Yêu cầu công bố sớm, công khai lộ trình chuyển đổi phương tiện giao thông xanh, có chính sách hỗ trợ cụ thể

Có chính sách hỗ trợ cụ thể, khả thi khi chuyển đổi sang phương tiện giao thông xanh. Ảnh minh họa.

Ngày 17/9/2025, Văn phòng Chính phủ có Thông báo số 490/TB-VPCP kết luận của Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà về thực hiện kết luận, chỉ đạo xử lý ô nhiễm môi trường không khí, ô nhiễm các dòng sông trên địa bàn TP.Hà Nội và TP.Hồ Chí Minh; Kế hoạch hành động quốc gia về khắc phục ô nhiễm và quản lý chất lượng môi trường không khí giai đoạn 2025- 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

TẬP TRUNG XỬ LÝ Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ

Để tiếp tục tăng cường công tác bảo vệ môi trường, xử lý ô nhiễm môi trường, nhất là môi trường không khí, môi trường nước, Phó Thủ tướng yêu cầu thời gian tới, Bộ Nông nghiệp và Môi trường tiếp tục chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành và địa phương liên quan (Bộ Nội vụ, Bộ Công an…), khẩn trương hoàn thiện, trình Thủ tướng Chính phủ Kế hoạch xử lý ô nhiễm môi trường toàn diện với cách tiếp cận tổng thể đầy đủ các thành tố ô nhiễm (không khí, nước, chất thải rắn,…). Trước mắt tập trung cho xử lý ô nhiễm môi trường không khí. Trong Kế hoạch cần bao gồm 34 bản Kế hoạch cụ thể của các địa phương.

Thông báo kết luận cũng nêu rõ việc chọn Hà Nội và Tp.Hồ Chí Minh là hai đô thị chịu áp lực ô nhiễm lớn nhất làm trọng điểm để xây dựng Kế hoạch với các giải pháp đột phá. Từ đó nhân rộng ra cả nước theo định hướng "Địa phương làm được thì cả nước mới thành công".

Hà Nội và Tp.Hồ Chí Minh là hai đô thị chịu áp lực ô nhiễm lớn nhất làm trọng điểm để xây dựng Kế hoạch với các giải pháp đột phá từ đó nhân rộng ra cả nước.

Phó Thủ tướng cũng yêu cầu Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì, phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ rà soát các Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia, tiêu chuẩn về chất lượng môi trường, nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế, sửa đổi, bổ sung theo hướng nâng cao, tiệm cận với tiêu chuẩn của các nước tiên tiến (Hàn Quốc, Nhật Bản, các nước Bắc Âu…) và khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), đảm bảo bảo vệ sức khỏe con người, báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả rà soát trong Quý IV năm 2025.

“Cần đánh giá chính xác thực trạng ô nhiễm môi trường không khí với các chỉ số AQI về PM2.5, SO2, CO, NO2… trung bình theo hàng ngày, tuần, tháng, quý, năm để đặt ra chỉ số mục tiêu cần đạt được cho 5 năm và lộ trình phải giảm và đạt được cho hàng năm”, Phó Thủ tướng lưu ý.

Cùng với đó đầu tư xây dựng, hoàn thiện hệ thống quan trắc môi trường quốc gia theo hướng đồng bộ, tự động, hiện đại, theo Quy hoạch tổng thể quan trắc môi trường quốc gia, hoàn thành trong Quý III năm 2026. Lưu ý kết hợp trí tuệ nhân tạo để theo dõi và cung cấp dữ liệu liên tục về chất lượng không khí cho người dân, các nhà nghiên cứu và Bộ Y tế.

Đối với Bộ Y tế, chủ trì các chương trình nghiên cứu cấp quốc gia về mối quan hệ và tác động của ô nhiễm môi trường không khí đến sức khỏe cộng đồng. Định kỳ thu thập, phân tích và công bố các số liệu về bệnh lý liên quan đến ô nhiễm môi trường; phối hợp chặt chẽ với Bộ Nông nghiệp và Môi trường để tiếp nhận, sử dụng dữ liệu quan trắc môi trường, tích hợp với dữ liệu khám chữa bệnh để xây dựng hệ thống cảnh báo sớm các tác động của ô nhiễm không khí đến sức khỏe.

SIẾT QUẢN LÝ CÁC PHƯƠNG TIỆN CŨ, NGHIÊN CỨU CUNG CẤP BỘ NHẬN DIỆN PHƯƠNG TIỆN ĐÁP ỨNG YÊU CẦU

Với Bộ Công Thương, Phó Thủ tướng yêu cầu chủ trì, phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Xây dựng, cơ quan liên quan ban hành quy chuẩn/tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với các trạm sạc xe điện lắp đặt tại nơi công cộng, nơi trông giữ xe tập trung, trạm dừng nghỉ, hoàn thành trước ngày 15/10/2025.

