28 năm đòi công lý cho con trai

Cái chết bí ẩn

Chỉ khoảng 10 phút kể từ khi nhận được cuộc gọi của tài xế taxi, cảnh sát đã có mặt. Lần theo các dấu vết, họ phát hiện cạnh chiếc máy photocopy đặt ở phòng sau có một thanh niên nằm bất động trên vũng máu nhưng vẫn còn thoi thóp. Việc sơ cứu được tiến hành nhanh chóng nhưng 15 phút sau nạn nhân đã trút hơi thở cuối cùng.

5 giờ sáng, thẩm phán Manuel Buitrago, chịu trách nhiệm giám sát điều tra hình sự đến hiện trường. Báo cáo ban đầu của cảnh sát cho thấy họ thu được một hộp nước trái cây dính đầy máu, một chiếc cúc áo bị giật đứt, một mặt dây chuyền có biểu tượng Xử Nữ cùng 23 dấu vân tay nhưng chưa rõ vân tay nào là của hung thủ hay của những khách hàng đã vào trạm xăng. Bên cạnh đó, cảnh sát cũng cho biết nạn nhân là Juan Holdago, 26 tuổi, nhân viên bán hàng. Juan bị 30 vết thương, vừa đâm vào ngực vừa cắt gân gót chân. Theo thẩm phán Buitrago, chứng cứ ở hiện trường cho thấy lúc 4 giờ 2 phút sáng, máy tính tiền trong trạm xăng đã báo giá cho một ai đó, mua 1 hộp nước trái cây và 1 gói thuốc lá. Và bởi vì trạm xăng không gắn camera quan sát nên ông Buitrago chỉ có thể suy luận rằng những kẻ giết Juan đã bao vây anh ta, cắt gân gót chân để Juan không thể chạy nhưng bằng cách nào đó, anh ta bò vào được căn phòng phía sau rồi bị đâm nhiều nhát bằng loại dao chuyên dùng để cắt thịt giăm bông (jambon). Do không phá được két sắt, những kẻ thủ ác chỉ lấy 70.000 pesetas (đơn vị tiền tệ Tây Ban Nha, tương đương 480 euro) trong hộc của máy tính tiền.

Ông Holgado đứng trước mộ con trai với bức di ảnh.

Thoạt đầu, ông Buitrago nghi ngờ thủ phạm là những người nghiện ma túy nhưng bọn này hoạt động rất chuyên nghiệp trong lúc những kẻ giết Juan lại rất cẩu thả, không cần xóa dấu vết. Tuy nhiên phải mất 6 tuần cảnh sát mới bắt giữ được 3 nghi phạm rồi vài tuần sau bắt thêm 1 nghi phạm nữa. Cả 4 đều có tiền án về ma túy nhưng họ kịch liệt phủ nhận những cáo buộc chống lại họ.

Tin tức về vụ giết người, bắt giữ 4 nghi phạm nhanh chóng được báo chí đưa tin nhưng cuộc điều tra kéo dài đến hết tháng 6/1996 thì dừng lại. Sau này, José Luis Fernández Monterrubio, người đứng đầu cảnh sát thành phố Jerez vào thời điểm xảy ra vụ án thừa nhận những sai lầm ngớ ngẩn của cảnh sát địa phương: “Những bằng chứng quan trọng, chẳng hạn như hộp nước trái cây dính máu, chiếc cúc áo đã bị mất, thông số cuối cùng trước lúc Juan chết lưu trên máy tính tiền cũng không còn, một số lời khai của nhân chứng được thực hiện dưới sự gợi ý của điều tra viên hoặc bị ép cung”.

Với ông Francisco Holgado, cha của Juan, ngay sau khi nghe tin về cái chết của con trai và nhất là khi cảnh sát tuyên bố những kẻ bị bắt không phải là thủ phạm, ông quyết định sẽ tự mình tìm hiểu để có thể đưa bọn thủ ác ra trước ánh sáng công lý. Ông nói: “Tôi chỉ là một người bình thường nhưng bây giờ, tôi phải làm những việc mà tôi chưa bao giờ làm”. Trong một lần đến thăm mộ Juan ở nghĩa trang Nuestra Senora de la Merced, ông nói với vong hồn con trai. “Ba hứa rằng ba sẽ theo đuổi đến tận cùng, bất kể ba phải làm gì, bất kể hậu quả ra sao. Nếu cảnh sát buông tay, ba sẽ giải quyết”.

Truy tìm kẻ sát nhân

Đầu năm 1997, hai năm sau khi Juan bị giết, cứ mỗi buổi sáng lúc 6 giờ, ông Holgado lại lên chiếc xe buýt đến văn phòng của một ngân hàng ở Seville, cách đó 14km để làm việc. 5 giờ chiều, ông về nhà, thay quần áo, ăn uống qua loa vài miếng rồi lang thang trong khu Rompechapines, là điểm buôn bán ma túy nổi tiếng ở thành phố Jerez với hy vọng có thể tìm được bất kỳ thông tin nào liên quan đến vụ sát hại con trai mình.

