7 tính năng nổi bật nhất của máy bay chiến đấu Su-57 mới của Nga
Su-57 là loại máy bay chiến đấu tàng hình hạng nặng được thiết kế để trở thành xương sống của lực lượng Không quân Nga.
7 tính năng nổi bật nhất của máy bay chiến đấu Su-57 mới của Nga (Ảnh: Military Watch Magazine)
Đi vào phục vụ từ tháng 12/2020, máy bay chiến đấu thế hệ tiếp theo Su-57 của Nga vẫn chưa được đưa vào trang bị ở cấp độ phi đội nhưng dự kiến sẽ có 3 chiếc sẽ được đưa vào biên chế quân đội trong năm 2027. Là mẫu kế thừa đầy tham vọng của Chương trình MiG 1.42 đã bị hủy bỏ do Liên Xô sụp đổ, Su-57 là loại máy bay tàng hình hạng nặng được thiết kế để trở thành "xương sống" của phi đội Nga và có thể là của các đối tác quốc phòng quan trọng khác.
Cùng với J-20 của Trung Quốc và F-35 của Mỹ, chiếc máy bay này là một trong ba máy bay chiến đấu thế hệ thứ tư được sản xuất ở mọi nơi trên thế giới, nhưng khi các thiết kế của nước ngoài chủ yếu hướng tới các nhiệm vụ không đối không hoặc tấn công thì Su-57 dường như cân bằng hơn giữa cả hai mà không có sự chuyên môn hóa rõ ràng. Máy bay chiến đấu là một thiết kế khác biệt trong số các thiết kế thế hệ thứ năm vì một số lý do, nó tích hợp các công nghệ và các tính năng mà các đối thủ của nó ở nước ngoài không có. Vì sự chậm trễ trong chương trình, Su-57 không chỉ phải đối đầu với F-35, mà còn phải đối đầu với các máy bay chiến đấu thế hệ thứ sáu của Mỹ và Trung Quốc trong tương lai. Ngày càng có nhiều công nghệ thế hệ thứ sáu đã bắt đầu thử nghiệm với ý định tích hợp vào khung máy bay Su-57. Mặc dù những điều này vẫn chưa thành hiện thực, nhưng những tính năng hiện có của Su-57 cũng khiến chiếc máy bay này trở nên đặc biệt so với phần còn lại.
1. Tích hợp 6 radar
Tiêm kích Su-57 (Ảnh: Military Watch Magazine)
Trong khi các máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5 chỉ dựa vào một radar duy nhất, thì với 6 radar, Su-57 có khả năng mang lại lợi thế đáng kể trong việc nhận thức tình huống. Su-35 'thế hệ 4 ++' là máy bay đi tiên phong trong việc tích hợp nhiều radar. Su-35 được tích hợp radar mảng pha quét điện tử thụ động Irbis-E ở mũi, 2 radar L-band AESA trong cánh cho khả năng tác chiến điện tử vượt trội và khả năng phát hiện mục tiêu tàng hình tốt hơn. Sáu radar cho phép Su-57 không chỉ theo dõi đồng thời 60 mục tiêu mà còn hoạt động ở các dải sóng khác nhau, tối ưu hóa cho chiến tranh điện tử và phát hiện các mục tiêu tàng hình trong phạm vi giống như Su-35. Các radar được phân bổ trên khung máy bay cho phép phát hiện mục tiêu từ phía sau và hai bên. Trong khi các máy bay chiến đấu kể từ những năm 2010 nói chung phụ thuộc ngày càng nhiều vào việc chia sẻ dữ liệu với các loại khí tài hỗ trợ, thì Su-57 được kỳ vọng sẽ đem đến khả năng tác chiến độc lập vượt qua các loại máy bay cùng thế hệ của Mỹ và Trung Quốc.
2. Tên lửa dẫn đường APAA
Tên lửa K-77M được trang bị trên tiêm kích Su-57 (Ảnh: Military Watch Magazine)
Tên lửa K-77M là loại vũ khí không đối không chính của Su-57, và là phiên bản kế thừa của R-77 hiện đang trang bị cho các máy bay chiến đấu thế hệ thứ tư của Nga. K-77M có tầm bắn lên tới hơn 200km, các vây được cắt bớt của tên lửa cho phép nó triển khai từ các khoang chứa vũ khí bên trong máy bay. K-77M được tối ưu hóa để tấn công các mục tiêu nhỏ và có thể điều khiển được bằng cách sử dụng hệ thống dẫn đường APPA gắn ở mũi máy bay - được hãng truyền thông nhà nước Nga RT mô tả như sau: “Một ăng ten mảng pha hoạt động bao gồm một số lượng lớn các hình nón- các ô hình được lắp đặt dưới nắp che sóng vô tuyến trong suốt trên mũi tên lửa. Mỗi ô chỉ nhận một phần tín hiệu, nhưng sau khi được xử lý thông tin từ tất cả các ô sẽ được tổng hợp lại, cho phép tên lửa K-77M ngay lập tức phản ứng với các thay đổi của mục tiêu, khiến việc đánh chặn trên thực tế là không thể". "Điều này xoay quanh khả năng né tránh tên lửa '' trường nhìn '' của máy bay chiến đấu và cung cấp cho tên lửa của Su-57 khả năng có 'tầm bắn không thoát' dài nhất trên thế giới. Trong khi Không quân Nga trước đây đã cắt giảm chi phí và trang bị cho tiêm kích Su-35 tên lửa R-27 cũ hơn và thiếu hệ thống radar dẫn đường chủ động, thực tế là K-77M là tên lửa không đối không tầm xa duy nhất có thể nằm gọn trong các khoang bên trong của Su-57 có nghĩa là sẽ có rất ít sự lựa chọn tên lửa cho Su-57.
