Xuất nhập khẩu giữ nhịp tăng trưởng

Công ty TNHH Rhythm Precision Việt Nam (KCN Noi Bai). Ảnh: Phạm Hùng

Tiếp tục tận dụng tốt cơ hội từ hội nhập

Theo số liệu từ Cục Hải quan, trong nửa đầu tháng 8/2025, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đạt 40,36 tỷ USD, giảm 8,4% so với nửa cuối tháng 7, tương ứng giảm 3,68 tỷ USD. Trong đó, xuất khẩu đạt 20,06 tỷ USD, giảm 13,5% so với kỳ trước. Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ sự sụt giảm ở một số ngành hàng xuất khẩu chủ lực như máy móc, thiết bị và phụ tùng giảm 566 triệu USD; điện thoại và linh kiện giảm 560 triệu USD; máy vi tính và sản phẩm điện tử giảm 519 triệu USD; sắt thép giảm 145 triệu USD. Dù có sự chững lại, tính đến giữa tháng 8/2025, tổng trị giá xuất nhập khẩu của Việt Nam đã đạt 555,21 tỷ USD, tăng 16,6% so với cùng kỳ năm 2024, tương đương tăng thêm 79,2 tỷ USD. Đặc biệt, cán cân thương mại vẫn thặng dư 10,02 tỷ USD, cho thấy nền kinh tế duy trì sức bật ổn định trong bối cảnh thế giới còn nhiều biến động.

Ở chiều ngược lại, nhập khẩu trong nửa đầu tháng 8 đạt 20,29 tỷ USD, giảm nhẹ 2,6% so với kỳ 2 tháng 7. Tuy nhiên, xét tổng thể từ đầu năm đến 15/8, nhập khẩu đạt 272,59 tỷ USD, tăng 18,3% so với cùng kỳ năm trước. Đáng chú ý, phần lớn kim ngạch nhập khẩu tập trung vào nhóm nguyên liệu phục vụ sản xuất như: máy vi tính, linh kiện điện tử (tăng 38%), máy móc và phụ tùng (tăng 24,5%). Điều này phản ánh nhu cầu sản xuất trong nước duy trì ở mức cao, đồng thời cho thấy chuỗi sản xuất công nghiệp, đặc biệt trong lĩnh vực chế biến, chế tạo và điện tử, vẫn đang vận hành ổn định và hiệu quả.

Một điểm nổi bật là sự đóng góp của DN FDI. Đến hết ngày 15/8, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của khối này đạt 393,20 tỷ USD, chiếm 70,8% tổng trị giá thương mại cả nước và tăng 21,8% so với cùng kỳ năm 2024. Theo các chuyên gia, đây là minh chứng cho môi trường đầu tư hấp dẫn, chính sách mở cửa hiệu quả và sự hội nhập ngày càng sâu rộng của Việt Nam. DN FDI không chỉ đóng góp lớn về kim ngạch mà còn mang theo công nghệ, quản trị hiện đại và kết nối sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Bức tranh thương mại Việt Nam năm 2025 ghi dấu ấn mạnh mẽ ở một số nhóm hàng chủ lực: điện tử, máy tính, linh kiện - tiếp tục là “cánh chim đầu đàn”, đạt 18,33 tỷ USD, tăng 42,6%. Sự phát triển của ngành này giúp Việt Nam nâng cao năng lực sản xuất, thu hút FDI chất lượng cao và gia nhập sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu. Cà phê có kim ngạch xuất khẩu đạt 2,41 tỷ USD, tăng 62,8%, ngày càng khẳng định thương hiệu trên thị trường quốc tế, không chỉ mang về nguồn thu ngoại tệ lớn mà còn nâng tầm vị thế “Made in Vietnam”. Dệt may và giày dép tận dụng tốt các hiệp định thương mại tự do, nhóm ngành này duy trì mức tăng trưởng ổn định, góp phần gia tăng sức cạnh tranh bền vững và củng cố thương hiệu quốc gia. Các con số ấn tượng này cho thấy DN Việt Nam ngày càng sáng tạo, linh hoạt và biết tận dụng hiệu quả cơ hội từ hội nhập kinh tế quốc tế.

Bốc xếp hàng xuất khẩu tại Cảng Nam Đình Vũ, Hải Phòng. Ảnh: Phạm Hùng

Hướng tới tăng trưởng bền vững

Đánh giá tổng quan, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) Trần Thanh Hải cho rằng, dù xuất khẩu có giảm nhẹ trong nửa đầu tháng 8, nhưng triển vọng trung và dài hạn vẫn rất tích cực. Thặng dư thương mại trên 10 tỷ USD là minh chứng rõ ràng cho sức bật của nền kinh tế. Trong khi đó, TS Nguyễn Minh Phong cảnh báo, cần chú trọng đến chất lượng tăng trưởng thay vì chỉ quan tâm đến quy mô. Việt Nam cần nâng cao giá trị gia tăng của sản phẩm xuất khẩu, đa dạng hóa thị trường và giảm phụ thuộc vào một số khu vực nhất định để hạn chế rủi ro. TS Nguyễn Minh Phong cũng nhấn mạnh vai trò của liên kết FDI, nội địa: “Nếu DN trong nước tăng cường hợp tác với DN FDI, tỷ lệ nội địa hóa sẽ được cải thiện, chi phí logistics giảm và năng lực cạnh tranh tổng thể của nền kinh tế sẽ nâng cao rõ rệt”.

Để duy trì đà thặng dư thương mại và tăng trưởng bền vững, các chuyên gia đề xuất một loạt giải pháp như: nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đào tạo đội ngũ lao động có kỹ năng, đáp ứng yêu cầu công nghệ cao. Đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ, đặc biệt trong sản xuất công nghiệp và logistics. Cải thiện hạ tầng cảng biển và dịch vụ logistics, giúp giảm chi phí xuất nhập khẩu, tăng khả năng cạnh tranh. Đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, tận dụng tối đa các hiệp định thương mại tự do, mở rộng sang các thị trường tiềm năng. Khuyến khích đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững, gắn tăng trưởng kinh tế với bảo vệ môi trường và phát triển xanh.

Bộ Tài chính và Cục Hải quan khẳng định sẽ tiếp tục đồng hành cùng DN thông qua các biện pháp như: đơn giản hóa thủ tục hành chính, thúc đẩy thương mại điện tử, phát triển logistics thông minh và cải thiện môi trường kinh doanh minh bạch. Các chính sách này không chỉ tạo thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu mà còn củng cố niềm tin của cộng đồng DN, khuyến khích đầu tư và đổi mới sáng tạo.

Dù thị trường toàn cầu còn nhiều biến động khó lường, nhưng kết quả 8 tháng đầu năm 2025 đã cho thấy sức chống chịu và khả năng thích ứng đáng nể của nền kinh tế Việt Nam. Với thặng dư thương mại duy trì ổn định, các ngành hàng chủ lực bứt phá mạnh mẽ, cùng sự đồng hành của chính sách hỗ trợ, triển vọng xuất nhập khẩu những tháng cuối năm vẫn rất lạc quan. Năm 2025 hứa hẹn sẽ là năm xuất khẩu thành công, không chỉ tạo nên những con số kỷ lục, mà còn đặt nền móng cho sự bứt phá bền vững, nâng tầm vị thế Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Quý Nguyễn