143 quốc gia sẽ tham dự Hội nghị thượng đỉnh về khí hậu

Bước khởi động cho COP30

Hội nghị Thượng đỉnh về khí hậu sẽ diễn ra vào ngày 6–7/11 tại Belém, bang Pará, Brazil với đại diện từ 143 quốc gia (57 đoàn cấp nguyên thủ). Sự kiện được xem là bước chuẩn bị quan trọng cho COP30, dự kiến tổ chức tại Belém từ 10/11 đến 21/11 tới.

Buổi họp báo trước thềm COP30 tổ chức tại Balém, Brazil (Ảnh: Marcelo Camargo/Agencia Brazil/dpa/picture alliance)

Phát biểu tại họp báo ở thủ đô Brasilia, Đại sứ Maurício Lyrio, trưởng đoàn đàm phán của Brazil tại COP30 cho biết, quy mô và mức độ tham gia của các đoàn đại biểu lần này “thể hiện cam kết mạnh mẽ của cộng đồng quốc tế đối với hành động khí hậu toàn cầu”. Theo ông, việc hơn 140 quốc gia cử đại diện cấp cao tới Belém là dấu hiệu tích cực cho thấy sự đồng thuận về nhu cầu đẩy nhanh quá trình chuyển đổi năng lượng, bảo vệ rừng và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Trong chương trình nghị sự, Tổng thống Luiz Inácio Lula da Silva sẽ phát biểu khai mạc phiên toàn thể và chủ trì bữa tiệc về Quỹ Rừng Nhiệt đới Mãi mãi (Tropical Forests Forever Fund – TFFF), một sáng kiến tài chính mà Brazil dự kiến chính thức trình lên COP30. Đây là quỹ nhằm huy động nguồn lực quốc tế để bồi hoàn cho các quốc gia có rừng nhiệt đới thực hiện nhiệm vụ bảo tồn và phục hồi hệ sinh thái rừng, góp phần duy trì vai trò hấp thụ carbon của các khu rừng – “lá phổi xanh” của hành tinh.

Giới quan sát cho rằng, sáng kiến TFFF thể hiện nỗ lực của Brazil trong việc kết nối bảo vệ môi trường với phát triển kinh tế – xã hội bền vững, đồng thời củng cố vị thế của nước này như một “thủ lĩnh khí hậu” của khu vực Nam Mỹ. Dự kiến, nhiều nước có rừng nhiệt đới lớn như Indonesia, Congo, Peru hay Colombia sẽ bày tỏ ủng hộ và tham gia chương trình hợp tác trên.

Brazil nỗ lực củng cố vị thế “thủ lĩnh khí hậu” của khu vực Nam Mỹ (Ảnh: Christian Charisius/dpa/picture alliance)

Theo Bộ trưởng Môi trường Brazil Marina Silva, hội nghị tại Belém là cơ hội để các nguyên thủ quốc gia gửi đi thông điệp thống nhất về việc chuyển đổi nguồn cung năng lượng toàn cầu sang các nguồn tái tạo, tiến tới giảm dần sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch.

Bà Silva nhấn mạnh: “Thế giới đang ở ngã rẽ quan trọng. Chúng ta cần hành động mạnh mẽ và tập thể để bảo vệ tương lai của hành tinh”. Brazil – quốc gia có hơn 80% nguồn điện đến từ thủy điện và năng lượng tái tạo được đánh giá là hình mẫu trong việc tận dụng nguồn lực thiên nhiên một cách bền vững.

Tại hội nghị, các phiên thảo luận chuyên đề sẽ tập trung vào các chủ đề then chốt như tăng tốc chuyển đổi năng lượng, bảo tồn rừng, quản lý nguồn nước và công bằng khí hậu. Nhiều tổ chức quốc tế, quỹ đầu tư xanh và doanh nghiệp năng lượng sạch sẽ tham dự, mở ra triển vọng hợp tác tài chính mới cho các dự án giảm phát thải và thích ứng khí hậu tại khu vực Nam Mỹ.

