2 dự án rà phá bom mìn ở Quảng Bình: Thi công, nghiệm thu giai đoạn 1 trước khi được phê duyệt?

Những con số biết nói

Như Báo Bảo vệ pháp luật đã phản ánh ở bài trước, 2 gói thầu rà phá bom mìn, vật nổ (RPBM) DH-3.1 và DH/NC1 có tổng vốn đầu tư 14,2 tỷ đồng, do Ban quản lý dự án môi trường và biến đổi khí hậu thành phố Đồng Hới (BQL dự án) làm chủ đầu tư, Chi nhánh Miền Trung – Tổng công ty xây dựng Trường Sơn đảm trách thi công, Tổng công ty hợp tác kinh tế/Quân khu 4 tư vấn, giám sát.

Cả 2 gói thầu này, đều được tổ chức thi công, nghiệm thu giai đoạn 1 trước khi Bộ quốc phòng phê duyệt phương án kỹ thuật thi công, trước khi chủ đầu tư và đơn vị thi công ký hợp đồng chính thức.

Ngày 18/12/2018 Bộ quốc phòng mới phê duyệt phương án thi công - dự toán, nhưng ngày 06/12 đơn vị thi công đã khởi công, ngày 16/12/2018 đã nghiệm thu giai đoạn 1.

Cả 2 gói thầu này, đều được thi công, nghiệm thu thanh toán xong trong vòng 1 tháng, chia thành 2 giai đoạn, với khối lượng nghiệm thu “khủng”. Những con số hoàn công trong hồ sơ nghiệm thu này, đã được một chuyên gia am hiểu về 2 dự án RPBM này chỉ ra những bất thường, nhất là khối lượng khoan tạo lỗ, với chi phí chiếm hơn 1 nửa tổng vốn đầu tư.

Điển hình tại gói thầu DH-3.1, giai đoạn 1 được thực hiện từ ngày 06/12 đến ngày 16/12/2018 (10 ngày), hồ sơ nghiệm thu thể hiện đã khoan tạo lỗ độ sâu hố khoan từ 0m đến 10m, cấp đất đá II là 909 lỗ khoan, tương đương 4.545m khoan (Đội 8). Giai đoạn 2 từ ngày 16/12 đến 29/12/2018, đã khoan tạo lỗ độ sâu từ 0m đến 10m, cấp đất đá II là 1.071 lỗ khoan, tương đương 5.355m khoan. Tổng 2 giai đoạn đã khoan 1.980 lỗ khoan, với chiều dài 9.900m khoan.

Khối lượng nghiệm thu giai đoạn 1 và giai đoạn 2 của gói thầu DH-3.1

“Số liệu này cho thấy, mỗi lỗ khoan sâu 5m. Chỉ khoan đến độ sâu 5m là có thể rà phá đến độ sâu 10m, tức là máy có thể dò được đến độ sâu 5m. Do đó, ở giai đoạn 1 chỉ rà phá đến độ sâu 5m thì không cần phải thực hiện khoan 909 lỗ và hoạt động của Đội 8 là không cần thiết. Khối lượng khoan của Đội 8 từ ngày 06/12 đến 15/12/2018 với 4.545m khoan là có vấn đề” – Vị chuyên gia này phân tích và lý giải thêm: “Còn nếu phải khoan đến độ sâu 10m mới rà được tín hiệu bom ở 10m, thì số liệu trong hồ sơ cho thấy chỉ khoan đến 5m, mà đưa ra kết quả nghiệm thu an toàn độ sâu 10m là việc làm gian dối”.

Vị chuyên gia này phân tích thêm: “Mặt khác, trong biên bản nghiệm thu giai đoạn 2, mỗi đội đều rà phá ở độ sâu 5-10m, với diện tích trung bình 0,3ha/1 đội và cùng thực hiện các độ sâu khác nhau với diện tích 4ha/1 đội. Trên thực tế, diện tích cần rà phá chỉ tập trung ở khu vực 2,37ha, nơi đặt ống, cầu, trạm bơm và đất yếu, do đó việc phân chia khối lượng cho các đội cùng tham gia như trong hồ sơ nghiệm thu là phi thực tế”.

Hình ảnh đơn vị thi công khoan RPBM (ảnh nhỏ) và mặt bằng RPBM được đóng mốc (ảnh to)

Theo hồ sơ thanh toán, khối lượng khoan tạo lỗ tại gói thầu DH-3.1 được nghiệm thu, thanh toán 9.900m khoan, với giá trị 5,169 tỷ đồng, gần bằng 2/3 giá trị vốn đầu tư của gói thầu này.

Đối với gói thầu DH/NC1, cũng có những thông số bất thường liên quan đến khối lượng khoan tạo lỗ như gói thầu DH-3.1 đã phân tích ở trên. Gói thầu này, có giá trị thanh toán khối lượng khoan tạo lỗ là 2,77 tỷ đồng, với 5.255m khoan.

