Xuất xứ hàng hóa mở lối cho hàng Việt vào thị trường Anh

Xuất xứ hàng hóa là lợi thế cạnh tranh tại thị trường Anh

Từ tháng 12/2024, khi Vương quốc Anh chính thức thực thi Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), nhiều lô hàng xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường này đã nhanh chóng tận dụng ưu đãi thuế quan từ hiệp định. Thực tiễn này cho thấy, trong bối cảnh Anh đẩy mạnh đa dạng hóa chuỗi cung ứng, việc đáp ứng đúng quy tắc xuất xứ và sử dụng hiệu quả giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O) đang trở thành “chìa khóa” giúp hàng Việt gia tăng sức cạnh tranh tại thị trường giàu tiềm năng này.

Thông tin trên được bà Trịnh Thị Thu Hiền, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) chia sẻ tại Hội thảo trực tuyến “Tối ưu chuỗi cung ứng Anh - Việt: Hướng dẫn chi tiết về Quy tắc xuất xứ trong CPTPP giúp doanh nghiệp tăng tốc xuất khẩu”, trong khuôn khổ Tuần lễ Thương mại Quốc tế. Hội thảo do Bộ Kinh doanh và Thương mại Anh phối hợp với Hiệp hội Doanh nghiệp Anh tại Việt Nam (BritCham) tổ chức, tập trung thảo luận về cách tối ưu hóa chuỗi cung ứng thông qua CPTPP cũng như giải thích các quy định của Việt Nam liên quan đến quy tắc xuất xứ.

Các diễn giả tham gia và trao đổi, thảo luận tại Hội thảo trực tuyến “Tối ưu chuỗi cung ứng Anh - Việt: Hướng dẫn chi tiết về Quy tắc xuất xứ trong CPTPP giúp doanh nghiệp tăng tốc xuất khẩu”. Ảnh chụp màn hình

Về phía Vương quốc Anh, bà Olivia Herford, Bộ Kinh doanh và Thương mại Anh, đã làm rõ vai trò của CPTPP trong việc thúc đẩy đa dạng hóa chuỗi cung ứng, đồng thời phân tích mối tương tác giữa CPTPP và các hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam và Vương quốc Anh đang thực thi. Theo bà Olivia Herford, việc sử dụng chung một bộ quy tắc xuất xứ cho toàn khối CPTPP mang lại lợi ích đáng kể cho doanh nghiệp, đặc biệt thông qua cơ chế cộng gộp nguyên liệu giữa các nước thành viên, giúp doanh nghiệp linh hoạt hơn trong việc tổ chức sản xuất và đáp ứng yêu cầu xuất xứ.

Bên cạnh các ưu đãi thuế quan, CPTPP còn đưa ra nhiều cam kết về minh bạch hải quan, xử lý hồ sơ điện tử và các lợi ích phi thuế quan, qua đó tạo môi trường thuận lợi cho hoạt động xuất khẩu của doanh nghiệp hai nước. Trong bối cảnh Anh đang tích cực tìm kiếm các đối tác cung ứng mới, việc đáp ứng tốt quy tắc xuất xứ CPTPP giúp hàng hóa Việt Nam tạo lợi thế rõ nét so với các quốc gia ngoài khối.

Từ góc độ cơ quan quản lý, bà Trịnh Thị Thu Hiền cho biết, nhiều nội dung liên quan đến xuất xứ hàng hóa đang được doanh nghiệp hai nước đặc biệt quan tâm, bao gồm hướng dẫn quy tắc xuất xứ đối với hàng hóa xuất khẩu từ Việt Nam sang Vương quốc Anh, việc áp dụng mẫu C/O tích hợp mã QR, điều chỉnh thẩm quyền cấp C/O theo chủ trương phân quyền, phân cấp, cũng như các tình huống thực tiễn liên quan đến cơ chế cộng gộp trong thực thi các FTA.

Theo bà Hiền, mỗi C/O hiện nay đều được tích hợp một mã QR riêng, chứa liên kết tới Hệ thống eCoSys của Bộ Công Thương cùng dữ liệu bảo mật để truy cập C/O đã được cấp. Việc ứng dụng mã QR trong cấp C/O không chỉ tạo thuận lợi cho doanh nghiệp trong khai báo và xét duyệt trực tuyến hoàn toàn, mà còn cho phép cơ quan hải quan nước nhập khẩu nhanh chóng kiểm chứng tính xác thực của C/O. Đây là giải pháp quan trọng nhằm nâng cao hiệu quả xác minh xuất xứ, đồng thời góp phần phòng chống gian lận xuất xứ hàng hóa.

