32 triệu lao động bị ảnh hưởng bởi Covid-19 trong năm 2020

Năm 2020, lực lượng lao động của Việt Nam đạt 54,6 triệu người, giảm 1,2 triệu người so với năm trước đó. Ảnh: ILO.

Theo báo cáo hôm nay của Tổng cục Thống kê, năm 2020, Việt Nam có 32,1 triệu người từ 15 tuổi bị ảnh hưởng tiêu cực bởi dịch Covid-19, bao gồm bị mất việc làm, phải nghỉ giãn việc, nghỉ luân phiên, giảm giờ làm, giảm thu nhập,...

Trong đó, 69,2%, hay 22,2 triệu người, bị giảm thu nhập; gần 40% phải giảm giờ làm, nghỉ giãn việc, nghỉ luân phiên và khoảng 14% buộc phải tạm nghỉ hoặc tạm ngừng hoạt động sản xuất kinh doanh.

Khu vực dịch vụ chịu tổn thất nặng nề nhất với 71,6% lao động bị ảnh hưởng, tiếp đến là khu vực công nghiệp và xây dựng (64,7%) và nông, lâm nghiệp và thủy sản (26,4%).

Năm 2020, lực lượng lao động của Việt Nam đạt 54,6 triệu người, giảm 1,2 triệu người so với năm trước đó. Trong giai đoạn 2016-2019, trung bình mỗi năm lực lượng lao động tăng 0,8%.

"Nếu lực lượng lao động năm nay duy trì tốc độ tăng như giai đoạn 2016-2019 và không có dịch, nền kinh tế sẽ có thêm 1,6 triệu lao động. Nói cách khác, Covid-19 có thể đã tước đi cơ hội tham gia thị trường lao động của 1,6 triệu người", cơ quan này cho biết.

Đại dịch Covid-19 cũng làm thay đổi xu hướng biến động mang tính mùa vụ của lực lượng lao động giữa các quý trong năm. Ở các năm trước, giai đoạn 2016-2019, số lao động của quý đầu tiên luôn thấp nhất sau đó tăng dần ở các quý sau và đạt mức cao nhất vào quý IV. Nhưng năm 2020, số lao động bắt đầu giảm ở quý I, sau đó tiếp tục giảm mạnh và chạm đáy ở quý II và dần có sự phục hồi vào quý III và quý IV.

Mặc dù phục hồi nhưng lực lượng lao động đến quý IV vẫn chưa đạt được trạng thái ban đầu khi chưa có dịch. Số người thuộc lực lượng lao động trong quý này vẫn thấp hơn quý I gần 200.000. Đặc biệt tỷ lệ thất nghiệp của lao động trong độ tuổi khu vực thành thị quý IV cao nhất so với cùng kỳ trong vòng 10 năm qua.

So với quý III, lao động quý IV ở khu vực nông thôn có dấu hiệu phục hồi nhanh hơn lao động thành thị, trong khi đó tốc độ phục hồi của lao động nam đã đuổi kịp của lao động nữ.

Không chỉ đảo lộn xu hướng mùa vụ lao động, dịch Covid-19 còn đẩy nhiều lao động vào tình trạng không có việc làm đồng thời khiến cho nhiều người trong số họ buộc phải trở thành lao động có việc làm phi chính thức.

Trong giai đoạn 2016-2019, trước dịch Covid-19, bình quân lao động chính thức tăng 5,6% mỗi năm, còn lao động phi chính thức tăng 3,6%. Tốc độ tăng lao động chính thức cao gấp 1,6 lần tốc độ tăng lao động phi chính thức làm tỷ lệ lao động có việc làm phi chính thức giảm dần qua các năm.

Tuy nhiên đại dịch Covid-19 đã khiến xu thế này đảo ngược trong năm 2020, khi nền kinh tế gặp nhiều khó khăn, các doanh nghiệp buộc phải chống đỡ bằng nhiều biện pháp trong đó có cả tinh giảm lao động, tuyển dụng lao động thời vụ, lao động tạm thời để duy trì hoạt động.

Điều này làm tỷ lệ lao động phi chính thức tăng trở lại trong năm 2020 sau nhiều năm liên tục giảm, đạt 56,2%, cao hơn 0,2% so với năm 2019.

Số lao động trong độ tuổi thiếu việc làm trong năm 2020 là gần 1,2 triệu người, tăng 456,7 nghìn người so với năm trước đó.

Thu nhập của người lao động cũng giảm. Năm 2020, thu nhập bình quân tháng của người lao động trong quý IV không những không duy trì được mức tăng trưởng như mọi năm mà còn giảm khá mạnh so với quý I và cùng kỳ năm trước. Con số bình quân ba tháng cuối năm đạt 5,7 triệu đồng, tăng 212.000 đồng so với quý trước, nhưng giảm 108.000 đồng so với cùng kỳ năm trước.

Trong năm 2020, thu nhập bình quân tháng của người lao động là 5,5 triệu đồng, giảm 2,3% so với năm 2019, trong đó ngành dịch vụ thu nhập bị giảm sâu nhất, tiếp đến là ngành nông, lâm nghiệp và thủy sản.

Tỷ lệ thất nghiệp trong độ tuổi lao động năm 2020 là 2,48%, cao hơn 0,31 điểm phần trăm so với năm 2019, trong đó khu vực thành thị là 3,88%, tăng 0,77 điểm phần trăm. Dù tăng cao hơn năm trước nhưng tỷ lệ thất nghiệp trong độ tuổi khu vực thành thị năm 2020 đã không vượt quá 4,0%, đạt muc tiêu như Quốc Hội đề ra.

Nhật Hạ