Xung đột Iran - Mỹ phủ bóng triển vọng kinh tế toàn cầu
Việc Mỹ tiến hành không kích các cơ sở hạt nhân của Iran hôm 22/6 đã tạo ra một làn sóng bất ổn mới, đúng vào thời điểm thị trường tài chính toàn cầu chuẩn bị bước vào tuần lễ quan trọng có nhiều dữ liệu kinh tế và phát biểu từ giới hoạch định chính sách. Tâm điểm là phiên điều trần trước Quốc hội của Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed).
Theo giới phân tích, tác động tức thời của căng thẳng địa chính trị là nguy cơ giá năng lượng tăng vọt, kéo theo tâm lý bất ổn trong giới tiêu dùng và doanh nghiệp, vốn đang chịu áp lực từ lạm phát và tăng thuế. Nguy cơ Iran có thể đáp trả vượt ra ngoài khu vực vùng Vịnh càng làm gia tăng rủi ro đối với chuỗi cung ứng toàn cầu.
Bà Ellen Zentner - Trưởng nhóm chiến lược gia kinh tế tại ngân hàng Morgan Stanley nhận định: “Nếu giá dầu tiếp tục leo thang trong bối cảnh tiêu dùng nội địa chịu sức ép từ lạm phát và thuế quan, tăng trưởng GDP của Mỹ sẽ chịu thêm nhiều áp lực”. Trước đó, nhiều tổ chức đã hạ dự báo tăng trưởng của Mỹ do tác động từ chính sách thuế nhập khẩu cao mà chính quyền Tổng thống Donald Trump triển khai.
Trong báo cáo công bố ngày 10/6, Ngân hàng Thế giới (WB) đã hạ dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu năm 2025 xuống 2,3%, mức thấp nhất kể từ sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008. Nguyên nhân chính đến từ chi phí thương mại tăng cao và bất ổn gia tăng trên toàn cầu. Dự báo tăng trưởng của gần 70% nền kinh tế lớn, bao gồm Mỹ, Trung Quốc, châu Âu và các khu vực thị trường mới nổi, đều bị hạ triển vọng.
Bên cạnh đó, báo cáo của WB cũng lưu ý lạm phát toàn cầu năm 2025 được dự báo đạt mức 2,9% cao hơn đáng kể so với giai đoạn trước đại dịch COVID-19. Nguyên nhân chủ yếu do thị trường lao động thắt chặt và chính sách tăng thuế. Trong khi đó, tốc độ tăng trưởng toàn cầu giai đoạn 2025-2027 được dự báo chỉ đạt trung bình 2,5% mỗi năm, thấp nhất trong hơn 60 năm.
Dự báo thương mại toàn cầu cũng bị điều chỉnh giảm mạnh, chỉ còn 1,8% trong năm 2025, so với mức 5,9% trung bình của những năm 2000.
Chính sách tăng thuế nhập khẩu của Mỹ với mức thuế 10% trên phần lớn hàng hóa nhập khẩu được coi là một trong những lực cản lớn nhất đối với đà phục hồi kinh tế. Dù Tổng thống Trump đã hoãn áp dụng các mức thuế mới đến sau ngày 9/7 nhằm mở đường cho đàm phán, tình hình vẫn khó lường.
Trong báo cáo ngày 3/6, Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) cũng hạ dự báo tăng trưởng toàn cầu năm 2025 còn 2,9%, giảm so với mức 3,1% đưa ra hồi tháng 3. Cơ quan này đặc biệt lo ngại tác động tiêu cực từ làn sóng thuế quan do Mỹ khởi xướng.
Ông Alvaro Pereira - Trưởng ban kinh tế tại OECD cho rằng: “Triển vọng kinh tế đang suy yếu đồng loạt trên toàn cầu, không có vùng ngoại lệ”. Tăng trưởng yếu đi đôi với thương mại chững lại sẽ kéo giảm thu nhập, cơ hội việc làm và tạo thêm khó khăn cho nền kinh tế lớn như Mỹ. OECD dự báo tăng trưởng của Mỹ sẽ chỉ đạt 1,6% trong năm 2025 và tiếp tục giảm xuống còn 1,5% trong năm 2026.