Dần dà, dưới sự hướng dẫn của vài cảnh sát quen thân, Holgado tiến hành cuộc điều tra một cách bài bản. Holgado nói: “Sau khi con tôi chết, bác sĩ đã kê đơn cho tôi loại thuốc an thần Tranxilium để làm giảm chứng lo âu. Tôi dùng thuốc ấy để mua chuộc những kẻ nghiện ma túy rồi đặt ra những câu hỏi có liên quan đến cái chết của Juan”. Có lần một gã nghiện đe dọa là sẽ dùng máy khoan công nghiệp, khoan một lỗ vào ngực Holgado nếu ông vẫn cứ tiếp tục truy vấn hắn. Ông Holgado nói: “Lời đe dọa khiến tôi tin rằng tôi đang đi đúng hướng. Chỉ có điều là tôi phải thận trọng hơn. Để có thể tự bảo vệ mình, tôi mua 1 khẩu súng và dĩ nhiên là đăng ký hợp pháp”.

Cảnh sát khám nghiệm hiện trường nơi Juan bị giết.

Một buổi chiều cuối năm 1997, Holgado lúc ấy đang ngồi tại một quán cà phê ở khu Asuncíon thì một người đàn ông cao gầy với mái tóc bù xù và bộ vest thùng thình đến gần ông. Hắn tự giới thiệu mình là Pepe el Gitano rồi nói rằng hắn có một số tin tức quan trọng liên quan đến vụ án. Nếu Holgado muốn biết, ông sẽ phải gặp hắn tại một địa điểm bí mật.

Thế nhưng Pepe không bao giờ xuất hiện. Sau nhiều ngày chờ đợi, cuối tháng 3/1998, Holgado quyết định thay đổi kế hoạch. Với cái áo khoác da, quần jean sờn rách, Holgado xếp hàng tại một phòng khám chuyên cung cấp thuốc cai nghiện Methadone miễn phí cho con nghiện. Tự giới thiệu mình là Pepe, ông trò chuyện với những kẻ đến lĩnh thuốc bằng cách đưa ra phần thưởng 50.000 peseta để tìm một con chó mà ông bịa rằng nó đã bị lạc. Ông nói: “Qua báo chí, tôi biết nghi phạm thứ tư tên là Pedro Asencio. Sau khi được thả, hắn sống tại nhà người cha bị mù ở Asuncíon”.

Vài tuần sau khi đến phòng khám, Holgado gặp Pedro khi ấy đang run rẩy chờ lĩnh thuốc cai nghiện. Đưa cho hắn một viên Tranxilium và một điếu thuốc lá, ông nói với Pedro rằng ông có thể cho hắn ma túy nếu hắn muốn. Đến tháng 9, quan hệ giữa Holgado và Pedro ngày càng trở nên thân mật, thậm chí ông còn lái xe đưa hắn đến ngoại ô thành phố Jerez thăm cô vợ cũ và đứa con gái. Trong một lần nói chuyện và khi nghe Holgado đề cập đến vụ giết Juan, nhân viên trạm xăng, Pedro trả lời ngay không suy nghĩ: “Đứa giết thằng bé là Domingo Gomez. Mờ sáng hôm đó, tôi thấy Gomez đưa cho Francisco Escalante cái túi quần áo đầy máu rồi bảo vứt vào thùng rác nhưng Escalanye hoảng sợ hét lên: “Mày tự làm đi”.

Trước những chứng cứ mới, cuối năm 1998 Holgado xin nghỉ việc ở ngân hàng vì “tôi không thể vừa làm vừa điều tra vụ giết con trai mình cùng một lúc”. Hơn nữa trong một lần gặp Pedro, hắn đã nói với ông rằng: “Tôi sẽ giết Holgado vì trước sau gì lão cũng tìm ra Gomez, Escalante và sau đó là tôi. Tôi phải giết lão để mọi việc khỏi bung bét”.

Theo Holgado, cho đến lúc ấy, ông tin rằng Pedro vẫn nghĩ ông là Pepe. Ông nói: “Tiếp xúc với luật sư Cosano, tôi giao cho ông 12 đoạn băng ghi âm mà tôi đã thu được trong quá trình điều tra vụ án. Tôi đề nghị ông ấy làm thủ tục xin tòa hồi tố vụ giết người…”. Luật sư Cosano cho biết 12 đoạn băng ghi âm là yếu tố bất ngờ nhưng không phải sẽ là chứng cứ chắc chắn. Pedro hoàn toàn có thể biện minh rằng vì cần được Holgado cung cấp ma túy nên hắn đã bịa ra. Nếu hội đồng xét xử tin lời hắn, mọi nỗ lực của Holgado sẽ trở thành công cốc, chưa kể ông không còn có thể tiếp tục cuộc điều tra được nữa vì nhân thân ông đã bị lộ.

