48.000 học sinh Hà Nội trượt lớp 10 công lập: Trượt không có nghĩa là thất bại

Theo thống kê từ Sở GD&ĐT Hà Nội, kỳ tuyển sinh lớp 10 công lập năm học 2025-2026 chỉ tiêu tuyển vào các trường công lập là khoảng 79.000, trong khi tổng số học sinh tốt nghiệp THCS toàn thành phố là gần 127.000 em.

Điều đó đồng nghĩa với việc gần 48.000 học sinh, tương đương 38% sẽ không có suất vào công lập, dù có thể các em không hề học kém, chỉ đơn giản là… không đủ chỗ.

Trên thực tế, trượt công lập thì các bạn trẻ vẫn có nhiều con đường khác để phát triển bản thân. Ảnh minh họa

Lắng nghe lời chuyên gia giáo dục

Con số trên nghe qua có thể gây choáng, nhưng điều đáng lo hơn không nằm ở bản thân tỉ lệ trượt, mà ở cảm giác thất bại mà xã hội và chính các bậc phụ huynh đang vô tình gán cho những học sinh không đỗ vào trường công. Trong khi thực tế, trượt công lập không có nghĩa là trượt luôn tương lai.

Chuyên gia giáo dục TS. Nguyễn Quốc Vương nhận định: “Việc hơn 40.000 em không có suất vào lớp 10 công lập phản ánh một thực tế khách quan, nguồn cung trường lớp chưa đủ đáp ứng nhu cầu. Nhưng điều đáng nói là nhiều gia đình vẫn coi thi vào 10 như một ‘cuộc chiến một mất một còn’, dẫn đến tâm lý nếu trượt thì coi như... hết cơ hội”.

Kỳ vọng của phụ huynh khiến các bạn học sinh gặp áp lực không nhỏ trong thi cử. Ảnh minh họa

Không ít học sinh dù mới chỉ 15 tuổi đã bị áp lực tâm lý nặng nề sau khi trượt nguyện vọng 1, nguyện vọng 2. Thậm chí có em rơi vào khủng hoảng vì nghĩ rằng bản thân bị bỏ lại. Nhưng tư duy rạch ròi giữa công lập và ngoài công lập, giữa “học giỏi” và “học kém” sau một kỳ thi như vậy, theo các chuyên gia, là sai lệch và có phần khắc nghiệt.

TS. Nguyễn Thị Thanh Bình - chuyên gia tâm lý giáo dục tại Đại học Sư phạm Hà Nội cho rằng: “Khi phụ huynh vô tình thể hiện thái độ thất vọng, so sánh con mình với ‘con nhà người ta’, các em sẽ dễ thu mình lại, mất niềm tin vào năng lực bản thân. Trên thực tế, điều trẻ cần nhất lúc này là sự thấu hiểu và đồng hành của cha mẹ, chứ không phải ánh mắt xét đoán hay trách mắng.”

Không vào trường công, vẫn còn nhiều con đường khác

Chúng ta không thể phủ nhận rằng vào được trường công lập giúp tiết kiệm chi phí và tạo tâm lý an tâm cho nhiều gia đình. Nhưng điều đó không có nghĩa con đường còn lại là ngõ cụt. Thực tế, đã có không ít người trẻ chọn học nghề sớm, học tại các trường tư năng động, hoặc đi du học nghề… và thành công theo cách riêng của mình.

Điều đáng nói hơn cả, là ở thời điểm này, khi kết quả thi cận kề, phụ huynh cần là chỗ dựa, không phải là áp lực. Thay vì trách mắng hay đổ lỗi, hãy cùng con tìm hiểu các lựa chọn khác, phân tích điểm mạnh – yếu và đồng hành trên chặng đường sắp tới. Với một đứa trẻ, sự ủng hộ của cha mẹ trong lúc này có thể là nền tảng giúp em đứng dậy và trưởng thành mạnh mẽ hơn bao giờ hết.

Thí sinh có rất nhiều cơ hội để lựa chọn nếu chẳng may trượt công lập. Ảnh minh họa

Bản thân các em học sinh cũng cần hiểu rằng: giá trị của một con người không nằm ở việc mình học trường gì, mà ở chỗ mình đã nỗ lực ra sao, dám đi tiếp như thế nào. Có thể con đường bạn chọn không giống số đông, nhưng nếu đó là hướng đi phù hợp với năng lực, điều kiện và khát vọng của bản thân – thì đó vẫn là con đường đáng trân trọng.

Sự phát triển của giáo dục tư thục, giáo dục nghề nghiệp và các mô hình học kết hợp hiện nay đã mở ra nhiều hướng đi đa dạng cho học sinh. Theo kế hoạch phân luồng sau THCS của Hà Nội, học sinh có thể chọn học tại các trường ngoài công lập, trung tâm giáo dục thường xuyên – dạy nghề hoặc học nghề chính quy, tất cả đều được đảm bảo tiếp cận kiến thức và kỹ năng.

Tiến sĩ Lê Thẩm Dương từng chia sẻ: “Chọn đúng nghề hợp với năng lực và tính cách, còn quan trọng hơn bằng cấp. Đừng theo đuổi thứ danh tiếng hão, hãy đi theo điều mình thực sự giỏi và phù hợp.”

Trong một xã hội đang chuyển dịch mạnh mẽ về nhận thức nghề nghiệp, việc không học trường công lập có thể chỉ là bước ngoặt mở ra những lựa chọn thực tế hơn, linh hoạt hơn và cá nhân hóa hơn – điều mà chính các hệ giáo dục truyền thống đôi khi còn thiếu.

Có thể nói, trượt lớp 10 công lập không phải là dấu chấm hết, mà chỉ là một dấu phẩy. Quan trọng là thái độ nhìn nhận của người lớn, của xã hội, và chính các em học sinh đối với cơ hội phía trước. Hãy thay vì hỏi “Tại sao con không đỗ?”, hãy hỏi “Con muốn đi tiếp con đường nào?”, và đồng hành cùng con bằng sự tin tưởng, không phải bằng kỳ vọng nặng nề.

Yến Nguyễn