50 năm non sông liền một dải - Bài 8: Dấu mốc đại lộ nối liền đôi bờ thành phố

“Một buổi sáng tháng 9-2009 trong lành, nắng rải những vệt vàng ấm áp trên mặt đường phẳng lì, nơi đại lộ Đông Tây chính thức được thông xe. Tại khu vực cầu Nước Lên, không khí rộn ràng trong tiếng vỗ tay, tiếng xe cộ chạy thử và cả những ánh mắt rưng rưng xúc động. Phó Thủ tướng Trương Vĩnh Trọng cùng các đồng chí lãnh đạo thành phố cắt băng khánh thành, đánh dấu một chặng đường mới cho giao thông TPHCM. Nhưng hơn hết, đây không chỉ là con đường của bê tông và nhựa đường, mà còn là con đường của những giấc mơ, của những con người đã dành cả tuổi trẻ, mồ hôi và nước mắt để làm nên nó”, ông Lương Minh Phúc, thời điểm đó là Giám đốc Ban Quản lý dự án đại lộ Đông Tây và môi trường nước TPHCM, hồi tưởng.

Từ đại lộ hôm nay đến giấc mơ ngày mai

Buổi sáng, khi ánh mặt trời chiếu rọi xuống mặt đường thênh thang của đại lộ Đông Tây (nay là đường Võ Văn Kiệt), ông Nguyễn Văn Công - một kỹ sư già, người từng gắn bó với dự án ngay từ những ngày đầu tiên, chậm rãi dạo bước trên cầu Calmette ngắm nhìn dòng xe tấp nập.

Trong lòng ông trào dâng niềm cảm xúc khó tả. Con đường này không chỉ là một công trình giao thông, mà còn là kết tinh từ tâm huyết, trí tuệ và cả những giọt mồ hôi của biết bao con người trong suốt hơn một thập niên.

Ông Công nhớ lại những năm đầu thế kỷ XXI, khi TPHCM còn bị chia cắt bởi con sông Sài Gòn, giao thông giữa khu trung tâm và khu đô thị mới Thủ Thiêm vẫn còn là một thử thách lớn. Những cây cầu bắc qua sông không đủ để giải quyết tình trạng ùn tắc ngày càng nghiêm trọng.

Khi ấy, Thủ tướng Võ Văn Kiệt, một nhà lãnh đạo luôn trăn trở với sự phát triển của đất nước, đặc biệt đối với TPHCM, đã có một tầm nhìn táo bạo: xây dựng một tuyến đại lộ hiện đại bậc nhất, giúp kết nối xuyên suốt từ Đông sang Tây, phá bỏ rào cản địa lý để tạo đà phát triển cho cả thành phố.

Cầu Calmette bắc qua kênh Tàu Hủ - Bến Nghé, nối liền hai bờ quận 1 và quận 4 (TPHCM). Đây là điểm giao thông trọng yếu trên đường Võ Văn Kiệt - một trong những công trình hạ tầng biểu tượng, đánh dấu bước chuyển mình mạnh mẽ của TPHCM sau 50 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước Ảnh: Hoàng Hùng

Dưới sự chỉ đạo của lãnh đạo thành phố, dự án đại lộ Đông Tây được khởi công, dù gặp không ít khó khăn. Ông Lương Minh Phúc nhớ mãi những ngày các kỹ sư và công nhân vất vả “bám” công trình, khi hầm Thủ Thiêm - hầm vượt sông lớn nhất Việt Nam - được đào sâu xuống lòng sông Sài Gòn. Công trình hầm vượt sông được xem là lớn nhất Đông Nam Á, một biểu tượng nổi bật về hạ tầng của TPHCM sau 50 năm giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Ai cũng hiểu rằng, để hiện thực hóa giấc mơ nối đôi bờ thành phố, họ không chỉ cần đến kỹ thuật tiên tiến mà còn phải có một tinh thần dám nghĩ, dám làm. Trải qua muôn vàn khó khăn, thử thách, ngày khánh thành công trình này cũng đến. Khi chiếc xe đầu tiên chạy bon bon suốt con đường từ quốc lộ 1, huyện Bình Chánh xuyên qua hầm Thủ Thiêm đến xa lộ Hà Nội tại ngã ba Cát Lái, Thủ Đức, nhiều người mừng rơi nước mắt.

