7 điều cần biết để ngừa cảm lạnh trong mùa mưa

Nhiều người dễ bị viêm họng, ho, sổ mũi, nghẹt mũi hoặc mệt mỏi chỉ sau một cơn mưa bất chợt. Để phòng tránh hiệu quả cần hiểu rõ cơ chế gây bệnh cũng như áp dụng những biện pháp chăm sóc sức khỏe phù hợp.

1.Vì sao mưa lạnh dễ mắc cảm lạnh hơn?

Cảm lạnh chủ yếu do virus đường hô hấp lây lan qua đường giọt bắn, tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp. Trong đó, Rhinovirus là tác nhân phổ biến nhất, chiếm đến hơn một nửa các trường hợp cảm lạnh.

Loại virus này phát triển mạnh trong môi trường có độ ẩm thấp, đặc biệt là trong mùa lạnh và giao mùa. Ngoài Rhinovirus, còn có nhiều loại virus khác có thể gây cảm lạnh như Coronavirus, Adenovirus, Parainfluenza và Enterovirus.

Khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện, các giọt bắn chứa virus sẽ phát tán trong không khí. Người khỏe mạnh có thể bị nhiễm khi hít phải các hạt này hoặc chạm vào bề mặt có virus như tay nắm cửa, điện thoại, bàn phím rồi đưa tay lên mũi, miệng hoặc mắt, tạo điều kiện cho virus xâm nhập và tấn công đường hô hấp.

Bên cạnh nguyên nhân trực tiếp từ virus, nhiều yếu tố khác cũng làm tăng nguy cơ mắc cảm lạnh, bao gồm:

Thời tiết lạnh, ẩm: Nhiệt độ thấp và độ ẩm cao tạo điều kiện thuận lợi cho virus tồn tại và lây lan. Ngoài ra, thời tiết lạnh khiến niêm mạc mũi họng co lại, giảm khả năng đề kháng với virus.
Sức đề kháng yếu: Người già, trẻ em, phụ nữ mang thai, người thiếu ngủ, stress kéo dài hoặc có bệnh nền như tiểu đường, viêm xoang, viêm mũi dị ứng dễ mắc cảm lạnh hơn do hệ miễn dịch suy yếu.
Môi trường sống và làm việc: Không gian kín, đông người, ít thông thoáng như văn phòng, lớp học, khu chung cư là điều kiện lý tưởng để virus cảm lạnh phát tán nhanh chóng.

Uống đủ nước để giữ ẩm niêm mạc mũi họng giúp ngăn ngừa cảm lạnh

2. Các biện pháp phòng ngừa cảm lạnh hiệu quả

- Giữ ấm cơ thể đúng cách

Đây là biện pháp quan trọng nhất. Hãy chú ý: Mặc áo khoác, áo mưa khi ra ngoài; Che kín cổ, giữ ấm bàn chân – nơi dễ bị lạnh nhất. Tránh mang giày dép ướt. Nếu giày bị ướt, hãy thay ngay để tránh nhiễm lạnh. Đối với trẻ nhỏ và người già, cần giữ ấm vùng cổ, ngực, tai nhiều hơn.

- Tránh để cơ thể bị ướt mưa

Khi bị dính mưa, hãy: Lau khô và thay quần áo ngay. Tắm nước ấm để cơ thể trở lại nhiệt độ bình thường. Sấy khô tóc kỹ vì da đầu lạnh cũng làm hệ miễn dịch suy yếu.

- Tăng cường sức đề kháng

Một hệ miễn dịch khỏe mạnh là "lá chắn" quan trọng giúp chống lại virus do vậy, cần chú ý ăn đủ chất, đặc biệt là thực phẩm giàu vitamin C như cam, chanh, bưởi, dâu tây. Bổ sung kẽm, vitamin D giúp tăng phòng vệ niêm mạc hô hấp. Uống đủ nước để giữ ẩm niêm mạc mũi họng. Ngủ đủ 7–8 giờ mỗi ngày.

- Giữ vệ sinh cá nhân

Virus cảm lạnh có thể tồn tại trên tay, quần áo hoặc vật dụng: Rửa tay thường xuyên với xà phòng, nhất là sau khi đi ngoài đường về. Hạn chế đưa tay lên mặt, mũi, miệng. Đeo khẩu trang khi đến nơi đông người để giảm hít phải giọt bắn chứa virus.

- Tạo môi trường sống sạch sẽ và thông thoáng

Mùa mưa dễ xuất hiện nấm mốc, vi khuẩn: Mở cửa cho nhà thoáng 1–2 lần mỗi ngày khi thời tiết cho phép. Vệ sinh điều hòa, máy lọc không khí định kỳ. Giữ nhà khô ráo bằng máy hút ẩm hoặc quạt thông gió.

- Giữ thói quen vận động

Tập luyện đều đặn 20–30 phút mỗi ngày giúp tăng lưu thông máu và nâng cao đề kháng. Có thể chọn bài tập nhẹ như đi bộ, yoga, đạp xe trong nhà hoặc tập thở.

- Hạn chế tiếp xúc với người đang bị cảm lạnh

Virus dễ lây qua ho, hắt hơi hoặc dùng chung đồ vật. Nếu có người thân bị bệnh: Hạn chế tiếp xúc gần. Mang khẩu trang khi chăm sóc. Không dùng chung cốc, khăn mặt.

3. Khi nào cần đi khám bác sĩ ?

Dù cảm lạnh thường tự khỏi sau 5–7 ngày, bạn cần đi khám khi có các dấu hiệu: Sốt cao trên 38,5°C kéo dài. Ho nhiều, khó thở, tức ngực. Sổ mũi đặc xanh, vàng kéo dài trên 10 ngày (nguy cơ viêm xoang). Người già, trẻ nhỏ hoặc người có bệnh nền bị cảm lạnh kéo dài.

Tóm lại: Mùa mưa luôn tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây cảm lạnh, nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa nếu bạn hiểu đúng và bảo vệ cơ thể đúng cách. Giữ ấm, tránh để bị ướt mưa, nâng cao sức đề kháng, giữ vệ sinh, duy trì nhà cửa sạch thoáng và khám bác sĩ khi cần thiết là những bước quan trọng để bảo vệ sức khỏe. Bằng việc chủ động phòng bệnh ngay từ bây giờ, bạn và gia đình sẽ có một mùa mưa khỏe mạnh, an toàn hơn.

BS Nguyễn Văn Lâm