6 công nhân bị rối loạn tâm thần, mất trí nhớ, lú lẫn vì nhiễm độc thiếc

Bác sĩ xem phim chụp cộng hưởng từ sọ não của bệnh nhân bị nhiễm độc thiếc (Ảnh: Bệnh viện Bạch Mai)

Nhập viện trong tình trạng nặng

TS. BS. Nguyễn Trung Nguyên - Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai - cho biết, 6 công nhân nhập viện trong tình trạng bị nhiễm độc thiếc nặng với nồng độ thiếc trong máu cao gấp chục lần ngưỡng cho phép. Đây là những trường hợp nhiễm độc thiếc cấp tính đầu tiên tại Việt Nam được phát hiện.

Theo BS. Nguyên, 6 công nhân đều làm việc chung tại bộ phân nghiền nhựa tái chế của một công ty sản xuất mành rèm ở Thanh Miện, Hải Dương. Trước khi làm việc, cả 6 người đều khỏe mạnh, sức khỏe hoàn toàn bình thường. Chỉ sau 4 ngày, lâu nhất là 1 tháng làm việc thì họ bắt đầu xuất hiện biểu hiện rối loạn tâm thần, mất trí nhớ, lú lẫn, kích động, có nhiều hành vi bất thường.

BS. Nguyên cho hay, bệnh nhân nhiễm độc thiếc đầu tiên được phát hiện là anh Nguyễn Đức H., 35 tuổi, nhập viện ngày 9/7 với biểu hiện rối loạn tâm thần, kích động, lẫn lộn, hôn mê.

Các bác sĩ chụp phim cộng hưởng tử não thấy có hiện tượng tổn thương chất trắng lan tỏa nặng nề, nhiễm toan chuyển hóa và hạ kali máu nặng. Xét nghiệm máu phát hiện nồng độ thiếc trong máu cao gấp 50 lần ngưỡng cho phép.

Căn cứ vào yếu tố khách quan là bố anh H. mới mất được 49 ngày, bị người yêu chia tay nên khi xuất hiện các biểu hiện trên, người thân cho rằng anh H. gặp vấn đề về tâm thần. Vì thế, bệnh nhân được đưa vào viện muộn, bệnh tình diễn biến nặng nên gia đình đã xin đưa về nhà. Không may, anh H. đã tử vong ngay sau đó.

Bác sĩ khám bệnh cho bệnh nhân ngộ độc thiếc (Ảnh: Bệnh viện Bạch Mai)

Cũng giống như anh H., bệnh nhân Nguyễn Kim C., 42 tuổi, sống ở Quỳnh Phụ, Thái Bình vào viện trong tình trạng rối loạn tâm thần, mất trí nhớ, ở nhà lái xe đi lang thang quanh làng.

Sau khi xét nghiệm, bác sĩ phát hiện máu bệnh nhân có rối loạn nặng. Lo lắng cho tình trạng của bệnh nhân, các bác sỹ đã tìm mọi cách để chẩn đoán, cấp cứu, đồng thời, tìm ra nguyên nhân để thông báo các cơ quan chức năng vào cuộc can thiệp, tránh để những người khác bị nhiễm độc và tử vong.

Các bác sĩ đã truy tìm tất cả các nguồn thông tin y học, hỏi ý kiến của nhiều chuyên gia, đồng nghiệp trong nước và quốc tế về chống độc. Rất may, trên y văn thế giới đã có một vài trường hợp bị bệnh khi làm việc trong hoàn cảnh tương tự.

Với sự giúp đỡ của Viện Hóa thuộc Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, bệnh nhân được chỉ định và làm xét nghiệm định lượng kim loại thiếc. Khi làm xét nghiệm, bệnh nhân C. có nồng độ thiếc trong máu hơn 200 micogam/lít - tăng gấp hơn 40 lần ngưỡng cho phép.

Ngay sau đó, bệnh nhân được lọc máu, giải độc thiếc. Sau 1 tuần điều trị tích cực, tình trạng của bệnh nhân đã cải thiện, trí nhớ dần hồi phục.

Chưa có phác đồ điều trị nhiễm độc thiếc

Thông tin về các bệnh nhân đang điều trị tại Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai, BS. Nguyên chia sẻ: Các bệnh nhân bị nhiễm độc cấp tính thiếc có các đặc điểm điển hình do hợp chất thiếc hữu cơ gây ra. Thiếc gồm có thiếc dạng nguyên thể kim loại, các hợp chất thiếc vô cơ và các hợp chất thiếc hữu cơ. Thiếc kim loại và thiếc vô cơ về cơ bản không độc. Còn các hợp chất thiếc hữu cơ có độc tính rất cao, rất dễ hấp thu qua đường hô hấp, qua da và qua đường tiêu hóa. Độc nhất là các hợp chất thiếc triethyl và thiếc trimethyl. Đây là các hợp chất có công dụng là làm chất ổn định nhựa (plastic stabilizer), ổn định nhiệt (heat stabilizer), được cho vào nhựa giúp nhựa bền vững với nhiệt.

Nhiễm độc thiếc hữu cơ gây tổn thương nặng ở các cơ quan gồm não (gây các rối loạn tâm thần kinh và tổn thương chất trắng), tổn thương gan, thận, miễn dịch, máu,…

BS. Nguyên nhấn mạnh: Hiện nay trên thế giới vẫn chưa có phác đồ điều trị nhiễm độc thiếc. Do đó, việc điều trị gặp rất nhiều khó khăn. Các bác sĩ vừa điều trị, vừa phải theo dõi sát tình hình bệnh nhân để đánh giá nguy cơ tổn thương não không rõ tiến triển và khả năng hồi phục của người bệnh.

Nhiễm độc thiếc là vấn đề sức khỏe nghề nghiệp môi trường mới ở nước ta và ảnh hưởng không nhỏ tới người lao động. 6 bệnh nhân điều trị ở Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai là những bệnh nhân đầu tiên nhiễm độc thiếc ở Việt Nam được phát hiện. Trên thế giới mới chỉ ghi nhận một số ca.

“Nguy cơ nhiễm độc thiếc ở nước ta là có khi hiện tượng tái chế nhựa và khai khoáng vẫn đang có ở nhiều nơi. Đây là bệnh đặc biệt, từ trước đến nay chưa được nghĩ tới nên dễ bị bỏ quên, dễ nhầm với các bệnh khác. Ví dụ tổn thương não chất trắng lại nghĩ do viêm não hoặc các bệnh não khác. Bệnh viện Bạch Mai đã có công văn báo cáo Bộ Y tế, Sở Y tế địa phương, các cơ quan liên quan để phối hợp tìm ra nguyên nhân, giải quyết để không gây ra nhiễm độc tiếp.” – BS. Nguyên nói.

Nhằm ngăn chặn nguy cơ nhiễm độc thiếc, Trung tâm chống độc, Bệnh viện Bạch Mai kêu gọi những công nhân làm việc trong môi trường có nguy cơ nhiễm độc khẩn trương kiểm tra sức khỏe, ít nhất là sàng lọc tại bệnh viện tỉnh.

Hiện, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hải Dương cùng Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật Hải Dương đã phát hiện 15 bệnh nhân tới Bệnh viện khám, trong đó có 8 bệnh nhân ù tai, nghe kém, 6 bệnh nhân bị hạ kali máu. Các bệnh nhân này đã được khuyến cáo nhập viện để đánh giá tiếp và điều trị. Tuy nhiên đến thời điểm hiện tại chưa có ai trở lại nhập viện để tiếp tục điều trị.

Minh Thúy