3. Phạm vi hoạt động lớn và độ chính xác cao
Su-57 được trang bị động cơ Saturn 30 (Ảnh: Military Watch Magazine)
Giống như người tiền nhiệm Su-27 có tầm bay xa hơn nhiều so với các máy bay chiến đấu của lực lượng không quân phương Tây hoặc các máy bay chiến đấu của Liên Xô trước đó, và máy bay đánh chặn MiG-31 được phát triển đồng thời là máy bay chiến đấu đầu tiên trên thế giới có khả năng hành trình siêu thanh kéo dài, Su-57 có phạm vi hoạt động xa hơn nhiều so với bất kỳ đối thủ nào trên thế giới. Khả năng bay siêu thanh mà không cần sử dụng buồng đốt sau, được cho là với tốc độ vượt quá Mach 2, cũng mang lại tầm bay siêu thanh dài nhất thế giới, hơn 1500km. Việc mất các căn cứ quân sự ở nước ngoài, bao gồm cả Đông Âu và ở Việt Nam, càng làm tăng thêm giá trị cho các máy bay chiến đấu có khả năng hoạt động ở phạm vi lớn. Tầm bay rất xa của Su-57 cho phép máy bay chiến đấu tấn công các mục tiêu không chỉ trên khắp châu Âu mà còn ở xa Đại Tây Dương, từ các căn cứ không quân ở miền Tây nước Nga hoặc triển khai từ các căn cứ xa hơn, nơi có thể an toàn hơn trước các cuộc tấn công có thể xảy ra đến từ phía các nước phương Tây. Nó cũng cho phép máy bay chiến đấu bao phủ phần lớn khu vực Thái Bình Dương, thoải mái đặt Nhật Bản, Đài Loan và Hàn Quốc trong tầm bắn, để hỗ trợ cho Hạm đội Thái Bình Dương. Việc Nga thiếu hạm đội tàu sân bay chỉ làm cho khả năng hoạt động ở phạm vi lớn của Su-57 càng trở nên có giá trị hơn và nó dự kiến sẽ được đánh giá cao bởi các khách hàng xuất khẩu tiềm năng như Algeria và Ấn Độ, những quốc gia cũng có lãnh thổ rộng lớn.
4. Hệ thống phòng thủ laser
Dây chuyền sản xuất tiêm kích Su-57 (Ảnh: Military Watch Magazine)
Một tính năng mới của Su-57 vốn tương đối ít được chú ý là Hệ thống đối phó tia hồng ngoại định hướng (DIRCM), sử dụng tháp pháo có khả năng bắn chùm tia laze để làm mù tên lửa đang bay tới sau khi chúng bị máy bay chiến đấu phát hiện. Tháp pháo DIRCM được gắn ở cả mặt lưng phía sau buồng lái của máy bay chiến đấu và nằm ở phần bụng bên dưới nó, và là điểm độc nhất của Su-57 mà không máy bay chiến đấu nào trên thế giới có được ở thời điểm hiện tại. Các lực lượng vũ trang của Nga trước đây đã triển khai DIRCM trên các máy bay trực thăng lớn hơn, tuy nhiên bộ hệ thống này cồng kềnh hơn so với bộ hệ thống được lắp trên Su-57. Su-57. Tia laze đặc biệt hữu ích để chống lại tên lửa dẫn đường bằng tia hồng ngoại, cho phép Su-57 chống lại các cuộc tấn công ở cự ly gần của máy bay chiến đấu đối phương sử dụng các tên lửa như AIM-9X của Mỹ và AIM-132 của Anh. Hệ thống phòng thủ bằng laser có thể cho phép Su-57 hỗ trợ trên không hiệu quả hơn nhiều so với các máy bay khác của Nga và bổ trợ cho khả năng tàng hình của tiêm kích trở nên hoàn hảo hơn.
