3 lầm tưởng về thuốc lá thế hệ mới

Thạc sĩ Nguyễn Hạnh Nguyên - đại diện Tổ chức HealthBrigde Canada tại Việt Nam trình bày tại hội nghị. Ảnh: Đắc Quang

Thuốc lá thế hệ mới gồm các loại thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng hoặc các sản phẩm cung cấp nicotine thay thế thuốc lá truyền thống, thuốc lá điếu.

1. Lầm tưởng thuốc lá thế hệ mới an toàn hơn hơn thuốc lá điếu truyền thống

Sự thật là mọi sản phẩm thuốc lá đều có hại, không có bằng chứng cho thấy thuốc lá thế hệ mới ít tác hại hơn thuốc lá thông thường.

Tác hại đã rõ của sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng:

- Gây nghiện, ảnh hưởng phát triển não bộ, đóng vai trò gây bắt đầu và tăng nguy cơ sử dụng thuốc lá thông thường do nicotine.

- Gây bệnh cấp và mãn tính nguy hiểm: hội chứng tổn thương hô hấp cấp (EVALI), tử vong, phơi nhiễm các chất độc gây ung thư, tim mạch, hô hấp.

- Gây chấn thương nghiêm trọng do cháy nổ (pin).

- Nguy cơ ngộ độc, bao gồm cả sử dụng chất ma túy do không kiểm soát được hàm lượng nicotine và hương liệu.

Tất cả các loại thuốc lá đều độc hại bao gồm cả thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng" và "không có bằng chứng nào chứng minh rằng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng ít gây hại hơn các sản phẩm thuốc lá thông thường.

Tổ chức Y tế thế giới, 2019

"Thuốc lá điện tử giảm hại và an toàn hơn 95% so với thuốc lá thông thường" là tuyên bố thiếu cơ sở khoa học.

Nhóm đưa ra tuyên bố này được tài trợ bởi Cơ quan Y tế Châu Âu - Thụy Sĩ (Euroswiss Health) – đơn vị có liên kết với ngành công nghiệp thuốc lá, tức ẩn đằng sau đó là mục tiêu mang lợi ích cho ngành công nghiệp thuốc lá. Hai thành viên của nhóm nghiên cứu này trong nhóm chuyên gia làm tư vấn cho nhà phân phối và sản xuất thuốc lá điện tử.

Kết quả không dựa trên nghiên cứu khoa học đáng tin cậy mà chỉ dựa vào ý kiến của 12 chuyên gia.

Tạp chí y khoa uy tín, The Lancet, đánh giá: "Ý kiến của một nhóm nhỏ các cá nhân không có chuyên môn về kiểm soát thuốc lá hầu như thiếu hoàn toàn bằng chứng về tác hại"

Tuyên bố "FDA Mỹ phê duyệt sản phẩm thuốc lá nung nóng - IQOS (sản phẩm của tập đoàn Philip Morris International) là sản phẩm giảm thiểu rủi ro" là không đúng sự thật.

Food And Drug Administration - Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mĩ, là cơ quan quản lý Thực phẩm và Dược phẩm của Mĩ, thuộc Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Mĩ.

Thuốc lá nung nóng chỉ được FDA phán quyết là sản phẩm điều chỉnh/giảm phơi nhiễm, không đồng nghĩa với giảm hại. FDA không cho phép IQOS được tiếp thị là sản phẩm giảm rủi ro và nêu rõ IQOS không đáp ứng tiêu chuẩn điều chỉnh rủi ro.

Trong hồ sơ của PMI gửi FDA, bản thân PMI cũng thừa nhận:

- Việc chuyển sang sử dụng sản phẩm thuốc lá nung nóng chưa được chứng minh là giảm nguy cơ mắc bệnh liên quan tới thuốc lá, so với thuốc lá điếu truyền thống.

- HeatSticks (các điếu thuốc dùng riêng cho thuốc lá nung nóng) chứa nicotine và gây nghiện.

- Sử dụng hệ thống thuốc lá nung nóng có thể gây hại cho sức khỏe.

2. Lầm tưởng thuốc lá thế hệ mới là giải pháp giúp cai nghiện thuốc lá truyền thống

Sự thật là thuốc lá thế hệ mới KHÔNG có công dụng cai nghiện thuốc lá điếu thông thường.

Theo Tổ chức Y tế thế giới, hiện không có bằng chứng khoa học chứng minh thuốc lá điện tử có thể giúp cai nghiện thuốc lá điếu truyền thống. (Hội nghị FCTC/COP 7)

Liên minh Kiểm soát thuốc lá Đông Nam Á khẳng định các sản phẩm phân phối nicotine thay thế, như thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng, bằng cách nhanh chóng đưa nicotine vào não tương tự như thuốc lá, giúp duy trì chứ không làm mất đi việc nghiện nicotine. (SEATCA, 2020)

Ngược lại, bằng chứng cho thấy sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng làm tăng nguy cơ sử dụng cùng lúc các loại thuốc lá. Tại Mỹ, hầu hết người sử dụng thuốc lá điện tử để cai thuốc lá đều không bỏ được thuốc lá, thay vào đó họ tiếp tục sử dụng đồng thời cả thuốc lá điện tử và thuốc lá điếu truyền thống. (CDC Hoa kỳ)

Tại Nhật Bản, 2/3 người dùng thuốc lá nung nóng sử dụng đồng thời thuốc lá nung nóng và thuốc lá điếu. (Báo cáo WHO, 2020).

Như vậy, sự ra đời của thuốc lá thế hệ mới không giúp người dân cai nghiện thuốc lá truyền thống mà còn có thể khiến họ hút nhiều hơn, có nhiều lựa chọn trong hút thuốc hơn.

3. Lầm tưởng thuốc lá thế hệ mới là sản phẩm dành cho người trưởng thành đang hút thuốc nhằm mục tiêu bỏ thuốc và không nhắm tới giới trẻ

Sự thật là các sản phẩm thuốc lá mới đang nhằm vào giới trẻ để tạo ra một thế hệ nghiện thuốc lá mới.

Nhiều loại thuốc lá thế hệ mới có hình thù bắt mắt, mùi hương đa dạng để thu hút người trẻ chứ không phải để hấp dẫn người trưởng thành.

Chiến lược sản phẩm thế hệ thuốc lá mới đang tới giới trẻ với thiết kế sản phẩm nhỏ gọn, bắt mắt; đóng gói như sữa, kẹo, đồ chơi; nhiều hương vị hấp dẫn và giá rẻ.

Ảnh chụp các địa điểm bán thuốc lá điện tử tại Hà Nội khi tìm kiếm trên Google.

Các cửa hàng thuốc lá điện tử được đặt công khai và mật độ khá dày.

Thuốc lá điện tử bày bán công khai ở vỉa hè, lẫn với các sản phẩm thông dụng khác.

Đắc Quang