17 tuổi, Elon Musk làm thuê ở nông trại

Năm 17 tuổi, Musk rời Nam Phi đến Canada. Anh thuật lại chuyến đi này khá thường xuyên trên báo chí và đặc biệt thường đưa ra hai cách mô tả về động lực cho chuyến bay của mình. Theo cách mô tả ngắn gọn, Musk muốn đến nước Mỹ càng nhanh càng tốt và có thể dùng Canada làm bến đỗ nhờ gốc gác của anh tại quốc gia này.

Cách mô tả thứ hai là câu chuyện mà Musk thường viện dẫn lại liên quan nhiều hơn đến luân thường đạo lý. Khi ấy, Nam Phi đang yêu cầu thực hiện nghĩa vụ quan sự. Musk từng nói rằng anh muốn tránh nhập ngũ, vì điều đó sẽ buộc anh trở thành một phần của chế độ phân biệt chủng tộc. Một điều hiếm khi được nhắc đến chính là Musk từng nhập học Đại học Pretoria được năm tháng trước khi rẽ sang cuộc phiêu lưu vỹ đại của mình. […]

Cuộc đào thoát vỹ đại của Musk đến Canada chưa được dự tính kỹ. Anh chỉ biết một ông bác tại Montreal, nhảy lên máy bay và hy vọng vào những điều tốt đẹp nhất.

Sau khi hạ cánh vào tháng 6/1988, Musk tìm thấy một buồng điện thoại công cộng và dùng dịch vụ danh bạ theo yêu cầu để tìm bác của anh. Khi không gọi được, anh gọi điện thoại (do người nghe trả tiền) cho mẹ. Bà báo với anh một tin xấu. Maye đã gửi thư đến người bác trước khi Musk đi và nhận thư trả lời khi con trai bà đã lên đường. Bác anh đã đến Minnesota, đồng nghĩa Musk chẳng có nơi nào tá túc. Với hành lý trong tay, Musk đành tìm đến một nhà trọ dành cho du khách trẻ.

Elon Musk năm 17 tuổi, làm việc trong nông trại của em họ. Ảnh: Twitter.

Sau khi dành vài ngày tại Montreal và khám phá thành phố, Musk cố gắng vạch ra một kế hoạch dài hạn. Người thân của Maye sống rải rác khắp Canada, và Musk bắt đầu tìm cách đến chỗ họ.

Anh mua một tập vé xe buýt cho phép mình tự do đi khắp vùng quê với 100 USD và quyết định sẽ đến Saskatchewan, nhà cũ của ông ngoại anh. Sau hơn 3.000 km ngồi trên xe buýt, anh xuống bến Swift Current, một thị trấn khoảng 15.000 dân. Musk bất ngờ gọi cho cậu em họ từ trạm xe buýt và quá giang đến nhà cậu này.

Suốt một năm sau đó, Musk làm đủ các việc lặt vặt trên khắp Canada. Anh chăm sóc các luống rau và dọn sạch các thùng ngũ cốc tại nông trại của em họ trong thị trấn nhỏ Waldeck. Musk cũng ăn mừng sinh nhật thứ 18 của anh tại đây, chia sẻ chiếc bánh kem với đại gia đình anh vừa hội ngộ và vài người lạ trong vùng.

Sau đó, anh học xẻ gỗ bằng cưa xích tại Vancouver, British Columbia. Công việc khó khăn nhất đã đến với Musk sau khi anh ghé phòng hỗ trợ thất nghiệp. Anh yêu cầu một công việc với mức lương tốt nhất, và hóa ra đó là lau dọn phòng chứa nồi hơi theo hợp đồng tại một xưởng cưa với 18 đôla/giờ.

“Bạn phải mặc quần áo bảo hộ rồi trườn qua đường hầm nhỏ này, một đường hầm vừa đủ chui lọt người”, Musk kể lại.

“Sau đó bạn phải lấy xẻng xúc cát, chất nhờn và đủ loại cặn bã khác trong khi chúng vẫn nóng hôi hổi và bạn phải đổ chúng qua chính cái lỗ mình vừa trườn qua. Chẳng còn đường nào thoát. Một người khác từ phía bên kia xúc chúng vào xe cút kít. Nếu ở trong đó quá 30 phút, bạn sẽ bị hun chết”.

Đầu tuần, có 30 người bắt đầu nhận việc. Ngày thứ ba, còn năm người. Đến cuối tuần, chỉ còn lại Musk và hai người đàn ông nữa tiếp tục công việc.

Trong khi Musk đang trên hành trình vòng quanh Canada, mẹ, em trai và em gái của anh cũng tìm cách đến đó. Cuối cùng, khi Kimbal và Elon hội ngộ tại Canada, đó là lúc bản tính ương ngạnh và ham vui trong họ bùng cháy.

Năm 1989, Elon quyết định ghi danh vào Đại học Queen’s tại Kingston, Ontario. (Anh chọn trường Queen’s thay vì Đại học Waterloo vì cảm thấy trường này có nhiều bạn nữ ưa nhìn hơn).

Ngoài chuyện học hành, Elon thường đọc báo với Kimbal và hai anh em chọn ra những nhân vật thú vị mà họ muốn gặp gỡ. Sau đó, họ thực hiện những cuộc gọi không hẹn trước đến những người này để hỏi xem họ có rảnh để ăn trưa không.

Trong số những người bị làm phiền, có cả trưởng bộ phận marketing của đội bóng chày Toronto Blue Jays, phóng viên kinh doanh của báo Globe and Mail, và tổng giám đốc Ngân hàng Nova Scotia, Peter Nicholson.

Nicholson vẫn nhớ rõ cuộc điện thoại của hai chàng trai. “Tôi không có thói quen nhận những lời đề nghị bất ngờ”, ông cho biết, “Nhưng tôi hoàn toàn sẵn lòng dùng bữa trưa với hai cậu trai dám nghĩ dám làm như thế”. Họ phải mất đến sáu tháng mới chốt lịch thành công với Nicholson, và anh em nhà Musk đã phải bắt chuyến tàu chạy suốt ba giờ đồng hồ để có mặt đúng hẹn.

Lần chạm mặt đầu tiên với anh em nhà Musk đã để lại trong Nicholson một ấn tượng mà nhiều người cũng có giống ông. Cả hai đều thể hiện tốt bản thân và khá lịch thiệp. Nhưng Elon rõ ràng có phần kỳ quặc và lúng túng hơn, trái ngược hẳn với Kimbal đầy sức hút và có duyên.

“Tôi càng lúc càng ấn tượng và thích thú hơn khi trò chuyện với họ”, Nicholson chia sẻ. “Họ rất quyết tâm”. Cuối cùng, Nicholson đã đề nghị với Elon một chuyến thực tập hè tại ngân hàng và trở thành cố vấn đáng tin cậy của anh.

Ashlee Vance / Alpha Books và NXB Thế giới