Ý tưởng chế tạo 'túi khí' cho máy bay để chống tai nạn thảm khốc

Hai kỹ sư Dubai gây chú ý với ý tưởng trang bị túi khí để cứu máy bay gặp nạn. (Nguồn: Metro)

Trong nhiều thập kỷ, con người luôn tìm cách cách bay trên bầu trời mà không phải lo lắng vì bất kỳ điều gì. Giờ đây, Eshel Wasim và Dharsan Srinivasan, hai kỹ sư thuộc Viện Công nghệ và Khoa học Birla ở Dubai, Các tiểu vương quốc Arab thống nhất, tin rằng họ đã tìm ra giải pháp.

Hai người đã tạo ra một hệ thống "sinh tồn" dành riêng cho máy bay mang tên Project Rebirth, được thiết kế để đối phó với một vụ tai nạn thảm khốc. Đây là một hệ thống có sự kết hợp của 5 công nghệ thông minh khác nhau để dự đoán nguy cơ máy bay rơi, giúp giảm tốc độ máy bay, bảo vệ hành khách và hỗ trợ lực lượng cứu hộ khi xảy ra thảm họa.

Theo giới thiệu, hệ thống có trang bị trí thông minh nhân tạo và nó sẽ liên tục theo dõi các thông tin của máy bay như độ cao, tốc độ, trạng thái động cơ, hướng bay, nguy cơ xảy ra cháy nổ và phản ứng của phi công.

Nếu thấy nguy cơ tai nạn là không tránh khỏi khi máy bay đang ở độ cao dưới 1.000m, hệ thống sẽ tự động kích hoạt một cơ chế sinh tồn đặc biệt (dù con người vẫn có thể can thiệp để tắt đi). Đầu tiên máy bay sẽ bung hệ thống các túi khí, được bố trí nằm ở phần mũi, bụng và đuôi. Toàn bộ các túi khí sẽ được bung hết trong vòng dưới 2 giây. Được chế tạo từ vải đặc biệt và xếp thành nhiều lớp lên nhau, các túi khí này sẽ có nhiệm vụ hấp thụ lực va chạm khi máy bay lao xuống đất, qua đó bảo vệ khung máy bay.

Tiếp theo, nếu thấy động cơ máy bay vẫn còn hoạt động, hệ thống sẽ điều khiển để động cơ tạo lực đẩy ngược và giúp giảm tốc độ rơi. Theo hai kỹ sư, việc này có thể giúp giảm từ 8-20% tốc độ rơi và còn giúp ổn định máy bay.

Một bước nữa trong hệ thống xử lý tự động là dùng chất lỏng thông minh để cứu máy bay. Theo mô tả của hai kỹ sư, các chất lỏng đặc biệt này sẽ được đặt trong những vách chứa đặc biệt bao quanh thân máy bay và trong ghế ngồi của hành khách. Trong trạng thái hoạt động bình thường, chúng sẽ có đặc tính mềm mại, nhưng khi va chạm xuất hiện chúng sẽ cứng lại nên giúp giảm thương tích cho hành khách.

Cuối cùng là khả năng hỗ trợ lực lượng cứu hộ. Thiết bị hỗ trợ với lớp vỏ màu cam sáng, trong có thành phần phát tín hiệu định vị vệ tinh GPS, tín hiệu hồng ngoại và tín hiệu ánh sáng, sẽ giúp lực lượng cứu hộ nhanh chóng tìm thấy khu vực máy bay rơi. Theo hai kỹ sư, Rebirth có thể được bổ sung thêm vào các máy bay đang hoạt động, hoặc được đưa vào các máy bay sản xuất mới tùy theo nhu cầu của khách hàng.

Theo Eshel Wasim và Dharsan Srinivasan, sáng kiến của họ được lấy cảm hứng từ khao khát ngăn chặn tai nạn hàng không thảm khốc sau vụ rơi máy bay Air India 171 ở Ahmebabad, Ấn Độ, cách đây 3 tháng.

