44 bức tranh vẽ trên giấy dó và điêu khắc gỗ của họa sĩ Trang Thanh Hiền

Về tên triển lãm, họa sĩ Trang Thanh Hiền cho biết "Ảnh xạ" đến với chị một cách hết sức ngẫu nhiên trong sự tìm kiếm, suy ngẫm về sự sáng tạo của bản thân. Đó là sự phản chiếu, sự in dấu, lúc tĩnh lúc động, lúc vô tình, lúc hữu ý.

Họa sĩ Trang Thanh Hiền có thể tự ví tâm hồn mình như một mặt nước hồ, nó ghi nhận phản chiếu vô vàn những khoảng khắc của cuộc sống, và những tác phẩm của Thanh Hiền, chính là sự khúc xạ trở lại những giá trị sống đó. Nó bao chứa trong đó không chỉ là hình màu, không chỉ là bút mực, không chỉ là kỹ thuật tạo hình mà cả những nghiên cứu trong suốt một hành trình ngược dòng tìm về mỹ thuật cổ, mỹ thuật Phật giáo và khai phóng tâm hồn mình lên những bức tranh.

Họa sĩ Trang Thanh Hiền tại triển lãm cá nhân "Ảnh xạ".

Họa sĩ Trang Thanh Hiền chia sẻ: "Cuộc triển lãm lần này, tôi muốn bắt đầu từ câu chuyện của tuổi đôi mươi từ những năm 2000. Thời gian mà tôi vừa 'chập chững' bước những bước đi đầu tiên trong nghề. Khi đó internet bắt đầu trở thành một phương tiện mới và cũng là thời điểm cho sự lựa chọn sáng tạo hay nghiên cứu. Thời điểm đó tôi vẽ khá nhiều, nhưng rồi việc vẽ tranh đã dừng lại hoặc chỉ là thêm thắt vào những lúc rảnh mà nhường toàn bộ tâm trí cho sự nghiệp nghiên cứu bởi sự hấp dẫn của những thông điệp cha ông ẩn sau những mái đình, mái chùa hay những pho tượng cổ.

Tuy vậy trong những tác phẩm được vẽ ra lúc đấy, bây giờ nhìn lại, như thể chúng đã định rõ cho tôi một hình hài, một dáng điệu. Điều mà hai mươi năm sau, khi niềm đam mê giục giã, và khi tôi quyết định làm cuộc triển lãm cá nhân thứ hai sau triển lãm Đáy sóng năm 2015, tôi tìm thấy lại những tác phẩm của năm 2002 với một niềm xúc động khó tả. Những bức vẽ đó dường như khiến tôi trở lại với thời tuổi trẻ của mình với bao nhiêu hoài bão. Và năm 2023, sự hiển thị của những ý tưởng trong “Ảnh xạ” trở nên sắc nét hơn, đa chiều hơn và nhiều suy ngẫm hơn. Nó vừa tạo nên một sợi dây liên kết xuyên suốt quá trình sáng tác, nhưng cũng đồng thời ở thời điểm này, những nghiên cứu về mỹ thuật Phật giáo, đã giúp tôi tự soi rọi bản thân, tìm thấy mình trong vô số những xáo trộn của đời sống đương đại”.

Theo Trang Thanh Hiền, trong thế giới ý niệm của chị thì Phật là một biểu tượng, Phật vừa rõ ràng hiển hiện trong những hành động sống của mỗi con người, nhưng bên cạnh đó theo quan niệm của người Việt “Phật tại tâm” là một khái niệm đầy tính chất tinh thần. Thông thường nhất Phật gắn liền với biểu tượng hoa sen, một giá trị tượng trưng từ ngàn đời về sự thanh khiết, sự vươn lên trong bùn nhơ, uế tạp để nở ra những cánh muốt ngần với hương thơm ngát dịu.

Đánh giá về triển lãm "Ảnh xạ" của Trang Thanh Hiền, PGS.TS. Nguyễn Nghĩa Phương (Phó Hiệu trường Trường ĐH Mỹ thuật Việt Nam) cho biết: “Gần đây ai cũng biết, Trang Thanh Hiền không chỉ đam mê với lý luận mà còn thực hành nghệ thuật với năng lượng cháy bỏng. Ở lần ra mắt triển lãm cá nhân này, tác giả trình làng một nghệ thuật tổng hợp, đa diện với sự hòa trộn các ngôn ngữ của hội họa, đồ họa và điêu khắc; với sự dung hợp những biểu tượng truyền thống quen thuộc trong các hình thể mang tính nhận diện cá nhân.

Trong các bộ tác phẩm đều hiện diện bản chất nữ trong tinh thần khó đoán định, chấp chới giữa thanh tao và trần tục, giữa những chuyển động dữ dội và nét tự tại, bình thản. Liệu đó có phải là những khoảnh khắc, những sự thật bên trong đời sống của một cá tính, của một bản thể tồn tại trong đời sống đương đại phức tạp này?".

Có thể nói "Ảnh xạ" không chỉ đơn thuần là một sự phản chiếu, hay sự ẩn tàng mà còn là một sự kết nối, giữa hiện tại và quá khứ, giữa những bóng hình biểu tượng đã định hình từ những năm 2000 để vượt thời gian, để hiện hữu trong sự đồng hành ngoạn mục giữa nghiên cứu và sáng tác. Tất cả như những khúc nhạc trong cuộc đời mình mà họa sĩ Tranh Thanh Hiền muốn tỏ bày cùng bè bạn và công chúng.

Triển lãm cá nhân “Ảnh xạ” của họa sĩ Trang Thanh Hiền diễn ra từ 9-17h30 hàng ngày từ 7/11-15/11/2023 tại phòng Bảo tàng, Đại học Mỹ thuật Việt Nam, 42 Yết Kiêu.

Một số tác phẩm của họa sĩ Trang Thanh Hiền trưng bày tại triển lãm "Ảnh xạ"

Tác phẩm "Tơ Lòng".

Tác phẩm "Mơ hoa".

Tác phẩm "Mẹ".

Tác phẩm "Mơ Sen".

Họa sĩ Trang Thanh Hiền (1974) là Hội viên Hội Mỹ thuật Việt Nam. Chị cũng là PGS.TS Văn hóa Nghệ thuật, giảng viên Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam. Họa sĩ Trang Thanh Hiền đã tham gia nhiều triển lãm, dự án nghệ thuật và đạt nhiều giải thưởng trong lĩnh vực nghiên cứu.

Tin và ảnh: Trung Nguyễn