20/3 là ngày duy nhất trong năm thời gian ban ngày và ban đêm dài bằng nhau

Theo Hội Thiên văn và Vũ trụ học Việt Nam (VACA), vào lúc 16h01 hôm nay (20/3) theo múi giờ của Việt Nam là điểm xuân phân của năm 2025 đối với Bắc bán cầu. Điều đó cũng có nghĩa là ngày hôm nay được gọi là ngày xuân phân, và là bắt đầu của tiết xuân phân trong lịch tiết khí.

Xuân phân là một trong hai thời điểm mà mặt phẳng xích đạo của Trái Đất đi qua Mặt Trời. Trên thiên cầu, vào thời điểm này, Mặt Trời nằm trên giao điểm của hoàng đạo và xích đạo trời (hai điểm giao đó gọi là điểm xuân phân và điểm thu phân). Vào khoảng thời gian này, hai bán cầu của Trái Đất có thời lượng được chiếu sáng trong ngày tương đương nhau.

Trong tiếng Anh, ngày phân (xuân phân và thu phân) được gọi là equinox (một số ngôn ngữ khác của châu Âu cũng tương tự, chẳng hạn tiếng Pháp là équinoxe). Thực tế đây là biến thế từ một thuật ngữ có cách phát âm gần giống như vậy trong tiếng Latin là aequinoctium, một từ ghép được tạo thành từ hai từ là aequus (bằng nhau, tương tự như equal) và noctis (đêm), hàm ý rằng trong hai ngày này ngày và đêm có độ dài tương đương nhau.

Trên thực tế, thời gian chiếu sáng thực trong ngày xuân phân và thu phân luôn dài hơn thời gian ban đêm một chút, mà thời điểm ngày và đêm thực sự bằng nhau thường sớm hơn một vài ngày. Tuy nhiên độ lệch này là không đáng kể.

Với nhiều nền văn hóa phương Tây, đây mới là lúc bắt đầu mùa xuân. Còn với Việt Nam và nhiều nước phương Đông, mùa xuân đã bắt đầu từ tiết lập xuân (đầu tháng 2 Dương lịch), còn bây giờ được coi là giữa mùa xuân.

Tô Hội