Yêu bóng đá hay chỉ là thích 'đỏ đen'?

Điều này có thể khẳng định sự hâm mộ, tình yêu bóng đá của người Việt? Nếu nhìn thêm ở một số khía cạnh khác, chúng ta sẽ thấy rằng sự quan tâm đến bóng đá của người Việt thật ra lại có nhiều sắc thái khác nhau.

Những cổ động viên cuồng nhiệt của tuyển bóng đá Việt Nam. Ảnh: Vietravel

Sở thích, hay hơn nữa là niềm đam mê với bóng đá được biểu hiện trực tiếp qua việc tham gia môn thể thao này, hay gián tiếp qua việc theo dõi bóng đá từ các kênh thông tin khác nhau. Ở khía cạnh thứ nhất, dường như thực tế cho thấy chúng ta không yêu thích bóng đá là mấy. Với những quốc gia có nhiều tín đồ bóng đá, các câu lạc bộ bóng đá địa phương luôn có đông đảo lượng cổ động viên trung thành.

Thêm vào đó, các câu lạc bộ bóng đá nghiệp dư, số lượng các sân bóng luôn đáp ứng đủ hay dư nhu cầu của người dân. Trong khi đó ở Việt Nam, các giải đấu của các câu lạc bộ địa phương không thu hút mấy người hâm mộ. Ngoài ra, tốc độ đô thị hóa nhanh chóng đã làm biến mất rất nhiều sân bóng công cộng. Hầu hết những người chơi bóng đá nghiệp dư hiện nay phải chơi ở các sân cỏ nhân tạo - sân bóng mini, và số lượng sân bóng lại rất hạn chế.

Chắc không phải không có lý do mà gần đây, cả nước có nhiều dự án đầu tư vào kinh doanh cá cược như trường đua ngựa, đua chó, đua xe F1 lên đến hàng tỉ đô la Mỹ.

Ở khía cạnh thứ hai, người Việt quan tâm đến bóng đá qua các kênh thông tin như ti vi, báo chí, Internet nhiều hơn, nhưng sự quan tâm này lại ẩn chứa nhiều sắc thái khác nhau. Người viết đã tiến hành lấy dữ liệu với từ khóa “bong da” (bóng đá) và “ty so” (tỷ số) trên công cụ Google Trends theo tuần, bắt đầu từ tháng 1-2006 đến tháng 12-2018. Kết quả cho thấy một số “đặc trưng” về sự đam mê bóng đá của người Việt trên Internet như sau:

Thứ nhất, từ khóa “bong da” được tìm kiếm trên Google rất phổ biến, có những thời điểm sự phổ biến gần như ở mức cao nhất là 100%. Trung bình, sự phổ biến của từ “bong da” trên Google ở Việt Nam giai đoạn tháng 1-2006 đến tháng 12-2018 là 51,55%, thời điểm thấp nhất là 16%.

Tuy nhiên, mức độ phổ biến của từ khóa này lại thay đổi mang tính chu kì. Biểu đồ 1 cho thấy sự phổ biến tăng cao vào những thời điểm có các giải đấu bóng đá quốc tế lớn vào mùa hè, các vòng đấu cuối của các giải quốc tế như C1, Ngoại hạng Anh... hay đội tuyển Việt Nam giành chiến thắng.

Từ khóa quan trọng thứ hai là “ty so”, liên quan rất chặt chẽ với “bong da”. Hầu như những thời điểm có nhiều tìm kiếm “bong da” trên Google thì cũng là lúc có nhiều tìm kiếm về “ty so”. Tuy nhiên, có một điều khá đặc biệt là từ khóa “ty so” lúc nào cũng phổ biến hơn “bong da”, ngay cả những lúc thấp điểm.

Vì sao có nhiều tìm kiếm từ khóa “ty so” trong suốt năm, không chỉ vào những năm có World Cup? Phải chăng nhiều người ở Việt Nam tìm kiếm thông tin về tỷ số là vì mục đích cá cược? Giả thuyết này có nhiều khả năng đúng khi mà vấn nạn cá cược bóng đá trên Internet ngày càng phổ biến ở Việt Nam.

Thứ hai, thử tìm hiểu sâu hơn về nơi xuất phát các tìm kiếm từ “ty so”, người viết rất thú vị khi phát hiện ra rằng, các địa phương có nhiều tìm kiếm nhất (tốp 15), đều là các tỉnh từ Quảng Trị trở vào, như được trình bày ở biểu đồ 2. Đáng chú ý, các tỉnh này hầu hết là các tỉnh có thu nhập bình quân đầu người thấp, hay được biết đến với vấn nạn cờ bạc. Các tỉnh như Ninh Thuận, Bình Thuận, Khánh Hòa, Bến Tre, Thừa Thiên - Huế có mức độ phổ biến của từ khóa “ty so” ở mức cao, xoay quanh 60%. Cá biệt là Ninh Thuận, mấy năm liền luôn ở mức tối đa 100%.

Chắc không phải không có lý do mà gần đây, cả nước có nhiều dự án đầu tư vào kinh doanh cá cược như trường đua ngựa, đua chó, đua xe F1 lên đến hàng tỉ đô la Mỹ. Các nhà đầu tư dường như nắm bắt được thị hiếu của một bộ phận không nhỏ người Việt, quan tâm đến thể thao chỉ là bề nổi, phần chính còn lại là nhằm thỏa mãn sở thích đỏ đen. Có điều, những người nghiện đỏ đen đa phần khó khăn về tài chính, và rất dễ lún sâu vào vòng xoáy, dẫn đến nhiều hệ lụy cho gia đình và xã hội.

Võ Đình Trí