5. Khả năng cơ động cao
Tiêm kích Su-57 (Ảnh: Military Watch Magazine)
Các máy bay chiến đấu của Nga đã dẫn đầu thế giới về khả năng cơ động từ những năm 1982, khi tiêm kích hạng trung MiG-29 đi vào hoạt động, theo sau là Su-27. Dựa trên những thành công của mình, các máy bay chiến đấu Su-27M và Su-37 được phát triển vào những năm 1990 dựa trên Su-27 có khả năng cơ động cực cao nhờ động cơ vectơ lực đẩy, mặc dù cả hai đều không được sản xuất hàng loạt do thiếu kinh phí. Su-30MKI được phát triển cho Ấn Độ và đi vào hoạt động từ năm 2002 là máy bay chiến đấu sản xuất nối tiếp đầu tiên có động cơ vectơ lực đẩy. Tiếp theo là Su-35 có lực đẩy mạnh hơn đáng kể do được trang bị động cơ AL-41 cũng như vectơ lực đẩy ba chiều. Su-35 được chế tạo dựa trên những thành công của Su-37 và Su-27M đã bị hủy bỏ và cũng có nguồn gốc từ Su-27. Su-57 đã tiếp tục phát triển dựa trên những tiến bộ này, và không chỉ có tỷ lệ lực đẩy trên trọng lượng tốt hơn nhiều nhờ sức mạnh của động cơ Saturn 30, mà còn có khung máy bay được thiết kế hiệu quả hơn. Điều này cho phép máy bay né tránh các cuộc tấn công bằng tên lửa ở tốc độ cao và định vị tốt hơn. Cùng với khả năng bổ sung của nó trong việc làm mù tên lửa tầm nhiệt ở cự ly gần, điều này khiến Su-57 trở nên đặc biệt nguy hiểm trong các tình huống chiến đấu không liên quan đến tên lửa ngoài tầm nhìn.
6. Khả năng cất/hạ cánh trên đường băng ngắn
Tiêm kích Su-57 trên đường băng (Ảnh: Military Watch Magazine)
Đặc biệt từ những năm 1980, các máy bay chiến đấu của Nga đã nhấn mạnh vào khả năng hoạt động với mức bảo dưỡng tối thiểu và từ các sân bay thiếu hiện đại và tạm bợ. Điều này có lẽ đã được minh chứng bởi các máy bay chiến đấu MiG-29 và Yak-41 có thể triển khai ở các đường băng tương đối ngắn. Su-57 đã được cải thiện đáng kể về hiệu suất đường băng so với các máy bay tiền nhiệm và có khả năng cất cánh từ khoảng cách rất ngắn, được đánh giá là có khả năng phù hợp với các hoạt động tác chiến trên tàu sân bay. Su-57 sử dụng thiết bị hạ cánh hạng nặng và lốp lớn và được thiết kế để triển khai từ các sân bay tạm mà ngay cả các máy bay chiến đấu nhẹ hơn nhiều của phương Tây cũng khó có thể làm được. Điều này đặc biệt hữu ích vì khả năng các cường quốc thực hiện các cuộc tấn công quy mô lớn vào căn cứ không quân của đối phương dự kiến sẽ chỉ tăng lên theo thời gian, một ví dụ đáng chú ý là sự phát triển của tên lửa siêu thanh AGM-183A của Mỹ sẽ khiến các sân bay của Nga rơi vào tình trạng nguy hiểm trong giai đoạn mở đầu của một cuộc chiến tranh.
7. Tên lửa đạn đạo siêu thanh
MiG-31K với tên lửa Kh-47M2 (Ảnh: Military Watch Magazine)
Sau khi tên lửa đạn đạo Kh-47M2 Mach 10 được đưa vào trang bị vào cuối năm 2017, kế hoạch phát triển một biến thể thu nhỏ để tích hợp lên Su-57 đã được công bố vào gần cuối năm 2018, biến nó trở thành máy bay chiến đấu duy nhất trên thế giới có khả năng thực hiện các cuộc tấn công tên lửa đạn đạo siêu thanh. Tên lửa này được coi là lý tưởng cho các nhiệm vụ chống vận tải biển và các cuộc tấn công chính xác nhằm vào các trung tâm chỉ huy, trung tâm hậu cần, sân bay và các mục tiêu quan trọng khác nằm sâu sau chiến tuyến của kẻ thù. Khả năng cơ động và độ chính xác cao, kết hợp với tốc độ của nó, khiến tên lửa cực kỳ khó bị đánh chặn và cho phép nó vô hiệu hóa hầu hết các tàu chiến chỉ bằng một lần bắn. Vẫn chưa rõ liệu phiên bản thu nhỏ có giữ được phạm vi hoạt động 2000km như ở phiên bản gốc hay không và liệu nó có khả năng mang đầu đạn hạt nhân hay không.
Su-57 vốn đã có độ bền và khả năng tàng hình cao, khi kết hợp với một loại vũ khí như vậy, sẽ khiến nó trở thành nền tảng tấn công mà ít có đối thủ nào trên toàn thế giới có được. Việc tích hợp tên lửa lên máy bay chiến đấu thể hiện nỗ lực tận dụng lĩnh vực công nghệ quan trọng của Nga - vũ khí siêu thanh - để nâng cao khả năng của máy bay chiến đấu và bù đắp phần nào những khiếm khuyết trong các lĩnh vực khác như tàng hình. Thực tế là Su-57 là máy bay chiến đấu tiền tuyến được triển khai rất rộng rãi, với hơn 200 chiếc dự kiến sẽ hoạt động vào cuối những năm 2030. Nếu được cung cấp để xuất khẩu, tên lửa này có khả năng cải thiện đáng kể sức hấp dẫn của Su-57.