“Gần 15 năm trôi qua, mỗi khi nhớ lại vẫn thấy hồi hộp, nhưng hoàn toàn không sợ vì niềm tin và khát vọng quá lớn của những kỹ sư, cán bộ quản lý trực tiếp tham gia vào dự án. Hôm nay, khi đứng trên con đường mang tên người lãnh đạo tâm huyết Võ Văn Kiệt, chúng tôi thật tự hào. Đại lộ Đông Tây không chỉ là một công trình giao thông mà còn là biểu tượng của khát vọng vươn lên, của tinh thần đoàn kết, đổi mới và phát triển bền vững của TPHCM”, ông Lương Minh Phúc chia sẻ.

Những đổi thay diệu kỳ

Để có được một đại lộ rộng lớn như hôm nay, hàng ngàn hộ dân đã chấp nhận di dời, rời bỏ những căn nhà ven kênh Tàu Hủ - Bến Nghé, nơi họ đã gắn bó bao đời. “Lúc mới nghe tin giải tỏa, lòng tôi quặn thắt, vì đó là ngôi nhà tổ tiên để lại. Nhưng rồi tôi nghĩ, nếu ai cũng giữ mãi cho riêng mình, thì thành phố này làm sao phát triển?”, Lý Vĩ Diệu, một người dân từng sống ven kênh Tàu Hủ - Bến Nghé, tâm sự. Những con đường ngày xưa nhỏ hẹp, lầy lội vào mùa mưa, tắc nghẽn mỗi giờ tan tầm nay đã nhường chỗ cho đại lộ thênh thang, hiện đại.

Ông Nguyễn Văn Thành, một công nhân cầu đường, bồi hồi kể lại: “Ngày đặt viên đá đầu tiên để thi công, lòng tôi dâng lên niềm tự hào khó tả. Mỗi ngày đi qua đây, nhìn từng đoạn đường hoàn thiện, tôi thấy như chính mình đang góp phần viết nên một trang mới cho thành phố”.

Nhưng có lẽ, xúc động nhất vẫn là những người công nhân xây dựng, những kỹ sư ngày đêm “bám” công trình. Giữa những ngày nắng cháy hay mưa tầm tã, họ vẫn miệt mài làm việc, với một niềm tin duy nhất: một ngày nào đó, con đường này sẽ trở thành huyết mạch của TPHCM, nối liền quá khứ và tương lai.

Từ ngày đại lộ Đông Tây (nay là đường Võ Văn Kiệt) thông xe, cuộc sống người dân thay đổi từng ngày. Những khu nhà lụp xụp ven kênh ngày nào giờ đã nhường chỗ cho những khu tái định cư khang trang, tình trạng kẹt xe giảm hẳn, việc đi lại giữa các quận trở nên dễ dàng hơn.

Anh Huỳnh Minh Hùng, một kỹ sư cầu đường, vui mừng nói: “Trước đây đi làm từ quận Thủ Đức (nay là TP Thủ Đức) qua huyện Bình Chánh có khi mất hơn 2 giờ, nhưng từ ngày có đại lộ này, chỉ 45 phút là đến nơi, tôi có thêm thời gian dành cho gia đình”.

Đứng trên cầu Calmette nhìn xuống, những làn đường của tuyến đường Võ Văn Kiệt rộng, thoáng đãng, uốn lượn như dải lụa mềm, hòa vào bầu trời lộng gió. Những dòng xe nối nhau trên con đường rộng mở không chỉ là sự lưu thông của phương tiện mà còn là dòng chảy của thời đại, của những giấc mơ vươn xa hơn nữa.

Đâu đó giữa những tòa nhà cao tầng mọc lên bên đại lộ, người ta vẫn nhắc về những con người đã làm nên con đường này - từ những người lãnh đạo đặt nền móng đến những công nhân ngày đêm thi công, và cả những hộ dân đã rời đi để nhường chỗ cho công trình góp phần làm nên một TPHCM hiện đại hôm nay.

QUỐC HÙNG