20 Thẩm phán bị hành hung, xâm phạm tính mạng, sức khỏe trong 10 năm

Mới đây, TAND Tối cao đã công bố dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định về chế độ bảo vệ thẩm phán để lấy ý kiến góp ý.

Dự thảo Nghị quyết đã định nghĩa như thế nào là "trong trường hợp cần thiết" theo quy định tại khoản 1 Điều 102 Luật Tổ chức TAND 2024.

Theo đó, bảo vệ Thẩm phán trong trường hợp cần thiết là trường hợp Thẩm phán hoặc thân nhân của Thẩm phán bị xâm hại hoặc đe dọa xâm hại về tính mạng, sức khỏe, tài sản, danh dự, nhân phẩm, quyền và lợi ích hợp pháp khác không phải trong khi thi hành công vụ hoặc vì lý do công vụ nhưng cơ quan chức năng xét thấy cần phải bảo vệ.

Thẩm phán không phải giải trình, bị điều tra khi đang giải quyết vụ án

Thẩm phán sẽ được bảo vệ bởi bốn nội dung chính: Thứ nhất, bảo vệ sự độc lập và chỉ tuân theo pháp luật trong giải quyết, xét xử vụ án, vụ việc;

Thứ hai, bảo vệ vị trí công tác, việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn;

Thứ ba, bảo vệ bí mật an toàn, thông tin, dữ liệu cá nhân;

Thứ tư, bảo vệ tính mạng, sức khỏe, danh dự, uy tín, nhân phẩm, tài sản, quyền và lợi ích hợp pháp khác của Thẩm phán, thân nhân của Thẩm phán.

Dự thảo Nghị quyết đã quy định nhiều nội dung mới liên quan đến bảo vệ thẩm phán. Ảnh minh họa: NGUYỆT NHI

TAND Tối cao đã đề xuất những quy định đảm bảo nguyên tắc thẩm phán xét xử độc lập và chỉ tuân theo pháp luật.

Cụ thể, thẩm phán khi giải quyết, xét xử vụ án, vụ việc độc lập và chỉ tuân theo pháp luật, không chịu sự can thiệp trái pháp luật của mọi cơ quan, tổ chức, cá nhân. Có quyền từ chối tiếp xúc, thực hiện các yêu cầu gây ảnh hưởng đến sự độc lập, vô tư, khách quan trong quá trình giải quyết, xét xử các vụ án, vụ việc.

Thẩm phán không phải giải trình, không được thông tin về quan điểm xét xử, giải quyết vụ án, vụ việc đang trong quá trình thụ lý, giải quyết.

Không điều tra đối với Thẩm phán về việc xét xử, giải quyết vụ án, vụ việc đang trong quá trình tố tụng, trừ trường hợp có căn cứ rõ ràng xác định Thẩm phán vi phạm pháp luật hình sự trong xét xử, giải quyết vụ án, vụ việc đó bị hủy, sửa do lỗi chủ quan.

Không được đưa tin, cung cấp thông tin trên các phương tiện truyền thông có tính chất quy kết, xác định về việc Thẩm phán có dấu hiệu vi phạm hoặc nghi ngờ về tính độc lập, khách quan của Thẩm phán khi chưa có kết luận chính thức của cấp có thẩm quyền.

Khi nào thẩm phán được xem xét loại trừ, miễn, giảm trách nhiệm?

Trường hợp có căn cứ xác định tính mạng, sức khỏe, tài sản... của cá nhân và thân nhân của Thẩm phán bị xâm phạm hoặc đe dọa xâm phạm thì cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền phải xem xét áp dụng ngay một hoặc các biện pháp bảo vệ như: Bố trí lực lượng bảo vệ, tiến hành các biện pháp cần thiết để chấm dứt các hành vi xâm phạm, đe dọa xâm phạm;

Trang bị cho Thẩm phán công cụ hỗ trợ và các phương tiện khác để thực hiện các biện pháp tự bảo vệ trong trường hợp cần thiết; Giữ bí mật, thay đổi các thông tin, dữ liệu liên quan đến cá nhân và thân nhân của Thẩm phán...

Về nội dung bảo vệ vị trí công tác, việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của Thẩm phán, các cơ quan, tổ chức, cá nhân không được yêu cầu Thẩm phán thực hiện những công việc vượt quá phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn được giao hoặc gây ảnh hưởng đến sự vô tư, khách quan khi thực hiện nhiệm vụ, công vụ.

Không thay đổi vị trí công tác của Thẩm phán trong các trường hợp đang có tố cáo, khiếu nại, kiến nghị, phản ánh cho rằng Thẩm phán bị trả thù, trù dập liên quan đến việc xét xử, giải quyết vụ án, vụ việc cho đến khi có kết quả giải quyết của cấp có thẩm quyền đối với các tố cáo, khiếu nại, kiến nghị, phản ánh đó.

Ngoài ra, dự thảo nghị quyết cũng quy định Thẩm phán được xem xét loại trừ, miễn, giảm trách nhiệm trong các trường hợp như: Đã tuân thủ đầy đủ các quy trình, thủ tục tố tụng nhưng pháp luật còn bất cập, có các cách hiểu khác nhau trong áp dụng; các sai sót, thiệt hại xảy ra không phải do lỗi cố ý, không vì động cơ vụ lợi hoặc động cơ cá nhân khác; Thực hiện nhiệm vụ trong tình huống cấp bách; để đáp ứng yêu cầu chính trị tại địa phương, phòng chống tội phạm, tham nhũng, lãng phí, tiêu cực...

HỮU ĐĂNG - BÙI TRANG