733.000 tỉ đồng trái phiếu sắp 'lên sàn'

Báo cáo triển vọng thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) của CTCP Chứng khoán SSI (SSI) cho biết, tổng lượng TPDN phát hành tiếp tục diễn biến chậm trong quý 1/2023 nhưng các dấu hiệu phục hồi đã bắt đầu xuất hiện trong quý 2.

Lũy kế 6 tháng đầu năm 2023, có 57.300 tỉ đồng TPDN phát hành riêng lẻ, giảm 67,8% so với cùng kỳ năm trước, trong khi quy mô TPDN phát hành ra công chúng chỉ đạt 5.500 tỉ đồng, giảm 37,9% so với cùng kỳ.

Trong đó, trái phiếu của các doanh nghiệp bất động sản chiếm tỷ trọng cao nhất, chiếm 57% tổng lượng phát hành, nhưng chỉ tập trung vào một số tổ chức phát hành. Ngân hàng đứng thứ hai, chiếm 31% tổng lượng phát hành.

Theo SSI, việc đưa sàn giao dịch TPDN phát hành riêng lẻ thứ cấp đi vào hoạt động là một khởi đầu tốt, nhưng để có thể duy trì lợi ích vốn có đối với thị trường thì sàn giao dịch này phải giữ được quy mô thanh khoản với nhiều mã trái phiếu được giao dịch.

Theo quy định, các tổ chức phát hành TPDN kể từ Nghị định 153/2020 trở đi sẽ có tối đa 3 tháng để bắt buộc đăng ký niêm yết với Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam (VSD).

SSI ước tính, sẽ có tổng cộng 733.000 tỉ đồng trái phiếu hoặc 455 tổ chức phát hành phải đăng ký ở HNX trong vòng 3 tháng tới và cho đến nay, chỉ có 19 mã trái phiếu phát hành bởi Tracodi, Vietcombank và VinFast đã được đăng ký với tổng giá trị là 9.000 tỉ đồng.

Về lợi ích của sàn giao dịch TPDN thứ cấp, SSI nhấn mạnh lợi ích đầu tiên là sự minh bạch cho thị trường.

Theo đó, sàn giao dịch này có thể giúp nhà đầu tư tiếp cận dễ dàng và chính thức hơn để nghiên cứu và theo dõi đường cong lợi suất/biến động giá, đặc biệt là với các tổ chức phát hành chưa niêm yết.

Thứ hai, sàn giao dịch trái phiếu thứ cấp sẽ cung cấp thanh khoản cho các nhà đầu tư.

Cuối cùng, các giao dịch mua – bán trên thị trường sẽ quyết định xu hướng của lợi suất TPDN. Đây sẽ là những chỉ báo mang tính định hướng để xác định các rủi ro về sức khỏe tài chính của nhà phát hành hay các biến động vĩ mô trên thị trường.

Từ những lợi ích trên, SSI đánh giá việc xuất hiện của sàn giao dịch TPDN thứ cấp sẽ giúp nhu cầu TPDN có thể phục hồi, trước hết là từ các nhà đầu tư tổ chức với nguồn vốn dồi dào và nhu cầu đa dạng hóa danh mục đầu tư.

Khôi phục niềm tin trên thị trường TPDN

Theo SSI, thị trường TPDN Việt Nam đã trải qua qua giai đoạn khó khăn nhất nhờ các động thái từ Chính phủ. Tuy nhiên, các giải pháp hiện tại chỉ mang tính ngắn hạn, thiên về hỗ trợ cho các tổ chức phát hành và khó có thể ngay lập tức khôi phục được niềm tin của nhà đầu tư.

SSI cho rằng, trong ngắn hạn, Chính phủ cần nghiên cứu thêm quy định về xếp hạng TPDN dựa trên khả năng thanh toán hoặc ban hành các nghị định, thông tư nhằm rút ngắn quy trình phê duyệt phát hành ra công chúng.

Cũng theo SSI, để khôi phục nhu cầu trái phiếu và niềm tin của nhà đầu tư cá nhân, cơ quan quản lý cần xem xét việc định hình lại cấu trúc thị trường, giảm thiểu tỷ lệ tham gia trực tiếp của các nhà đầu tư cá nhân.

Trong đó, các bên tổ chức trung gian (ngân hàng, công ty chứng khoán, quỹ trái phiếu) sẽ cần tuân thủ các tiêu chuẩn và trách nhiệm cao hơn phân phối; điều phối dòng vốn từ các nhà đầu tư cá nhân sang một kênh bảo vệ và chuyên nghiệp hơn, thay vì chỉ dựa vào một kênh phân phối đơn giản và trực tiếp như hiện tại.

Ngoài ra, SSI cho rằng các nhà quản lý cần ban hành thêm chính sách và văn bản pháp luật để hoàn thiện khuôn khổ về việc xử lý tài sản đảm bảo và các quy định về công bố vỡ nợ, cũng như các biện pháp xử lý tiếp theo./.

Đồng Tiến