6 yếu tố ảnh hưởng khả năng thụ thai của phụ nữ

Khả năng mang thai của phụ nữ có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố không thể kiểm soát như gene di truyền. Ảnh: Freepik.

Theo bác sĩ Trần Thanh Thủy, khoa Hiếm Muộn, Bệnh viện Hùng Vương (TP.HCM), phụ nữ nếu muốn có thai cần đảm bảo sức khỏe tốt, không mắc bệnh ung thư và có lối sống lành mạnh.

Tuổi tác

Yếu tố quan trọng nhất trong khả năng sinh sản là tuổi tác. Phụ nữ được sinh ra với một số lượng trứng nhất định. Khi già đi, số lượng và chất lượng của trứng đều suy giảm đáng kể.

Mãn kinh có thể không xảy ra cho đến đầu những năm 50 tuổi, nhưng đối với hầu hết phụ nữ, khả năng sinh sản bắt đầu giảm mạnh vào khoảng 35 tuổi. Ở tuổi 40, cơ hội mang thai của phụ nữ thấp hơn 5% mỗi chu kỳ rụng trứng.

Theo Hiệp hội Y học Sinh sản Mỹ (ASRM), thụ tinh trong ống nghiệm có thể giúp ích, nhưng nó không phải là phương pháp điều trị có thể đảo ngược tác dụng của lão hóa.

Tỷ lệ thành công trong thụ tinh ống nghiệm giảm đáng kể theo tuổi tác. Ở tuổi 43, cơ hội mang thai qua phương pháp này thấp hơn 5% so với cơ hội mang thai tự nhiên.

Ngoài ra, tổ chức này cũng gợi ý phụ nữ nên lựa chọn phương pháp trữ đông trứng. Trong tương lai, nếu gặp khó khăn trong việc mang thai, họ có thể sử dụng chính trứng của mình để có con.

Di truyền

Gene có ảnh hưởng mạnh mẽ đến khả năng sinh sản. Theo đó, phụ nữ có thể mãn kinh sớm gấp 4 lần so với nhiều phụ nữ khác nếu mẹ, chị gái hoặc bà của họ cũng như vậy.

Ngoài ra, các nhà nghiên cứu tại Đại học Stanford (Mỹ) gần đây cũng phát hiện dấu hiệu di truyền quyết định tuổi thọ sinh sản của con người.

Theo đó, phụ nữ nên tìm ra tiền căn bệnh lý của gia đình để chủ động quản lý sức khỏe sinh sản của mình. Từ đó, họ có thể kiểm tra khả năng sinh sản và chủ động đông trứng hay IVF sớm.

Phụ nữ có gene di truyền gây mãn kinh sớm hoặc muốn có con ở độ tuổi lớn hơn có thể lựa chọn phương pháp trữ đông trứng. Ảnh: Freepik.

Hormone

Hormone đóng vai trò tối quan trọng trong quá trình mang thai và duy trì thai kỳ. Chúng là các sứ giả hóa học của cơ thể, chịu trách nhiệm điều hòa mọi hoạt động của cơ thể.

Có rất nhiều loại hormone hoạt động trong quá trình rụng trứng và thụ thai như hormone gonadotropin (GnRH), hormone luteinizing (LH), hormone kích thích nang trứng (FSH), estrogen và progesterone.

Nếu mức độ của các hormone sinh dục mất cân bằng, điều này có thể ảnh hưởng đến sự cân bằng của cơ thể.

Các vấn đề về giải phẫu

Vô sinh có thể là kết quả của tổn thương cơ quan sinh sản khi chấn thương hoặc bệnh lý. Các bệnh viêm nhiễm vùng chậu, nhiễm trùng tiểu trên; phẫu thuật vòi trứng có thể ngăn cản rụng trứng hoặc mang thai.

Lạc nội mạc tử cung, một rối loạn khiến mô từ bên trong tử cung bắt đầu phát triển trên các cơ quan khác, gây sưng, u nang hoặc tắc nghẽn có thể ngăn cản việc mang thai tự nhiên.

Ngoài ra, một số phụ nữ có bất thường giải phẫu bẩm sinh, như tử cung có hình dạng khác nhau (tử cung đôi, tử cung dị dạng…) hoặc dị tật ống dẫn trứng có thể cản trở mang thai.

Trong nhiều trường hợp, bác sĩ có thể phẫu thuật nội soi để chẩn đoán và điều trị. Một số ca khác có thể được tư vấn nên IVF sớm tăng khả năng có thai.

Tiền căn phẫu thuật hay hóa trị, xạ trị

Phẫu thuật cắt bỏ u buồng trứng hoặc điều trị lạc nội mạc tử cung có thể làm giảm dự trữ buồng trứng. Bên cạnh đó, nếu mắc bệnh ung thư và phải hóa trị, xạ trị, người phụ nữ có thể bị mãn kinh sớm do những biện pháp này phá hủy hoặc làm hỏng trứng.

Nếu sắp trải qua phẫu thuật buồng trứng, hóa trị, xạ trị hoặc điều trị khác, bệnh nhân nữ nên tham khảo ý kiến bác sĩ về khả năng có con trong tương lai. Bệnh nhân có thể thực hiện thụ tinh nhân tạo hay đông trứng trước khi bắt đầu điều trị để duy trì khả năng sinh sản và cơ hội mang thai sau này.

Lối sống

Theo Hiệp hội Y học Sinh sản Mỹ, 13% phụ nữ vô sinh có thể do hút thuốc lá. Hút thuốc làm cạn kiệt nguồn dự trữ buồng trứng và gây ra tổn thương nhiễm sắc thể ở trứng của phụ nữ.

Phụ nữ hút thuốc có thể mãn kinh sớm hơn 1-4 năm so với những người không hút thuốc. Các yếu tố lối sống khác như thừa/thiếu cân hoặc thiếu ngủ cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản do tạo ra sự mất cân bằng hormone.

Tuy nhiên, tin mừng là lối sống không ảnh hưởng đến khả năng sinh sản lâu dài. Việc duy trì cân nặng và giấc ngủ ổn định có thể điều tiết khả năng sinh sản trở lại bình thường.

Linh Thùy