6 triệu người trốn nghĩa vụ: Ông Trump và cố vấn gợi ý thay đổi lớn cho Ukraine

Theo Newsweek, đây là trở ngại lớn đối với kế hoạch tăng cường lực lượng để đối phó với Nga, đặc biệt khi chính quyền Tổng thống đắc cử Donald Trump và cố vấn an ninh quốc gia sắp tới Mike Waltz kêu gọi Ukraine hạ độ tuổi nghĩa vụ quân sự từ 25 xuống 18 để tăng số lượng binh sĩ.

Binh lính Ukraine tại vùng Donetsk - Ảnh: Getty

Lời kêu gọi của ông Trump và đội ngũ cố vấn

Dữ liệu từ chính phủ Ukraine cho biết số lượng người không cập nhật thông tin cá nhân trong hồ sơ quân sự là rất đáng kể, chiếm một phần lớn trong dân số quốc gia hiện tại, ước tính khoảng 38 triệu người. Điều này phản ánh những thách thức mà Kyiv phải đối mặt trong việc huy động nguồn nhân lực cho chiến trường.

Luật nghĩa vụ quân sự Ukraine ban hành vào tháng 5 năm 2024 yêu cầu tất cả nam giới từ 18 đến 60 tuổi phải đăng ký quân đội và luôn mang theo giấy tờ đăng ký. Tuy nhiên, chỉ trong vòng 60 ngày kể từ khi luật có hiệu lực, hàng triệu người đã không tuân thủ, làm lộ rõ lỗ hổng lớn trong nỗ lực tuyển quân của chính phủ.

Theo Viktor Kovalenko, một cựu binh Ukraine và nhà phân tích chính trị, việc 6 triệu người không đăng ký nghĩa vụ là “điều gây sốc”. Ông cho rằng điều này cho thấy chính phủ của Tổng thống Volodymyr Zelensky không có khả năng huy động nguồn lực như mong đợi. Ông cũng nhấn mạnh rằng sự thất bại này là tín hiệu cảnh báo cho các đồng minh phương Tây, yêu cầu Kyiv phải minh bạch hơn trong việc đánh giá khả năng quân sự thực sự của mình.

Mike Waltz, cố vấn an ninh quốc gia sắp tới của chính quyền Trump, cho rằng Ukraine cần điều chỉnh luật nghĩa vụ quân sự để đáp ứng tình trạng thiếu hụt nhân lực. Ông khuyến nghị hạ độ tuổi nhập ngũ xuống 18 để thu hút hàng trăm nghìn binh sĩ mới, giúp ổn định tiền tuyến trong bối cảnh chiến tranh kéo dài. Quan điểm này phù hợp với khuyến nghị trước đó của chính quyền Tổng thống Joe Biden, vốn đã thúc giục Ukraine cải cách hệ thống nghĩa vụ quân sự.

Ông Waltz cũng nhấn mạnh rằng việc tăng số lượng binh sĩ là cần thiết cho bất kỳ giải pháp nào mà chính quyền Trump có thể đưa ra nhằm chấm dứt cuộc chiến. Tuy nhiên, đề xuất này có thể gây ra căng thẳng với Kyiv, bởi Tổng thống Zelensky từng khẳng định rằng ưu tiên hàng đầu của Ukraine là nhận được nhiều vũ khí và đào tạo từ phương Tây hơn, thay vì thay đổi luật nghĩa vụ.

Thách thức của Ukraine

Chiến trường ở Ukraine đang đối mặt với nhiều thách thức khi các lực lượng Kyiv phải đương đầu với tình trạng thiếu nhân lực nghiêm trọng. Trong tháng 12, Ông Zelensky công bố con số 43.000 binh sĩ đã thiệt mạng và 370.000 người bị thương, bao gồm cả những người bị thương nhiều lần. Các chỉ huy Ukraine cũng bày tỏ lo ngại về tình trạng mệt mỏi của binh lính trong chiến hào khi cuộc chiến kéo dài mà không có dấu hiệu kết thúc.

Chuyên gia Kovalenko nhận định rằng việc huy động thế hệ trẻ là một trong những giải pháp khả thi duy nhất để duy trì sức mạnh chiến đấu. Ông nhấn mạnh rằng Ukraine không thể giành chiến thắng chỉ bằng máy bay không người lái và vũ khí hiện đại. Kyiv cần những binh sĩ trên mặt đất để bảo vệ các vị trí chiến lược, tiến lên chiếm đất và củng cố chiến tuyến.

Việc hàng triệu người không tuân thủ luật đăng ký nghĩa vụ đặt ra câu hỏi lớn về tính hiệu quả của chính phủ Ukraine trong việc tổ chức và triển khai các chiến lược quân sự. Đây cũng là yếu tố có thể làm giảm niềm tin từ các đồng minh phương Tây. Kovalenko cho rằng các đối tác của Ukraine cần yêu cầu sự minh bạch từ chính quyền Zelensky để đưa ra các quyết định sáng suốt về viện trợ quân sự.

Trong khi đó, ông Waltz và đội ngũ của Trump coi việc hạ độ tuổi nghĩa vụ là một bước đi cần thiết để giúp Ukraine duy trì sức mạnh trên chiến trường. Tuy nhiên, quan điểm này có thể tạo ra áp lực lớn lên chính phủ Kyiv, vốn đang phải đối mặt với nhiều khó khăn nội bộ và áp lực quốc tế.

Giới chức Ukraine cũng thừa nhận rằng hàng triệu công dân chưa cập nhật thông tin cá nhân là một thực trạng cần được giải quyết ngay lập tức. Tuy nhiên, việc giải quyết vấn đề này đòi hỏi các biện pháp đồng bộ, từ cải cách hệ thống nghĩa vụ quân sự đến tăng cường năng lực tổ chức và quản lý.

Bình luận của ông Waltz cho thấy chính quyền Trump có thể đặt kỳ vọng lớn vào khả năng tự huy động của Ukraine. Tuy nhiên, với tình trạng hiện tại, Kyiv sẽ cần cân nhắc kỹ lưỡng các bước đi tiếp theo để vừa duy trì sự hỗ trợ quốc tế, vừa đảm bảo ổn định nội bộ.

Trong những tuần tới, các quyết định về luật nghĩa vụ quân sự có thể là điểm nhấn quan trọng trong mối quan hệ giữa Ukraine và các đồng minh, đặc biệt là sau khi khi Tổng thống Trump nhậm chức. Sự cân bằng giữa áp lực từ bên ngoài và thực tế trong nước sẽ là thách thức lớn mà Kyiv phải đối mặt trong cuộc chiến đầy cam go này.

Hoàng Vũ