30 năm thực hiện Cương lĩnh hành động Bắc Kinh: Việt Nam trên 'bản đồ' bình đẳng giới quốc tế

Phụ nữ khuyết tật tham gia Cuộc thi “Phụ nữ khởi nghiệp sáng tạo và chuyển đổi xanh” cấp Vùng khu vực miền Trung năm 2024

Một cam kết mạnh mẽ vì bình đẳng giới

30 năm trước, tại Hội nghị Thế giới về Phụ nữ lần thứ tư tổ chức tại Bắc Kinh, Trung Quốc (năm 1995), Tuyên bố và Cương lĩnh hành động Bắc Kinh (BPfA) ra đời, trở thành khuôn khổ toàn cầu quan trọng nhất về thúc đẩy quyền phụ nữ và bình đẳng giới. Việt Nam, với tư cách là một trong những quốc gia tích cực hưởng ứng, đã cam kết thực hiện các lĩnh vực trọng tâm của Cương lĩnh, từ chính trị, kinh tế, giáo dục, y tế, đến bảo vệ quyền phụ nữ trước bạo lực và phân biệt đối xử.

Việt Nam đã triển khai hàng loạt chính sách và chương trình hành động để hiện thực hóa các mục tiêu của Cương lĩnh hành động Bắc Kinh. Sau ba thập kỷ, những nỗ lực này đã giúp Việt Nam đạt được nhiều thành tựu quan trọng, góp phần khẳng định vị thế của phụ nữ trên bản đồ bình đẳng giới quốc tế.

Thành tựu nổi bật về bình đẳng giới của Việt Nam

Việt Nam là một trong những quốc gia tiên phong trong việc lồng ghép bình đẳng giới vào hệ thống pháp luật, tạo hành lang pháp lý vững chắc nhằm bảo vệ quyền lợi của phụ nữ. Trong ba thập kỷ qua, nhiều đạo luật quan trọng đã được ban hành và sửa đổi để phù hợp với xu hướng tiến bộ toàn cầu như: Luật Bình đẳng giới (năm 2006); Luật Phòng, chống bạo lực gia đình (2007, sửa đổi 2022); Bộ luật Lao động (sửa đổi 2019); Chiến lược Quốc gia về bình đẳng giới (giai đoạn 2011 - 2020; 2021 - 2030); Chương trình hành động quốc gia về phụ nữ, hòa bình và an ninh giai đoạn 2024-2030…

Sự tham gia của phụ nữ vào các vị trí lãnh đạo và quản lý ngày càng tăng, giúp Việt Nam trở thành một trong những quốc gia có tỷ lệ nữ tham chính cao nhất khu vực.

Trong lĩnh vực kinh tế, phụ nữ Việt Nam không chỉ tham gia mạnh mẽ vào lực lượng lao động mà còn có những đóng góp đáng kể trong phát triển kinh tế. Phụ nữ chiếm 46,8% lực lượng lao động của cả nước. Tỷ lệ tham gia lực lượng lao động nữ đạt 63% (năm 2024), thuộc nhóm trên của thế giới. Tại Việt Nam, phụ nữ sở hữu 26,5% tổng số doanh nghiệp (năm 2020). Đây là tỉ lệ tương đối cao so với các nước trong khu vực.

Chính sách phổ cập giáo dục đã giúp Việt Nam thu hẹp khoảng cách giới trong tiếp cận tri thức. Kết quả nghiên cứu về bình đẳng giới trong giáo dục, đào tạo, khoa học công nghệ do Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam công bố tháng 2/2025 cho thấy, năm 2016-2017, sinh viên nữ chiếm khoảng 52,8% tổng số sinh viên. Con số này tăng dần theo thời gian và đạt 54,2% vào năm 2021-2022.

Hệ thống chăm sóc sức khỏe dành cho phụ nữ cũng được cải thiện đáng kể. Tỷ suất tử vong mẹ đã giảm 6 lần trong 30 năm qua, từ mức 233/100.000 trẻ đẻ sống năm 1990 xuống còn khoảng 40/100.000 trẻ đẻ sống những năm gần đây.

