Yếu tố then chốt trong phát triển AI của quân đội Mỹ

Theo National Interest, trong gần hai năm qua, các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái (UAV) và tên lửa của lực lượng Houthi đã liên tục đe dọa các tuyến vận tải thương mại và tài sản hải quân của Mỹ tại Biển Đỏ. Mặc dù tần suất tấn công đã giảm tạm thời, Bộ Tư lệnh Trung ương Mỹ cảnh báo rằng khả năng hiện tại trong việc nhận diện và ngăn chặn các mối đe dọa như vậy không thể kéo dài nếu không có sự thay đổi đáng kể về mặt công nghệ.

Quân đội Mỹ cần hợp tác với khu vực tư nhân để phát triển AI nhằm đối phó hiệu quả các mối đe dọa mới - Ảnh: National Interest

Một trong những vấn đề nghiêm trọng là chi phí cho việc phòng thủ đang vượt xa chi phí cho tấn công. Việc sử dụng các loại đạn dược hiện đại, đắt đỏ để đánh chặn những thiết bị bay giá rẻ và được sản xuất hàng loạt là một chiến lược không bền vững. Ngoài ra, quân đội Mỹ cũng chưa có năng lực phát triển phần mềm AI cần thiết để tự động xác định và phản ứng nhanh với các mối đe dọa kiểu mới.

Một trong những rào cản lớn đối với quá trình phát triển AI của Bộ Quốc phòng Mỹ là hệ thống tài trợ bị phân mảnh. Để thúc đẩy đổi mới, Mỹ cần quyền tiếp cận nhanh chóng tới các hình thức tài trợ khác nhau từ nghiên cứu và phát triển, mua sắm, đến vận hành và bảo trì, cũng như các nguồn kinh phí linh hoạt khác. Việc bị hạn chế trong khả năng tiếp cận “mọi màu tiền” làm chậm tiến trình đổi mới và khiến quân đội khó đáp ứng các nhu cầu khẩn cấp trên chiến trường.

Cần nhấn mạnh rằng việc phát triển AI hiệu quả không thể diễn ra nếu thiếu dữ liệu chất lượng cao và các ứng dụng phần mềm để xử lý dữ liệu. Việc mở khóa các nguồn tài trợ phù hợp sẽ cho phép khu vực tư nhân đẩy nhanh việc xây dựng các công cụ phân tích và vận hành AI cần thiết cho quốc phòng.

Trong khi các quốc gia khác như Trung Quốc áp dụng mô hình dân sự-quân sự theo chiều dọc để đẩy nhanh tiến độ phát triển công nghệ, Mỹ có thể dựa vào nền tảng thị trường tự do để đạt được hiệu quả tương đương, thậm chí vượt trội. Khả năng của các công ty phần mềm và công nghệ quốc phòng Mỹ trong việc đổi mới nhanh chóng là một tài sản chiến lược cần được khai thác tối đa.

Nếu Bộ Quốc phòng Mỹ có thể mở quyền tiếp cận rộng rãi tới các nguồn tài trợ, các doanh nghiệp tư nhân sẽ có động lực mạnh mẽ hơn để tham gia phát triển AI cho quốc phòng. Trong bối cảnh ngân sách quốc phòng bị siết chặt, thúc đẩy cạnh tranh trên thị trường tự do là một cách hiệu quả để tối ưu hóa mỗi đồng USD ngân sách.

Triển khai AI đúng cách sẽ giúp nâng cao năng lực nhận thức và ra quyết định trên chiến trường. Các hệ thống AI nhanh nhạy có thể xử lý lượng lớn dữ liệu mà quân đội đã thu thập, giúp xác định mối đe dọa và đề xuất phương án đối phó phù hợp trong thời gian ngắn nhất.

Chẳng hạn, dữ liệu thu được từ việc ứng phó với các cuộc tấn công của Houthi có thể được tái sử dụng để đối phó với những mối đe dọa phức tạp hơn, như vũ khí siêu thanh của Trung Quốc, Nga hay hoạt động quân sự gia tăng tại khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Việc kết nối các hệ thống và chia sẻ dữ liệu sẽ trở nên thiết yếu, đặc biệt khi các nhà thầu quốc phòng hiện vẫn đang vận hành rời rạc và thiếu phối hợp.

Quá trình huấn luyện AI nên được nhìn nhận tương tự như việc đào tạo binh sĩ, thông qua kinh nghiệm thực tiễn và hiểu biết sâu sắc về môi trường tác chiến. Do đó, việc tiếp cận dữ liệu và năng lực phát triển hệ thống AI mới sẽ đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao sức mạnh tổng thể của quân đội.

Trong các cuộc xung đột có thể diễn ra trong tương lai, lợi thế sẽ không còn nằm ở việc sở hữu vũ khí tối tân nhất mà là ở khả năng tiếp cận và sử dụng thông tin hiệu quả nhất. Điều này đòi hỏi quân đội phải có hệ sinh thái AI được phát triển trên nền tảng dữ liệu đầy đủ, kiến trúc phần mềm linh hoạt và sự hỗ trợ từ khu vực tư nhân.

Để thúc đẩy điều đó, các cơ quan quốc phòng cần phát tín hiệu rõ ràng về nhu cầu và tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp tham gia. Một trong những giải pháp là đạo luật FAST, một sáng kiến nhằm cải cách quy trình triển khai công nghệ AI trong quốc phòng Mỹ, tạo hành lang pháp lý để thúc đẩy các khái niệm đã đề cập.

Hoàng Vũ