47.000 động vật hoang dã được bán ở Vũ Hán trước khi COVID-19 bùng phát
Đó là kết quả nghiên cứu do các nhà khoa học Anh và Trung Quốc thực hiện nhằm làm sáng tỏ hoạt động buôn bán động vật hoang dã, một trong những nguồn có thể làm phát tán mầm bệnh.
Một hàng bán và giết mổ động vật hoang dã ở chợ Hoa Nam, Vũ Hán. (Ảnh: Simon Song)
Các nhà nghiên cứu ước tính rằng có có hơn 47.000 động vật hoang dã được bán tại các chợ ở Vũ Hán trong hai năm rưỡi trước khi đại dịch COVID-19 bùng phát.
Nhóm nghiên cứu thực hiện các chuyến khảo sát hằng tháng đến 17 hàng bán động vật hoang dã tại 4 khu chợ ở Vũ Hán từ tháng 5/2017-11/2019 và ghi chép việc buôn bán 38 loài động vật, như cầy, chồn, lửng, cáo, nhím, chim và các loài bò sát.
Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu không tìm thất bất kỳ bằng chứng nào cho thấy dơi và tê tê – hai loài có thể là nguồn lây truyền virus corona - được bán ở những chợ này.
Bảy trong số những người bán hàng ở chợ hải sản Hoa Nam – nơi liên quan đến những ca mắc COVID-19 đầu tiên từ cuối năm 2019 – nằm trong nhóm được nghiên cứu.
Trung bình khoảng 1.100 động vật hoang dã được chuyển đến các chợ ở Vũ Hán mỗi tháng. Các nhà nghiên cứu nói rằng hoạt động này vừa bất hợp pháp vừa dễ gây nguy cơ lây lan bệnh vật.
“Hầu hết động vật hoang dã được vận chuyển sống, nhốt trong lồng và xếp chồng lên nhau trong điều kiện tồi tệ. Hầu hết các hàng bán đều giết mổ tại chỗ, không bảo đảm vệ sinh thực phẩm”, các nhà nghiên cứu thuộc ĐH Sư phạm miền tây Trung Quốc và ĐH Oxford nói. Nhóm nghiên cứu cho biết họ tiếp nhận thông tin trực tiếp từ các chủ cửa hàng để đưa vào nghiên cứu nhằm giám sát các loại bệnh do ký sinh trùng.
Dữ liệu được họ tổng hợp chỉ 1 tháng trước khi dịch COVID-19 được phát hiện ở Vũ Hán và vượt xa thông tin mà nhóm chuyên gia của WHO công bố sau khi đến thành phố này.
Bác sĩ thú y David Hayman, một thành viên trong nhóm của WHO, nói rằng nghiên cứu xác nhận hoạt động buôn bán động vật có vú hoang dã ở Vũ Hán, điều mà nhóm WHO nghi ngờ nhưng không thể thẩm tra.
Nghiên cứu cung cấp bằng chứng rõ ràng rằng nhiều loại động vật dễ mang virus corona “liên tục được cung cấp cho các chợ”, ông Hayman nói. Ông Hayman là đồng giám đốc của Trung tâm Dịch tễ thú y và Y tế cộng đồng thuộc ĐH Massey ở New Zealand.
“Dữ liệu này củng cố thêm bằng chứng để điều tra xem liệu những động vật chủ trung gian có khả năng lây nhiễm bệnh hay không và cho thấy con đường từ những khu vực mà các loại virus corona từng gây ra đại dịch Sars tồn tại trong thiên nhiên, như ở một số khu vực của Trung Quốc và Đông Nam Á, đến Vũ Hán trong mùa đông”, ông Hayman nói.
Nguồn gốc virus corona gây ra đại dịch COVID-19 chưa được làm sáng tỏ. Các nhà khoa học và nhiều chính phủ kêu gọi điều tra thêm để xác định xem liệu mầm bệnh gây ra đại dịch này xuất phát từ thiên nhiên hay thoát ra từ phòng thí nghiệm – điều Trung Quốc nhiều lần bác bỏ.
Buôn bán động vật hoang dã là một trong những con đường có thể khiến virus lây truyền.
Nhiều ca mắc bệnh đầu tiên, nhưng không phải tất cả đều liên quan đến chợ hải sản Hoa Nam. Những phân tích sau này xác định hơn một nửa số ca COVID-19 đầu tiên từng đến khu chợ này hoặc các chợ khác ở Vũ Hán. Nhưng không có mối liên hệ nào giữa các động vật được bán ở những chợ này và virus gây COVID-19
Giới chức Trung Quốc nói rằng chỉ các loài động vật hoang dã đông lạnh được tìm thấy ở chợ Hoa Nam và xét nghiệm sau khi chợ này bị đóng cửa vào ngày 1/12020.
Dựa trên thông tin mà chính quyền Trung Quốc cung cấp, nhóm chuyên gia WHO nói rằng chỉ có các loại rắn, bò sát và kỳ nhông – những loại ít khi nhiễm virus corona – được bán sống ở các chợ vào cuối tháng 12/2019.