Tận dụng C/O CPTPP để mở rộng dư địa xuất khẩu

Việc áp dụng C/O tích hợp mã QR cũng được đánh giá là bước đi phù hợp với lộ trình chuyển đổi số trong công tác cấp C/O, gắn với định hướng thúc đẩy khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia theo Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị. Trong bối cảnh các thị trường ngày càng siết chặt kiểm tra xuất xứ, minh bạch hóa quy trình cấp và xác minh C/O trở thành yếu tố then chốt để doanh nghiệp duy trì khả năng hưởng ưu đãi thuế quan.

Bà Hiền cũng chỉ ra thực tế, từ khi Vương quốc Anh chính thức gia nhập CPTPP, nhiều lô hàng xuất khẩu của Việt Nam đã nhanh chóng chuyển sang tận dụng ưu đãi thuế quan từ hiệp định này. Bên cạnh việc tiếp tục sử dụng C/O trong khuôn khổ UKVFTA, đến tháng 11/2025, nhóm hàng điện tử của Việt Nam sử dụng C/O CPTPP đạt giá trị hơn 123 triệu USD. Một số nhóm hàng khác như thép, cao su, thủy sản và giày dép cũng ghi nhận tác động rõ rệt của CPTPP trong hoạt động xuất khẩu sang thị trường Anh.

Mặt hàng cao su Việt Nam hưởng lợi từ Hiệp định CPTPP. Ảnh minh họa

Theo đánh giá của các chuyên gia, việc linh hoạt lựa chọn giữa UKVFTA và CPTPP để áp dụng ưu đãi thuế quan giúp doanh nghiệp Việt Nam tối ưu hóa lợi ích, đồng thời tăng cường liên kết trong chuỗi cung ứng Anh - Việt. Trong đó, quy tắc xuất xứ và cơ chế cộng gộp của CPTPP được xem là công cụ quan trọng để doanh nghiệp mở rộng không gian sản xuất và xuất khẩu, nhất là khi Anh đang ưu tiên xây dựng chuỗi cung ứng bền vững, đa dạng và có khả năng truy xuất nguồn gốc rõ ràng.

Do đó, cả Việt Nam và Vương quốc Anh đã và đang phối hợp chặt chẽ, hỗ trợ doanh nghiệp hai nước tận dụng tối đa lợi ích từ CPTPP. Việc hiểu đúng và thực thi hiệu quả các quy định về xuất xứ hàng hóa không chỉ giúp doanh nghiệp hưởng ưu đãi thuế quan, mà còn tạo nền tảng cho tăng trưởng thương mại song phương trong dài hạn.

Trong khuôn khổ Tuần lễ Thương mại Quốc tế, Bộ Kinh doanh và Thương mại Anh cùng BritCham cũng đã phối hợp tổ chức nhiều hoạt động nhằm thúc đẩy hợp tác thương mại giữa hai nước trong CPTPP. Đáng chú ý, tại Hội nghị Ủy ban CPTPP lần thứ 9 tại Melbourne, Bộ trưởng Bộ Công Thương Việt Nam Nguyễn Hồng Diên và Quốc vụ khanh Chính sách thương mại Anh Chris Bryant đã gặp gỡ, trao đổi về việc tăng cường tận dụng cam kết CPTPP, tạo thuận lợi thương mại và tăng trưởng xanh. Vương quốc Anh hoan nghênh việc Việt Nam sẽ đảm nhận vai trò Chủ tịch CPTPP vào năm 2026 và cam kết thúc đẩy hợp tác thương mại với Việt Nam trong khuôn khổ CPTPP.

Song song đó, BritCham phối hợp với Học viện Xuất khẩu Vương quốc Anh và KPMG tổ chức hội thảo trực tuyến về tận dụng các cam kết liên quan đến nhập cảnh tạm thời trong CPTPP, qua đó hỗ trợ doanh nghiệp hiểu rõ hơn các quy định mới về giấy phép lao động tại Việt Nam và bảo đảm tuân thủ trong khuôn khổ hiệp định.

Phương Cúc