31,5 tỷ USD vốn FDI chảy vào Việt Nam, cú hích lớn cho khu công nghiệp

Tại Diễn đàn “Hoàn thiện chính sách thu hút làn sóng FDI thế hệ mới vào các khu công nghiệp” do VCCI chủ trì, ông Phạm Thanh Bình, Giám đốc Trung tâm Xúc tiến thông tin và Hỗ trợ đầu tư phía Bắc (Cục Đầu tư nước ngoài, Bộ Tài chính), nhấn mạnh xu thế này bằng những con số ấn tượng.

Đến nay Việt Nam đã thu hút nhà đầu tư từ 153 quốc gia và vùng lãnh thổ, với 44.801 dự án còn hiệu lực, tổng vốn đăng ký xấp xỉ 526 tỷ USD. Đây không chỉ là kết quả của chu kỳ đầu tư thuận lợi, mà phản ánh sự dịch chuyển chiến lược toàn cầu hướng về các nền kinh tế ổn định, nhân lực tốt và hạ tầng công nghiệp ngày càng hoàn thiện.

“Bốn nước có dòng vốn mạnh nhất vào Việt Nam trong 10 tháng qua gồm Singapore (7,5 tỷ USD), Trung Quốc (3,9 tỷ USD), Nhật Bản (3,1 tỷ USD) và Hàn Quốc (4,4 tỷ USD)”, ông Nguyễn Bá Hải, Phó Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ XTTM&ĐT (Bộ Công Thương) cho biết. Điều này đồng nghĩa chỉ 4 nhà đầu tư đã đóng góp hơn 60% dòng vốn FDI vào Việt Nam.

Quang cảnh diễn đàn “Hoàn thiện chính sách thu hút làn sóng FDI thế hệ mới vào các khu công nghiệp”.

Không chỉ tăng về số lượng, chất lượng dòng vốn cũng thay đổi rõ rệt. Các nhà đầu tư ưu tiên lĩnh vực công nghiệp chế biến chế tạo, năng lượng tái tạo, hạ tầng công nghệ cao, logistics và bất động sản công nghiệp. Xu hướng “FDI xanh” và “FDI công nghệ” đang trở thành tiêu chuẩn lựa chọn mới trên thị trường Việt Nam.

Một trong những điểm sáng mạnh nhất là Quảng Ninh. Ông Trương Mạnh Hùng, Trưởng Ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh cho biết giai đoạn 2020 - 2025, các KCN và KKT của tỉnh đã thu hút 150 dự án mới, điều chỉnh tăng vốn 90 dự án, với tổng vốn gần 324.000 tỷ đồng, gấp 4,4 lần giai đoạn 2015 - 2020. Kết quả này tương đương 280% mục tiêu Nghị quyết Đại hội XV.

Riêng vốn FDI đạt 8,12 tỷ USD, tăng 5,7 lần so với cùng kỳ trước và chiếm 86% tổng FDI toàn tỉnh (9,5 tỷ USD). Tỉ lệ này cho thấy Quảng Ninh đang trở thành “cực hút vốn” mới của miền Bắc.

Những con số trên cho thấy niềm tin lớn của nhà đầu tư quốc tế vào môi trường kinh doanh và triển vọng tăng trưởng dài hạn của Việt Nam. Cùng với đó, Chính phủ tiếp tục đẩy mạnh cải cách thể chế, cắt giảm thủ tục, minh bạch hóa và số hóa hoạt động quản lý đầu tư, nhằm tạo dựng môi trường đầu tư thuận lợi, công bằng và hiệu quả hơn.

Ở góc nhìn thị trường, ông Nguyễn Bá Hải nhấn mạnh Việt Nam đang sở hữu ba nguồn lực chiến lược giúp dòng vốn FDI chất lượng cao tiếp tục gia tăng.

Thứ nhất, lực lượng lao động hơn 51 triệu người, trẻ, có kỹ năng tăng nhanh; riêng ngành CNTT có khoảng 530.000 kỹ sư, thuộc nhóm 10 quốc gia dẫn đầu châu Á. Việt Nam đặt mục tiêu đào tạo 50.000 kỹ sư, cử nhân bán dẫn đến năm 2030, một định hướng phù hợp với chiến lược dịch chuyển chuỗi cung ứng chip toàn cầu.

Thứ hai, thị trường nội địa gần 100 triệu dân kết hợp hệ thống FTA rộng nhất châu Á, cùng sự bùng nổ của thương mại điện tử với quy mô hơn 25 tỷ USD. Tổng mức bán lẻ năm 2024 chạm mức 6.391 nghìn tỷ đồng, tạo lực cầu lớn cho các dự án FDI.

Thứ ba, hệ sinh thái công nghệ tiếp tục tăng tốc với 4.000 startup, thuộc top 3 Đông Nam Á; cùng hàng loạt dự án R&D như trung tâm nghiên cứu của Samsung tại Hà Nội. Đây là minh chứng cho năng lực tiếp nhận công nghệ cao của Việt Nam.

Một trong những chính sách nổi bật được các nhà đầu tư quan tâm là ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp lên tới 15 năm đối với các dự án công nghệ cao, công nghệ xanh và dự án có tác động bền vững. Đây là nhóm ưu đãi được đánh giá phù hợp với xu hướng toàn cầu, đặc biệt trong bối cảnh doanh nghiệp phải đáp ứng các tiêu chuẩn carbon, chuỗi cung ứng bền vững và yêu cầu ESG ngày càng khắt khe.

Dù dòng vốn FDI tăng mạnh, ông Trương Mạnh Hùng cảnh báo các khu công nghiệp vẫn đối mặt nhiều thách thức: tỷ lệ nội địa hóa thấp do doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ còn ít và năng lực còn hạn chế; chuỗi liên kết giữa các doanh nghiệp FDI và nội địa chưa hình thành rõ; liên kết hạ tầng và thu hút đầu tư giữa các địa phương chưa đồng bộ dù mạng lưới cao tốc đã hoàn chỉnh.

Bên cạnh đó, FDI thế hệ mới, bao gồm tiêu chuẩn xanh, công nghệ cao, giá trị gia tăng lớn vẫn chưa đạt kỳ vọng. Một số nguyên nhân chính gồm thiếu tiêu chí rõ ràng về FDI xanh, ưu đãi chưa đủ mạnh, thủ tục còn phức tạp, yêu cầu quốc tế về chuỗi cung ứng xanh ngày càng nghiêm ngặt.

Theo ông Phạm Thanh Bình, Việt Nam thời gian tới sẽ chuyển hướng sang thu hút có chọn lọc, tập trung vào 4 trụ cột chiến lược: công nghệ cao, bán dẫn, AI, công nghệ sinh học; năng lượng tái tạo, kinh tế tuần hoàn; các trung tâm R&D; và mô hình Trung tâm tài chính quốc tế, Khu thương mại tự do.

Song song, Việt Nam sẽ nâng cấp hạ tầng logistics, năng lượng, khu công nghiệp theo hướng xanh và thông minh; cải cách thủ tục đầu tư; đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao và đẩy mạnh xúc tiến đầu tư trọng điểm vào các tập đoàn hàng đầu thế giới trong lĩnh vực công nghệ và năng lượng sạch.

Dòng vốn hơn 31,5 tỷ USD không chỉ tạo ra động lực tăng trưởng ngắn hạn. Đó là tín hiệu cho thấy một kỷ nguyên FDI mới đang mở ra, nơi Việt Nam không chỉ thu hút vốn, mà đang trở thành mắt xích quan trọng trong chuỗi giá trị công nghệ toàn cầu.

Vũ Hương