Trả lời phỏng vấn báo chí nhân dịp Việt Nam được bầu vào Hội đồng Chấp hành UN Women nhiệm kỳ 2025-2027 (tháng 4/2024), bà Caroline Nyamayamombe, Trưởng đại diện UN Women Việt Nam, khẳng định: Chính phủ Việt Nam đã duy trì động lực thúc đẩy bình đẳng giới trong nhiều năm qua. Kể từ khi thực hiện các Mục tiêu Phát triển Bền vững, xếp hạng thế giới của Việt Nam về bình đẳng giới tăng từ vị trí 83 lên 72 trong số 146 quốc gia (theo Báo cáo Khoảng cách giới toàn cầu do Diễn đàn Kinh tế Thế giới công bố năm 2023).

Phụ nữ dân tộc thiểu số tham gia vòng Chung kết toàn quốc cuộc thi “Phụ nữ khởi nghiệp sáng tạo và chuyển đổi xanh” năm 2024

Vai trò nòng cốt của Hội LHPN Việt Nam

Trong ba thập kỷ qua, Hội LHPN Việt Nam đã giữ vai trò tiên phong trong thúc đẩy bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ. Hội không chỉ tham gia quá trình hoạch định chính sách, giám sát thực thi pháp luật, mà còn tổ chức nhiều chương trình hành động mang lại tác động thực tiễn, giúp nâng cao vị thế của phụ nữ trên mọi lĩnh vực.

Hội LHPN Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong việc tham gia xây dựng và vận động chính sách, góp phần đưa các quy định về bình đẳng giới vào hệ thống pháp luật quốc gia.

Xác định kinh tế là "chìa khóa" để phụ nữ đạt được quyền tự chủ, Hội LHPN Việt Nam đã không ngừng mở rộng các chương trình hỗ trợ phụ nữ nâng cao năng lực kinh tế. Chương trình "Hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp" được triển khai trên toàn quốc. Tính đến cuối năm 2024, Chương trình đã hỗ trợ trên 100.000 phụ nữ khởi sự kinh doanh, khởi nghiệp; các cấp Hội hỗ trợ thành lập được 6.831 tổ hợp tác/hợp tác xã của phụ nữ; tư vấn, hỗ trợ phát triển cho hơn 90.000 doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ…

Một trong những hoạt động quan trọng khác của Hội là bảo vệ phụ nữ khỏi bạo lực và các hình thức bóc lột, giúp họ xây dựng cuộc sống an toàn và tự chủ. Tổ chức Hội, thông qua các trung tâm tư vấn, nhà tạm lánh và các chương trình hỗ trợ tâm lý, pháp lý đã hỗ trợ cho các nạn nhân bị bạo lực gia đình và mua bán người tái hòa nhập cộng đồng; vận hành đường dây nóng 1900.969.680 để tư vấn và hỗ trợ phụ nữ bị bạo lực gia đình, quấy rối tình dục và xâm hại.

Trên phương diện hội nhập quốc tế, Hội LHPN Việt Nam tham gia và đóng góp tích cực tại các diễn đàn quốc tế như UN Women, Hội nghị Thượng đỉnh Lãnh đạo nữ ASEAN (ASEAN Women Leaders' Summit), Diễn đàn phụ nữ và kinh tế APEC (APEC Women and the Economy Forum… Hiện tại, Hội LHPN Việt Nam có quan hệ, hợp tác với khoảng 300 tổ chức của hơn 60 quốc gia và vùng lãnh thổ nhằm trao đổi kinh nghiệm, huy động nguồn lực, tăng cường hợp tác, kết nối nhằm nâng cao quyền năng cho phụ nữ.

30 năm kể từ khi Cương lĩnh hành động Bắc Kinh được thông qua, Hội LHPN Việt Nam luôn là một lực lượng tiên phong trong hành trình thúc đẩy bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ. Không chỉ góp phần vào những thay đổi về chính sách, Hội còn trực tiếp mang đến những chương trình hỗ trợ thiết thực, giúp phụ nữ Việt Nam phát triển kinh tế, đảm bảo quyền lợi và hội nhập quốc tế.

Hoàng Đan