Những lỗ hổng trong hồ sơ

Trong 3 ngày (từ ngày 18/12 đến ngày 21/12/2018), BQL dự án đã “thần tốc” thực hiện các thủ tục lập, phê duyệt hồ sơ mời đề xuất, mời đề xuất, mở hồ sơ đề xuất, đánh giá hồ sơ đề xuất nhà thầu và thương thảo, ký kết hợp đồng chính thức với nhà thầu đã cho thấy những bất thường trong hồ sơ thực hiện 2 dự án RPBM này.

Bất thường nhất, theo một cán bộ trong BQL dự án cho biết, mãi đến ngày 3/1/2019, khi 2 gói thầu đã hoàn thành, nghiệm thu trong năm 2018, lãnh đạo BQL dự án mới tổ chức họp để… mở hồ sơ đề xuất. Hình ảnh trên lịch công tác công khai trên bảng của BQL dự án cũng thể hiện: 8h30' ngày 03/1/2019 mở hồ sơ đề xuất gói thầu DH/NC1; 9h30' cùng ngày mở hồ sơ đề xuất gói thầu DH-3.1.

Lịch công tác của BQL dự án thể hiện ngày 03/1/2019 mới mở hồ sơ đề xuất 2 gói thầu DH/NC1 và DH-3.1

Không những thế, ngày 30/12/2018, hầu hết lãnh đạo, cán bộ BQL dự án đều đang ở Đài Loan (TQ), không có mặt ở Việt Nam, nhưng trong nhật ký và hồ sơ nghiệm thu, lãnh đạo BQL dự án và cán bộ giám sát gói thầu lại có chữ ký và đóng dấu vào ngày…30/12/2018.

Vị chuyên gia am hiểu về dự án RPBM này mà PV báo Bảo vệ pháp luật tham vấn chuyên môn, còn cho biết những bất thường trong hồ sơ thẩm tra số 2615, 2616/VKT-Đth của Viện kinh tế xây dựng/Bộ xây dựng, báo cáo thẩm tra dự toán khoan tạo lỗ, phục vụ thi công dự án RPBM, đó là , báo cáo của Viện kinh tế xây dựng ký ngày 07/12/2018, có nêu căn cứ để duyệt dự toán khoan tạo lỗ là dựa trên kết quả thẩm định phương án kỹ thuật và dự toán do Bộ tư lệnh công binh thẩm định. Nhưng trên thực tế, 10 ngày sau (17/12/2018), Bộ tư lệnh công binh mới ban hành kết quả thẩm định phương án kỹ thuật thi công và dự toán, trong đó có căn cứ vào hồ sơ thẩm tra nói trên của Viện kinh tế xây dựng?!

Biên bản nghiệm thu khối lượng hoàn thành và Biên bản nghiệm thu thanh toán cùng được các bên ký vào ngày 30/12/2018, khi lãnh đạo, cán bộ BQL dự án đang ở...Đài Loan (TQ).

“Ngoài ra, Bộ xây dựng đã có văn bản 1487/BXD-KTTC về việc thỏa thuận định mức RPBM, thống nhất với Bộ quốc phòng ban hành định mức RPBM theo quyết định 117/2007, trong đó quy định chi phí RPBM đến độ sâu 10m chỉ cần máy rà bom Foerster Ferex, không cần chi phí máy khoan. Vậy tại sao 2 dự án này vẫn ban hành định mực khoan tạo lỗ, với chi phí lớn như vậy? Việc này, đã khiến ngân sách dự án thất thoát một khoản tiền lớn” – Vị chuyên gia cho biết.

PV Báo Bảo vệ pháp luật còn phát hiện thêm, trong hồ sơ nghiệm thu thanh toán, có biên bản xác nhận số lượng và chủng loại bom mìn, vật nổ dò tìm được trong ngày 05/12/2018, trước cả ngày công trình được khởi công, thi công. Đây là việc làm có dấu hiệu lập khống hồ sơ để nghiệm thu hoàn công.

Mặt bằng RPBM đã bàn giao (ảnh to) và hình ảnh đơn vị thi công tập kết vật liệu nổ (ảnh nhỏ).

Như vậy, "những con số biết nói" và "lỗ hổng trong hồ sơ" thi công, nghiệm thu của 2 gói thầu rà phá bom mìn ở Quảng Bình đã cho thấy những dấu hiệu sai phạm của chủ đầu tư và đơn vị thi công khi thực hiện 2 dự án này.

Để xác tín thông tin và đối chứng hồ sơ, tài liệu liên quan, PV Báo Bảo vệ pháp luật đã liên hệ với lãnh đạo BQL dự án và đơn vị thi công, tuy nhiên, PV đã rất khó tiếp cận các bên để làm rõ vấn đề. Chỉ có Bí thư Tỉnh ủy Quảng Bình Hoàng Đăng Quang là rất cầu thị, tích cực tiếp nhận thông tin từ Báo Bảo vệ pháp luật và chỉ đạo Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy vào cuộc.

Vậy, các bên liên quan nói gì? Báo Bảo vệ pháp luật sẽ tiếp tục thông tin./.

Bùi Tiến