 1 tỉ USD, tăng 3% so với cùng kỳ năm 2022. Trung Quốc và Nhật Bản vẫn là 2 thị trường chính tiêu thụ dăm gỗ xuất khẩu từ Việt Nam, trong đó, xuất khẩu dăm gỗ sang Trung Quốc chiếm trên 70%.

VI FOREST cho hay, dự kiến trong thời gian tới, nhu cầu viên nén tại thị trường Hàn Quốc sẽ tăng trở lại với lượng tiêu thụ 100.000 tấn/tháng. Còn tại Nhật Bản, các doanh nghiệp Việt Nam đã ký được các hợp đồng dài hạn 2-3 năm cung cấp viên nén. Có thể thấy, hai thị trường nhập khẩu lớn viên nén của Việt Nam là Hàn Quốc và Nhật Bản (chiếm 95% tổng lượng viên nén xuất khẩu) đang có tín hiệu tốt.

Thị trường châu Âu đang dần ổn định sau giai đoạn khủng hoảng nguồn cung, sốt “nóng” giá năng lượng, bao gồm cả nhiên liệu sinh khối. Tuy nhiên, với những cam kết giảm mạnh phát thải và tăng cường sử dụng năng lượng sinh học, xuất khẩu viên nén sẽ phục hồi cả về giá và khối lượng trong những tháng cuối năm 2023. Đây là tín hiệu đáng mừng cho ngành gỗ Việt Nam.

Theo các chuyên gia về thị trường xuất khẩu gỗ của Việt Nam, các doanh nghiệp xuất khẩu đồ gỗ cần chủ động tìm kiếm, mở rộng thị trường, nâng cao năng lực cạnh tranh, trong đó tập trung vào tiêu chí giá sản phẩm phải tốt, có tính cạnh tranh cao, chất lượng tốt, phù hợp với thị hiếu của người tiêu dùng trong bối cảnh thắt chặt chi tiêu hiện nay, thay vì những phân khúc sản phẩm đắt tiền hơn so với trước, đồng thời có chính sách hậu mãi tốt.

Xuất khẩu sản phẩm gỗ làm gì để vượt khó

Song song với đó, doanh nghiệp cần tái cấu trúc, tổ chức lại sản xuất, chú trọng đổi mới công nghệ, hoàn thiện hệ thống quản trị, nâng cao tính hiệu quả, chất lượng nguồn nhân lực. Doanh nghiệp cũng cần đẩy mạnh sản xuất sản phẩm sử dụng nguồn nguyên liệu trong nước để giảm giá thành, nâng cao sức cạnh tranh của sản phẩm.

Thực tế trong giai đoạn hiện nay, không chỉ ngành hàng gỗ gặp khó khăn mà nhiều mặt hàng nông, lâm sản khác cũng rơi vào cảnh tương tự khi kinh tế thế giới có nhiều biến động, ảnh hưởng của lạm phát cao. Do đó, đây cũng là khoảng thời gian khó khăn của hoạt động sản xuất, kinh doanh và xuất khẩu của nhiều doanh nghiệp Việt Nam. Bởi vậy, trong bối cảnh hiện nay, các doanh nghiệp ngành gỗ cần có nhiều nỗ lực để tiếp tục tìm kiếm, mở rộng thị trường, nắm bắt tốt các thông tin thị trường, đồng thời tận dụng các phân khúc sản phẩm đang có thế mạnh tại các thị trường để tăng thêm số lượng đơn hàng, tăng doanh thu. Bên cạnh đó, doanh nghiệp cũng cần tích cực xúc tiến thương mại thông qua việc tham gia các triển lãm, hội chợ thương mại, giới thiệu sản phẩm đến các doanh nghiệp đối tác và người tiêu dùng, thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm.

Năm 2023, VI FOREST đặt mục tiêu kim ngạch xuất khẩu sản phẩm gỗ 17,5 tỉ USD. Đây là con số tương đương với kết quả đạt được trong năm 2022 (17,1 tỉ USD). Tuy nhiên, trong bối cảnh năm 2023 ngày càng khó khăn hơn, để đạt được con số đó không phải là điều dễ dàng, đòi hỏi doanh nghiệp trong ngành hàng gỗ phải có rất nhiều nỗ lực, quyết tâm, kiên trì, vượt khó, luôn luôn đổi mới, tìm tòi, sáng tạo, tìm ra hướng đi mới.

Năm 2023, Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam đặt mục tiêu kim ngạch xuất khẩu sản phẩm gỗ 17,5 tỉ USD. Đây là con số tương đương với kết quả đạt được trong năm 2022 (17,1 tỉ USD). Tuy nhiên, trong bối cảnh năm 2023 ngày càng khó khăn hơn, để đạt được con số đó không dễ dàng.

Nam Anh