Yên Khánh: Tạo sức hút cho du lịch từ văn hóa bản địa
Bà Phạm Thị Thành gần 70 tuổi, là Chủ nhiệm CLB chèo xã Khánh Cường. Mới từ sáng sớm, bà Thành đã tất bật cùng một số chị em trong thôn nấu nồi nước chè để chuẩn bị cho buổi tập luyện, giao lưu văn nghệ.
Tiếng hát chèo "kéo" mọi người xích lại gần nhau...
Bà Thành vui vẻ nói, việc nhà nông bận rộn quanh năm. Tuy nhiên, những người yêu chèo trong xã vẫn luôn cố gắng để duy trì việc tập luyện cùng nhau và giao lưu với các CLB hát chèo khác ở trong và ngoài huyện. Khi các thành viên tề tựu đầy đủ, tiếng sáo, tiếng nhị, tiếng trống quen thuộc vang lên, những “diễn viên” chân đất hóa thân vào các nhân vật trong tích chèo cổ trong sự cổ vũ, tiếng vỗ tay nhịp nhàng, giòn giã của các thành viên còn lại.
Thuận lợi của CLB chèo xã Khánh Cường đó là có sự chỉ dạy, tiếp lửa từ NSƯT Phạm Ngọc Giới. NSƯT Phạm Ngọc Giới cho biết: Ngày xưa, đội văn nghệ đi diễn dưới ánh đèn măng sông, sân khấu là các sân kho của Hợp tác xã. Đơn giản vậy thôi, nhưng cứ hôm nào có vở diễn là bà con làng trên xóm dưới đến xem chật cả sân. Tình yêu với nghệ thuật chèo có lẽ được truyền nối từ thế hệ nọ, sang thế hệ kia cũng qua những buổi diễn đơn giản như vậy.
... và làm vợi bớt nỗi nhọc nhằn của nhà nông
Đến nay, đội văn nghệ của Khánh Cường có hơn 20 thành viên. 100% thành viên là nông dân. Bận rộn, vất vả với công việc nhà nông, song các thành viên đều hăng say tham gia vào đội văn nghệ như một cách để cuộc sống tươi đẹp hơn.
Nếu như ở Khánh Cường, niềm tự hào là những làn điệu chèo cổ thì ở xã Khánh Tiên, múa trống chính là món ăn tinh thần không thể thiếu của mỗi người dân bản địa. Chị Trần Thị Thu Thủy, Chủ nhiệm đồng thời là người múa trống cái của CLB múa trống xã Khánh Tiên cho biết: Tập luyện từ nhiều năm nay, mỗi động tác đã trở thành máu thịt, là hơi thở, vậy nhưng cứ nhịp trống vang lên, trước ánh mắt háo hức, say mê của du khách, các thành viên lại say sưa giới thiệu với du khách thập phương về bộ môn nghệ thuật truyền thống của quê hương Khánh Tiên.
Điệu múa trống nhảy hấp dẫn du khách tại lễ hội Hoa Lư năm 2024.
Giới thiệu về môn nghệ thuật đặc sắc, luôn tạo được ấn tượng mạnh với du khách gần, xa trong mỗi kỳ lễ hội chị Thủy cho biết thêm, múa trống ở Khánh Tiên đã xuất hiện từ thập kỷ 60 của thế kỷ trước. Trải qua bao thế hệ, lấy cảm hứng từ niềm vui của người nông dân mừng ngày hội mùa, những người dân lao động nơi đây đã sáng tạo, gìn giữ và phát triển nghệ thuật múa trống, đưa múa trống trở thành nét văn hóa đặc sắc, quen thuộc không thể thiếu trong đời sống sinh hoạt hàng ngày.
Những năm qua, xã Khánh Tiên có nhiều giải pháp để đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền, vận động để thế hệ trẻ nuôi dưỡng niềm đam mê và đến với CLB múa trống. Hiện nay, ngoài CLB múa trống của xã, Khánh Tiên còn duy trì được 2 CLB múa trống khác đó là CLB múa trống của Hội phụ nữ, CLB múa trống ở xóm 4.
