140 trường đại học công lập đứng trước cuộc tái cấu trúc toàn diện

Quy hoạch mạng lưới và giảm đầu mối sẽ được triển khai đồng thời

Tại Hội nghị Giáo dục Đại học năm 2025, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh, Nghị quyết số 71 của Trung ương thể hiện rõ định hướng chiến lược của Bộ Chính trị về vai trò của giáo dục đại học trong phát triển đất nước.

Các trường đại học được kỳ vọng phát triển nhanh, mạnh, rõ ràng về định hướng, từ đó hình thành đội ngũ nhân lực chất lượng cao, đặc biệt trong các lĩnh vực quốc gia đang có nhu cầu lớn.

Đổi mới quản lý và tăng quyền tự chủ cho các trường đại học

Việc sắp xếp sẽ được thực hiện theo phương án chỉ định, không phụ thuộc vào lựa chọn của từng đơn vị. Mỗi cơ sở sẽ có một kịch bản riêng để đảm bảo phương án nhân sự phù hợp. Bộ trưởng cho rằng, đây là thời điểm đột phá, nếu không kịp thời nắm bắt sẽ bỏ lỡ cơ hội phát triển. Ông kêu gọi toàn ngành chung tay hành động, giữ tinh thần đoàn kết, công tâm và sẵn sàng thích ứng trong mọi tình huống.

Theo kế hoạch, việc quy hoạch mạng lưới và giảm đầu mối sẽ được triển khai đồng thời. Các trường thuộc khối công an, quân đội do bộ chủ quản quyết định; các trường tư thục giữ nguyên. Sau khi loại trừ các nhóm này, Việt Nam còn khoảng 140 trường đại học công lập thuộc các bộ, ngành và địa phương. Dù chưa công bố số lượng cụ thể sẽ giảm, nhưng theo chỉ đạo của Tổng Bí thư và Thủ tướng, việc tinh giản sẽ được thực hiện sâu rộng.

Các phương án sáp nhập có thể bao gồm: trường trung ương chuyển về địa phương, trường địa phương nhập vào trường trung ương, nhiều trường trung ương hoặc địa phương sáp nhập với nhau, giải thể các trường quy mô nhỏ hoặc không phát triển. Mục tiêu là khắc phục tình trạng manh mún, nhỏ lẻ, thiếu hiệu quả, hướng tới hệ thống giáo dục đại học hiện đại và bền vững.

Đổi mới quản lý và tăng quyền tự chủ cho các trường đại học

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết, việc sửa đổi Luật Giáo dục Đại học đang được tiến hành nhằm thể chế hóa tinh thần của Nghị quyết 71. Bộ sẽ giảm can thiệp trực tiếp, tăng phân cấp, phân quyền, ủy quyền cho các cơ sở giáo dục. Nguyên tắc quản lý được xác định là “nắm chắc cái cần nắm, buông dứt khoát cái cần buông”.

Ba nhiệm vụ trọng tâm của Bộ GD&ĐT trong quản lý nhà nước gồm: cấp phép, rút phép, giải thể các cơ sở giáo dục; bổ nhiệm, miễn nhiệm, điều động lãnh đạo; phê duyệt chiến lược, sứ mệnh, mục tiêu của các trường công lập. Các trường sẽ được trao quyền tự chủ mạnh mẽ hơn về học thuật, tài chính, nghiên cứu và đào tạo. Trách nhiệm quản trị cũng sẽ được quy định rõ ràng trong luật.

Về cơ chế tài chính, Bộ sẽ ban hành nghị định riêng về tự chủ đại học, không phụ thuộc vào mức độ tự chủ tài chính. Bộ GD&ĐT sẽ tham mưu Chính phủ chuyển từ hỗ trợ kinh phí thường xuyên sang hình thức đặt hàng, hỗ trợ trực tiếp qua người học, giúp các trường chủ động hơn về nguồn thu.

Bộ GD&ĐT đang trình Quốc hội Chương trình Mục tiêu quốc gia về hiện đại hóa giáo dục đại học, với nguồn lực đầu tư lớn. Việc chuẩn bị đầu tư, giải ngân cho hạ tầng, xây dựng trường lớp, phòng thí nghiệm, trung tâm nghiên cứu cần được triển khai khẩn trương để đảm bảo tiến độ.

Về tuyển sinh năm 2026, Bộ trưởng cho biết sẽ giữ ổn định. Tuy nhiên, theo kế hoạch đến năm 2027, kỳ thi tốt nghiệp THPT sẽ từng bước chuyển sang hình thức thi trên máy tính. Bộ sẽ phối hợp với các đơn vị tổ chức bài thi đánh giá năng lực để thống nhất nguyên tắc, tiêu chí, đảm bảo chuẩn mực và tránh chênh lệch giữa các trường.

Thu Hằng/VOV.VN