Xuất khẩu thủy sản 5 tháng tăng ở nhiều mặt hàng

Theo Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), sau những tháng đầu năm tăng trưởng ấn tượng, kim ngạch xuất khẩu thủy sản của Việt Nam trong tháng 5/2025 có dấu hiệu chững lại khi chỉ đạt 851 triệu USD, tăng 2,7% so với cùng kỳ năm trước (YoY), đây là mức tăng trưởng thấp nhất kể đầu năm.

Lũy kế 5 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu thủy sản của Việt Nam đạt 4,2 tỷ USD, tăng 18,2% so với cùng kỳ năm trước. VASEP cho rằng, điều này phản ánh nỗ lực vượt khó của toàn ngành trong bối cảnh thị trường nhiều biến động, đặc biệt là ảnh hưởng từ chính sách thuế đối ứng của Mỹ.

Về cơ cấu mặt hàng, tôm vẫn là điểm sáng khi đạt 363 triệu USD trong tháng 5, tăng 12,4% YoY và chiếm hơn 42% tổng kim ngạch. Tính chung 5 tháng đầu năm, kim ngạch xuất khẩu tôm đạt hơn 1,66 tỷ USD, tăng 28,3% YoY, phản ánh xu hướng phục hồi rõ rệt của thị trường và nhu cầu tốt từ Mỹ, Nhật Bản và các nước CPTPP.

Ngoài tôm, một số mặt hàng thủy sản khác của Việt Nam cũng tăng mạnh như mực, bạch tuộc tăng 15,5% YoY trong 5 tháng đầu năm 2025, lên 276 triệu USD; nhuyễn thể có vỏ tăng tới 58% YoY, đạt 99,9 triệu USD; cua ghẹ và giáp xác khác cũng tăng 40,3% YoY, lên mức 136 triệu USD.

Trong kỳ, kim ngạch xuất khẩu cá tra có phần tăng chậm hơn với +4,2% YoY trong 5 tháng đầu năm 2025, đạt 778 triệu USD.

Riêng tháng 5/2025, cá tra xuất khẩu giảm 17,3% YoY, còn 138 triệu USD. Nguyên nhân chính là do các doanh nghiệp tạm thời điều chỉnh lịch xuất hàng sang Mỹ (thị trường tiêu thụ cá tra lớn nhất) nhằm tránh mức thuế cao, đồng thời chủ động tái cơ cấu thị trường.

Kim ngạch xuất khẩu cá ngừ trong 5 tháng cũng giảm 1,8% YoY, còn 379 triệu USD, trong đó tháng 5/2025 giảm tới 23,2% YoY (còn 65 triệu USD). Điều này xuất phát từ khó khăn chi phí logistics và cạnh tranh nguồn cung thay thế từ Mỹ Latin.

Về thị trường, kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ trong tháng 5 vẫn đạt gần 160 triệu USD, tương ứng tăng 9,7% so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, VASEP cho biết, theo một số doanh nghiệp hoạt động giao hàng đã giảm dần từ sau ngày 20/5 để đề phòng rủi ro thương mại. Áp lực về chi phí, biến động thị trường và sự thiếu chắc chắn về chính sách khiến hoạt động giao dịch chậm lại, gây ảnh hưởng đến tổng kim ngạch trong tháng.

Trong tháng, kim ngạch xuất khẩu thủy sản sang Trung Quốc & Hong Kong ghi nhận tăng trưởng ấn tượng với +22,3% YoY, lên gần 185 triệu USD. Lũy kế đến hết tháng 5/2025, thủy sản xuất khẩu sang thị trường này đạt hơn 900 triệu USD, tăng 48,6% YoY. Đây là tín hiệu tích cực cho nỗ lực tái cấu trúc thị trường của doanh nghiệp, đồng thời cho thấy sức hút từ các sản phẩm thủy sản Việt Nam, VASEP nhận định.

Trong khi đó, kim ngạch xuất khẩu thủy sản sang các thị trường CPTPP đạt 224 triệu USD trong tháng 5 (tăng 7,9% YoY) và đạt hơn 1,15 tỷ USD trong 5 tháng (tăng 24,3% YoY).

VASEP cho biết, nhiều doanh nghiệp thủy sản đang tích cực triển khai các dòng sản phẩm chế biến sâu như cá viên, cá tẩm gia vị, cá hộp, collagen từ phụ phẩm nhằm thâm nhập thị trường ngách và đáp ứng xu hướng tiêu dùng tiện lợi, đặc biệt tại các đô thị lớn ở châu Á.

Dự báo về tình hình xuất khẩu thủy sản trong thời gian tới, VASEP cho rằng, từ nay đến tháng 7 (thời điểm Mỹ sẽ quyết định mức thuế chính thức áp với một số sản phẩm từ Việt Nam), dự kiến hoạt động xuất khẩu sang thị trường này sẽ tiếp tục thận trọng. Các doanh nghiệp cần tính toán thời điểm giao hàng hợp lý để vừa tránh rủi ro về thuế, vừa không mất đơn hàng.

Trong kịch bản thuế vẫn ở mức 10%, ngành thủy sản có thể duy trì xuất khẩu ổn định. Tuy nhiên, nếu mức thuế 46% được áp dụng, hoạt động xuất khẩu sẽ sụt giảm đáng kể và buộc phải tái cơ cấu thị trường quyết liệt hơn.

Về dài hạn, ngành cần tranh thủ các hiệp định thương mại tự do như CPTPP, EVFTA, UKVFTA để mở rộng thị trường, đồng thời nâng cấp hạ tầng, giảm chi phí logistics và tăng khả năng đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế. Chính phủ cũng cần có chính sách tín dụng, hỗ trợ vùng nuôi và đầu tư chế biến để tăng năng lực cạnh tranh toàn ngành.

Dương Anh