Công lý xa vời

Sáng thứ Hai ngày 11/1/1999, bốn nghi phạm trong vụ giết Juan, tay bị còng bước vào phòng xử án. Khi được yêu cầu phát biểu, Pedro phủ nhận mình có liên quan đến tội ác hoặc có bất kỳ mối liên hệ nào với Juan Holgado, con trai ông Holgado: “Tôi chẳng biết gì cả”. Đưa tay chỉ vào 3 nghi phạm ngồi ở hàng ghế dưới, Pedro nói tiếp: “Tôi cũng chẳng quen họ, không biết họ là ai...”

Tuy nhiên, khi luật sư Cosano hỏi Pedro: “Anh có biết người được gọi là Pepe thực tế là cha của Juan Holgado không?” thì mặt hắn tái xám. Pedro lắp bắp trả lời “không biết”. Vẫn chưa dừng lại, luật sư Cosano thông báo với hội đồng xét xử rằng thân chủ của ông đã thu được 12 đoạn băng ghi âm trong những lần tiếp xúc với Pedro, và ông sẽ nộp cho tòa ngay lập tức. Theo chủ tọa phiên tòa, cần phải có thời gian để xem xét chứng cứ mới nhưng ông nhấn mạnh: “Vụ án thiếu những tình tiết quan trọng như dấu vân tay, các vết máu, hộp nước trái cây để có thể buộc các bị cáo vào tội giết người”, chưa kể một số nhân chứng quan trọng đã rút lại lời khai trước đó, trong đó một gái mại dâm thừa nhận cô đã nhìn thấy những nghi phạm quần áo dính máu vào đêm xảy ra án mạng nhưng trước tòa, cô lại cho rằng cô đã bị nhầm vì lúc ấy... say quá!

Người dân Jerez tuần hành đòi công lý cho Juan.

Sáng ngày thứ tư của phiên xét xử, chủ tọa phiên tòa tuyên bố “12 đoạn băng ghi âm không được thừa nhận làm bằng chứng vì thiếu yếu tố bảo đảm pháp lý về tính xác thực”. Đến ngày 9/2/1999, chủ tọa phiên tòa thông báo: “Theo phán quyết của bồi thẩm đoàn, tất cả 4 bị cáo đều được tuyên vô tội!”. Ông Holgado nói: “Thế giới như sụp đổ trước mắt tôi. Tôi phải làm gì nữa để con trai tôi có thể yên nghỉ?”.

Ngày 20/2, luật sư Cosano gửi đơn kháng cáo lên tòa tối cao trong khi Holgado tự giam mình ở trạm xăng, nơi con ông bị giết. Trả lời báo chí, ông nói ông sẽ tự thiêu để phản đối phán quyết của tòa trong lúc ở bên ngoài, hàng nghìn người dân Jerez tổ chức tuần hành đòi công lý cho Juan. Trên nhiều bức tường, người tuần hành viết: “Những kẻ giết Juan Holgado vẫn nhởn nhơ trên đường phố”, và “Tội ác phải bị trừng phạt”.

Năm 2006, một lần nữa tòa tối cao lại bác bỏ đơn kháng cáo của luật sư Cosano nhưng 10 năm sau - tháng 6/2016, trước áp lực của dư luận và nhất là trước yêu cầu của Văn phòng Interpol châu Âu (Europol), tòa tối cao Tây Ban Nha ra lệnh phân tích lại 22 dấu vân tay cùng mẫu ADN còn lại trên quần áo của Juan. Đến cuối năm, văn bản trả lời của đơn vị điều tra hình sự, cảnh sát Tây Ban Nha cho biết “trong số 22 dấu vân tay, 11 dấu vân tay quá mờ để có thể phân tích. 11 dấu vân tay còn lại không trùng khớp với bất kỳ ai trên cơ sở dữ liệu của Interpol. Hơn nữa, quần áo của Juan đã bị tiêu hủy từ 10 năm trước theo lệnh của tòa sơ thẩm nên không thể xét nghiện AND được”.

Hiện tại, ông Holgado đã 75 tuổi. Chiều ngày 22/11/2022, 27 năm kể từ khi Juan bị giết, ông đứng trước mộ con trai mình, tay tựa vào tấm bia bằng đá cẩm thạch. Ông nói với bức hình của Juan: “Con à, ba sẽ đến Tòa án nhân quyền châu Âu, Văn phòng Interpol châu Âu. Ba sẽ không buông xuôi khi cái chết của con chưa được làm sáng tỏ. Phải có cách gì đó và ba sẽ tìm ra cách đó…”.

Tháng 3/2023, Văn phòng Europol cho biết đã nhận được hồ sơ về vụ giết Juan gửi đến từ ông Holgado. Người phát ngôn của tổ chức này nói dẫu vụ việc xảy ra từ 28 năm trước nhưng họ vẫn sẽ mở lại cuộc điều tra: “Cho dù rất có thể chúng tôi không tìm được thủ phạm nhưng ít nhất nó cũng chứng minh cho ông Holgado thấy luật pháp đã làm hết sức mình. Không một cái chết oan uổng nào bị quên lãng…”.

Vũ Cao (Theo Criminal Records)