Ý tưởng 'điên rồ' của Mark Zuckerberg

Dù ý tưởng táo bạo kia chưa từng được triển khai, Meta vẫn đang tìm kiếm những cách tiếp cận mới nhằm làm mới trải nghiệm người dùng Facebook. Ảnh: Cnet.

Trong phiên điều trần đầu tiên của vụ kiện chống độc quyền do Ủy ban Thương mại Liên bang Mỹ (FTC) khởi xướng nhằm vào Meta, một chi tiết nội bộ đã được đưa ra ánh sáng. Đó là “ý tưởng điên rồ” mà Zuckerberg từng đề xuất vào năm 2022 trong nội bộ Meta.

Cụ thể, trong các email, CEO Meta bày tỏ lo ngại rằng mức độ liên quan của Facebook đang “giảm sút nhanh chóng”. Ông đề xuất nên xóa sạch toàn bộ danh sách bạn bè của người dùng và để họ “bắt đầu lại từ đầu”, thậm chí có thể lặp lại mỗi năm một lần.

Nội dung email năm 2022 do chính Zuckerberg gửi cho các lãnh đạo cấp cao của Facebook được công bố tại tòa. Trong đó, ông viết: “Lựa chọn 1. Đầu tư mạnh vào mô hình kết bạn (Friending). Một ý tưởng có thể điên rồ là thử xóa sạch toàn bộ đồ thị bạn bè của người dùng và để họ bắt đầu lại từ đầu". "Đồ thị" ở đây ám chỉ hệ thống kết nối bạn bè nền tảng cốt lõi của trải nghiệm Facebook.

Theo Alex Heath của The Verge, người có mặt trực tiếp trong phiên tòa, Zuckerberg đề xuất phương án triển khai ý tưởng dần dần, ví dụ như thử nghiệm trước ở một quốc gia nhỏ. Lý do ông đưa ra là nếu hành động quá mạnh tay, người dùng có thể rời bỏ Facebook hàng loạt.

Trong email, Zuckerberg viết: “Ngay cả khi Instagram và WhatsApp hoạt động tốt, tôi cũng không thấy một con đường nào để công ty chúng ta có thể thành công nếu Facebook sụp đổ. Vì vậy, chúng ta phải làm đúng chuyện này”.

Phản hồi lại ý tưởng này, Tom Alison giám đốc Facebook tỏ ra dè dặt. “Tôi không chắc lựa chọn số 1 của anh (tăng cường mô hình kết bạn) là khả thi nếu xét đến mức độ quan trọng của tính năng bạn bè đối với Instagram", Alison nói.

Zuckerberg trả lời rằng ông không hiểu rõ lo ngại của Alison, đồng thời đặt ra thêm một câu hỏi. “Anh có ước lượng được cần bao nhiêu công sức để chuyển đổi toàn bộ hồ sơ người dùng sang mô hình theo dõi (follow) không?”, CEO viết.

Khi bị các luật sư của FTC nhắc lại email này trước tòa, Zuckerberg xác nhận rằng kế hoạch triệt để đó chưa từng được thực hiện. “Theo tôi biết thì chúng tôi chưa bao giờ làm điều đó", ông nói rõ.

Trong lời khai, Zuckerberg cũng công nhận rằng Facebook ngày nay đã khác rất nhiều so với thời điểm ông sáng lập mạng xã hội này cách đây hơn 20 năm. Việc kết nối với bạn bè không còn là mục tiêu trọng yếu. “Khía cạnh kết bạn đã giảm đi đáng kể", ông thừa nhận. Theo ông, bảng tin (news feed) hiện tại đã trở thành một không gian khám phá và giải trí rộng lớn hơn là nơi giao tiếp thân mật giữa bạn bè.

Trước tòa án liên bang ở Washington, D.C., Zuckerberg cũng trả lời chất vấn của FTC về những thương vụ thâu tóm đã định hình nên đế chế Meta ngày nay cụ thể là Instagram (năm 2012, với giá 1 tỷ USD) và WhatsApp (năm 2014, với giá 19 tỷ USD).

Chính phủ Mỹ cáo buộc Meta đã vi phạm luật cạnh tranh. Tập đoàn thực hiện 2 thương vụ này nhằm loại bỏ các đối thủ tiềm năng, duy trì vị thế độc quyền và áp dụng chiến lược "thâu tóm hoặc triệt tiêu". Một email nội bộ từ năm 2008 do phía FTC trình ra tại tòa đã trích lời của Zuckerberg: “Mua thì tốt hơn là cạnh tranh”.

Trong phần mở đầu, luật sư Daniel Matheson đại diện FTC lập luận: “Meta trong nhiều năm đã thu được lợi nhuận kinh tế khổng lồ, vượt xa những gì có thể kỳ vọng trong một môi trường cạnh tranh lành mạnh". Matheson nhấn mạnh chính chiến lược “thâu tóm thay vì cạnh tranh” đã giúp Meta giữ vững vị thế độc quyền, đặc biệt trong lĩnh vực ứng dụng chia sẻ nội dung giữa bạn bè và gia đình. Đây là lĩnh vực cốt lõi của Facebook và Instagram.

Tuy nhiên, đại diện pháp lý của Meta là luật sư Mark Hansen phản bác kịch liệt cáo buộc này, cho rằng vụ kiện của FTC là “một đống lý thuyết lộn xộn đi ngược lại thực tế và luật pháp”. Theo ông Hansen, 2 thương vụ mua lại Instagram và WhatsApp hoàn toàn hợp pháp. Meta đang chịu sức ép cạnh tranh khốc liệt từ các đối thủ như TikTok và YouTube.

Phiên tòa dự kiến kéo dài đến 8 tuần, theo Business Insider. Thẩm phán James Boasberg sẽ là người đưa ra phán quyết cuối cùng không có bồi thẩm đoàn trong vụ việc này. Nếu FTC giành chiến thắng, hệ quả có thể rất sâu rộng. Meta sẽ buộc phải chia tách WhatsApp và Instagram.

Thúy Liên