“Rebirth không chỉ là sản phẩm kỹ thuật. Đây còn là câu trả lời cho những nỗi đau, là lời hứa rằng chúng ta có thể lên kế hoạch để sống sóng, rằng ngay cả khi thất bại ta vẫn có cơ hội thứ hai,” cả hai chia sẻ với trang Metro của Anh.

Dù ý tưởng hay ho, thiết kế của hai người đã khiến giới phê bình đặt ra nhiều câu hỏi, chẳng hạn như khả năng hệ thống kích hoạt nhầm do AI tính toán nhầm. Ngoài ra còn phải giải quyết vấn đề trọng lượng máy bay tăng lên do các thành phần mới bổ sung vào khung thân máy bay, qua đó làm tăng chi phí sản xuất.

Project Rebirth hiện đã lọt vào vòng chung kết của Giải thưởng James Dyson. Đây là giải thưởng tôn vinh những phát minh được đánh giá có thể thay đổi thế giới. Ý tưởng này là mới nhất trong chuỗi các ý tưởng khác thường được tạo ra nhằm cải thiện an toàn hàng không.

Năm 2016, nhà phát minh đồng thời là kỹ sư hàng không người Ukraine Tatarenko Vladimir Nikolaevich từng gây chú ý toàn cầu khi giới thiệu ý tưởng khoang chứa hành khách của máy bay có thể tách rời khỏi thân.

Theo thiết kế của Nikolaevich, nếu máy bay gặp sự cố nghiêm trọng như hỏng động cơ hay va chạm trên không, phần khoang chứa hành khách sẽ tách khỏi thân máy bay chỉ sau vài giây. Tiếp đó, nó sẽ bung một hệ thống dù khổng lồ để hạ cánh xuống đất, hoặc mặt nước, một cách an toàn.

Ý tưởng của Nikolaevich là chế tạo khoang chở khách từ vật liệu siêu nhẹ nhưng bền chắc như sợi Kevlar và sợi carbon. Trong khoang có bố trí các bình khí CO2 và phao tự động bơm hơi để nổi khi tiếp nước. Hành lý của khách cũng được bố trí ở khoang riêng gắn liền với cabin để tránh thất lạc.

Tuy nhiên, các chuyên gia đã phê phán ý tưởng độc đáo của Nikolaevich, cho rằng việc bổ sung thêm cơ chế tách rời khoang hành khách sẽ làm suy yếu cấu trúc thân máy bay, tăng trọng lượng, tăng tiêu hao nhiên liệu và kết quả chi phí vận hành cao hơn. Ngoài ra, khoang chở khách sau khi tách khỏi thân máy bay cũng không có khả năng điều khiển hướng di chuyển nên sẽ gây nguy hiểm nếu rơi xuống khu vực đô thị hoặc địa hình phức tạp.

Ngoài ra, thiết kế chưa giải quyết được số phận của phi công, bởi buồng lái nằm ngoài phần cabin tách rời. Vấn đề chi phí cũng là rào cản lớn bởi việc phát triển, thử nghiệm và sản xuất loại máy bay mới hoàn toàn với công nghệ khoang chở khách tách rời đòi hỏi ngân sách khổng lồ, trong khi tai nạn hàng không thực tế rất hiếm khi xảy ra, với tỷ lệ chỉ khoảng 1,14 sự cố trên một triệu chuyến bay (báo cáo an toàn của IATA). Vì vậy, đến nay sáng kiến của Nikolaevich cũng mới chỉ dừng ở mức mô hình và hình ảnh mô phỏng.

Hệ thống cứu sinh máy bay thực tế nhất đang tồn tại hiện nay là dù cứu sinh. Những chiếc dù này được tích hợp trong thân và có thể bung ra trong trường hợp khẩn cấp để đưa toàn bộ máy bay hạ xuống đất chậm rãi. Nổi tiếng nhất là Hệ thống dù khung thân Cirrus, một sản phẩm của công ty sản xuất máy bay Cirrus đã được Cơ quan Hàng không Liên bang Mỹ (FAA) phê duyệt vào năm 1998. Tính đến năm 2019, trong số 24 vụ tai nạn xảy ra với máy bay gắn hệ thống dù này, có 21 chiếc máy bay đã được cứu thành công và quay lại hoạt động sau đó./.

(Vietnam+)