Cũng trong dịp này, Bộ trưởng Marina Silva công bố báo cáo của Dự án Giám sát phá rừng Amazon bằng vệ tinh (Prodes) cho thấy, diện tích rừng bị chặt phá tại khu vực Amazon giảm 11,8% so với năm 2024, trong khi vùng sinh thái Cerrado giảm 11%. Đây được coi là kết quả tích cực trong nỗ lực kiểm soát phá rừng và khôi phục hệ sinh thái dưới thời Tổng thống Lula da Silva.

Theo bà Silva, Brazil đang đi đầu bằng hành động thực tế, không chỉ bằng lời cam kết. Chính phủ đã tăng cường lực lượng kiểm lâm, đẩy mạnh giám sát bằng vệ tinh, xử lý nghiêm các hành vi khai thác trái phép và đồng thời hỗ trợ cộng đồng địa phương phát triển sinh kế bền vững dựa trên rừng.

Hội nghị tập trung vào các chủ đề then chốt như tăng tốc chuyển đổi năng lượng, bảo tồn rừng, khí hậu,... (Ảnh: UNEP)

Giới chuyên gia nhận định, việc Brazil thành công trong việc giảm tốc độ phá rừng và mở rộng diện tích được phục hồi là tín hiệu tích cực cho khu vực Nam Mỹ – nơi đang chịu tác động nặng nề của biến đổi khí hậu, khô hạn và cháy rừng.

Thành phố Belém, thủ phủ bang Pará, được lựa chọn làm địa điểm tổ chức Hội nghị Thượng đỉnh và COP30 không chỉ bởi vị trí chiến lược nằm bên rìa rừng Amazon, mà còn mang ý nghĩa biểu tượng về sự hòa hợp giữa thiên nhiên, văn hóa và phát triển bền vững. Chính phủ Brazil kỳ vọng sự kiện này sẽ giúp Belém trở thành “thủ đô khí hậu của thế giới” trong tháng 11 tới, nơi các nhà lãnh đạo toàn cầu cùng nhau xác định lộ trình mới cho hành động khí hậu trong thập kỷ tới.

Hội nghị Thượng đỉnh về khí hậu tại Belém, vì vậy, không chỉ là bước khởi động cho COP30 mà còn là thông điệp mạnh mẽ của Brazil và cộng đồng quốc tế: Bảo vệ khí hậu không thể chờ đợi và cần bắt đầu bằng hành động cụ thể, ngay từ hôm nay.

Mỹ sẽ không cử bất kỳ đại diện cấp cao nào đến COP30

Có đến 143 nước đã xác nhận dự hội nghị khí hậu tiền COP30 ở Brazil nhưng không có bất kỳ động thái nào từ quan chức cấp cao Mỹ, trong khi ông Trump liên tục thúc đẩy sử dụng nhiên liệu hóa thạch.

(Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu giữa đại hội đồng Liên Hợp Quốc, 23/9. Ảnh: Reuters)

Theo Hãng tin AFP, một quan chức Nhà Trắng cho hay: "Tổng thống Trump đang trực tiếp làm việc với các nhà lãnh đạo trên thế giới về các vấn đề liên quan năng lượng, điều mà có thể thấy rõ qua những thỏa thuận thương mại và hòa bình mang tính lịch sử, tất cả đều tập trung đáng kể vào các mối quan hệ đối tác trong lĩnh vực năng lượng".

Tổng thống Donald Trump đã rút Mỹ khỏi Thỏa thuận Paris về khí hậu lần thứ hai sau khi trở lại Nhà Trắng hồi tháng 1.

Chính quyền của ông còn dùng ảnh hưởng của mình để thúc đẩy sử dụng nhiên liệu hóa thạch trên toàn cầu, trong đó có việc dọa áp biện pháp trả đũa lên các nước nếu đồng ý với hệ thống định giá carbon của Tổ chức Hàng hải quốc tế thuộc Liên hợp quốc.

Trong khi chính quyền của ông Trump dường như phớt lờ hội nghị khí hậu COP30, thì hơn 100 lãnh đạo ở các tiểu bang và địa phương của Mỹ - gồm cả thống đốc và thị trưởng - vẫn được kỳ vọng sẽ tham gia các cuộc đàm phán.

Hà Chi