Bộ Xây dựng rà soát, ban hành các quy định, quy chuẩn/tiêu chuẩn về quy hoạch đô thị phải tích hợp hạ tầng cho giao thông xanh, bao gồm cả hệ thống trạm sạc điện, hạ tầng cần thiết cho các trạm sạc pin thay thế, hoàn thành trong Quý IV năm 2025; chủ trì, phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Công an và cơ quan liên quan ban hành quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn đối với chung cư (chung cư hiện hữu, chung cư sắp xây mới) có lắp đặt trạm/trụ sạc xe điện. Hoàn thành trước ngày 15 tháng 10 năm 2025.

Phó Thủ tướng cũng yêu cầu Bộ Xây dựng phối hợp với UBND Tp.Hà Nội và UBND Tp.Hồ Chí Minh xây dựng, trình Chính phủ lộ trình phát triển hệ thống giao thông công cộng đồng bộ, hiện đại (tàu điện ngầm, tàu điện trên cao, xe buýt năng lượng sạch…); đề xuất cơ chế, chính sách đột phá để thu hút đầu tư tư nhân, hỗ trợ người dân sử dụng các phương tiên giao thông công cộng, giao thông xanh, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trong tháng 10/2025.

Bộ Tài chính được giao chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành liên quan nghiên cứu, xây dựng và trình cấp có thẩm quyền ban hành các chính sách về thuế, phí, chính sách hỗ trợ để khuyến khích phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, hỗ trợ tài chính để người dân chuyển đổi sang phương tiện xanh, hoàn thành trong Quý IV năm 2025.

Bộ Xây dựng tăng cường thanh tra, kiểm tra và chỉ đạo các địa phương xử lý nghiêm các chủ đầu tư, nhà thầu vi phạm quy định về bảo vệ môi trường tại các công trường xây dựng.

Bên cạnh đó, chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành liên quan nghiên cứu, đề xuất sửa đổi quy định về kiểm định khí thải phương tiện giao thông cơ giới đường bộ theo hướng siết chặt quản lý đối với các phương tiện cũ, không đáp ứng tiêu chuẩn môi trường, hoàn thành trong Quý IV năm 2025. Các cơ sở kiểm định nghiên cứu, cung cấp bộ nhận diện đối với các phương tiện đáp ứng yêu cầu.

Kết luận cũng nhấn mạnh việc tập trung đầu tư, kết nối các trạm quan trắc không khí tự động, liên tục theo Quy hoạch tổng thể quan trắc môi trường quốc gia giai đoạn 2021- 2030, tầm nhìn đến năm 2050 được phê duyệt tại Quyết định số 224/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.

Thực hiện ngay các biện pháp quản lý chất thải, khí thải phát sinh từ các hoạt động xây dựng, giao thông, công nghiệp; phát triển không gian xanh trong quy hoạch, xây dựng đô thị. Tăng cường kiểm tra, thanh tra việc tuân thủ quy định pháp luật về bảo vệ môi trường; xử lý nghiêm các hành vi vi phạm.

Phó Thủ tướng yêu cầu UBND Tp.Hà Nội và UBND Tp.Hồ Chí Minh cần tập trung xây dựng và ban hành Kế hoạch hành động chi tiết, toàn diện, có lộ trình cụ thể, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước khi phê duyệt; công bố sớm, công khai lộ trình chuyển đổi sang phương tiện giao thông xanh, kèm theo các chính sách hỗ trợ cụ thể, khả thi để người dân và doanh nghiệp đồng thuận, thực hiện.

Đồng thời, 2 thành phố phải rà soát, quy hoạch lại các khu công nghiệp, cụm công nghiệp, làng nghề; xây dựng lộ trình và cơ chế, chính sách để di dời các cơ sở gây ô nhiễm ra khỏi khu vực nội thành, khu dân cư; nghiên cứu, ban hành các quy định, tiêu chuẩn môi trường địa phương ở mức nghiêm ngặt hơn quy chuẩn quốc gia để bảo vệ sức khỏe người dân, đặc biệt tại các khu vực ô nhiễm nặng hoặc có mật độ dân cư cao.

Đầu tư xây dựng, hoàn thiện hệ thống quan trắc môi trường (cấp địa phương) theo hướng thống nhất, tự động, hiện đại, ứng dụng AI, đồng bộ, kết nối được với hệ thống quan trắc môi trường quốc gia do Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì, hoàn thành trong Quý III năm 2026.

Nghiên cứu, áp dụng công cụ kinh tế thay cho mệnh lệnh hành chính trong quản lý, kiểm soát, chuyển đổi phương tiện giao thông sử dụng năng lượng hóa thạch, không đáp ứng tiêu chuẩn, quy chuẩn về môi trường. Đồng thời có giải pháp kiểm soát chặt chẽ khí thải, bụi và tiếng ồn từ các công trình, hoạt động xây dựng, quy định chặt chẽ về phương tiện, tuyến đường cho các hoạt động vận chuyển nguyên, vật liệu rời...

Nhĩ Anh