Ông Bùi Quang Bưởng, Trưởng Phòng Văn hóa - Thông tin huyện Yên Khánh cho biết: Yên Khánh không có núi, không có rừng, không có nhiều danh thắng nổi tiếng, nhưng bù lại, Yên Khánh lại là vùng đất giàu có về di tích lịch sử, văn hóa; về những môn nghệ thuật truyền thống riêng có; ẩm thực đặc sắc, độc đáo. Vì vậy, huyện đã xác định đây sẽ là lợi thế để Yên Khánh phát triển du lịch tâm linh, du lịch nông thôn, trải nghiệm.
Mỗi người dân đều có ý thức gìn giữ sự bình yên và vẻ đẹp riêng có của miền quê mình.
Sự phong phú của văn hóa bản địa được địa phương bảo tồn bằng việc thành lập, duy trì hoạt động của 68 CLB hát chèo, 2 CLB hát xẩm, đội múa kiếm, múa trống, múa lân sư rồng… Các CLB được huyện cấp kinh phí để mua sắm trang phục, bổ sung nhạc cụ biểu diễn. Huyện Yên Khánh cũng là địa phương đầu tiên của tỉnh Ninh Bình đưa nghệ thuật truyền thống vào sân khấu học đường để khơi dậy, trao truyền niềm đam mê, ý thức gìn giữ nghệ thuật truyền thống của quê hương cho thế hệ trẻ.
Đặc biệt, thuận lợi của huyện Yên Khánh đó là đã “kéo” được Nhân dân trực tiếp tham gia vào công tác bảo tồn, thụ hưởng và quảng bá nghệ thuật. Đây là yếu tố quan trọng nhất để đưa các môn nghệ thuật truyền thống trở thành mũi nhọn trong lộ trình thực hiện mục tiêu phát triển du lịch tâm linh, du lịch đồng quê, trải nghiệm của một huyện nông thôn mới nâng cao.
Các thành viên trong đội múa trống hăng say tập luyện.
Để thực hiện mục tiêu này, thời gian qua, huyện Yên Khánh cũng đã phối hợp tổ chức chương trình tập huấn, bồi dưỡng, truyền dạy văn hóa phi vật thể và tập huấn bồi dưỡng kỹ năng, nghiệp vụ du lịch gắn với khai thác các giá trị văn hóa truyền thống.
Thông qua các lớp tập huấn, những người làm công tác văn hóa, những thành viên trong các đội/CLB văn hóa, nghệ thuật ở cơ sở được tiếp nhận nhiều kiến thức về các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước liên quan đến công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa; vị trí, vai trò của cán bộ văn hóa, nghệ nhân, trong việc gìn giữ, phát huy giá trị bản sắc văn hóa truyền thống ở cơ sở. Các học viên sẽ được hướng dẫn, truyền dạy những kỹ năng cơ bản đối với việc sử dụng các nhạc khí, nhạc cụ truyền thống; các làn điệu dân ca, dân vũ; cách phát huy giá trị bản sắc văn hóa để phát triển du lịch cộng đồng...
Các lớp bồi dưỡng hát chèo, hát xẩm và kỹ năng sử dụng nhạc cụ dân tộc được tổ chức thường xuyên.
Ngoài ra, trong chương trình tập huấn, nhiều nội dung được truyền tải nhằm hỗ trợ địa phương phát triển du lịch cộng đồng theo hướng bền vững, chuyên nghiệp như: hỗ trợ bảo tồn văn hóa truyền thống phục vụ phát triển sản phẩm du lịch; hỗ trợ đào tạo, tập huấn, nâng cao năng lực cho người dân tham gia phát triển du lịch… Những kiến thức, kỹ năng và kinh nghiệm được chia sẻ sẽ hỗ trợ Nhân dân địa phương cách làm du lịch từ nền tảng bản sắc văn hóa một cách hiệu quả nhất.
Miền quê Yên Khánh đổi thay từng ngày.
