75 năm quan hệ Việt Nam-Hungary: Từ khẩu hiệu 'Việt Nam, chúng tôi bên cạnh các bạn' đến Đối tác toàn diện không ngừng vươn cao

Thủ tướng Phạm Minh Chính và Thủ tướng Hungary Viktor Orbán chứng kiến lễ ký văn kiện hợp tác giữa Bộ Ngoại giao Việt Nam và Bộ Ngoại giao và Kinh tế đối ngoại Hungary nhân chuyến thăm chính thức Hungary, tháng 1/2024. (Nguồn: TTXVN)

Hungary trong lòng người dân Việt Nam là sự giúp đỡ quý báu trong chiến tranh, với phong trào “Việt Nam, chúng tôi bên cạnh các bạn"... Nhìn lại hành trình 75 năm qua, Đại sứ có thể điểm lại những mốc dấu quan trọng của quan hệ Việt Nam-Hungary?

Ngay sau khi nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (nay là CHXHCN Việt Nam) ra đời năm 1945, Hungary là một trong những quốc gia đầu tiên trên thế giới công nhận và thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam (3/2/1950). Chủ tịch Hồ Chí Minh là người đặt nền móng cho mối quan hệ hữu nghị truyền thống này. Từ đó đến nay, quan hệ Việt Nam-Hungary không ngừng phát triển, đạt nhiều thành tựu quan trọng.

Quan hệ hai nước được xây dựng trên nền tảng tin cậy chính trị sâu sắc, sự đồng cảm, tình cảm chân thành và hiểu biết lẫn nhau, được duy trì và vun đắp trong suốt thời kỳ đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước của Việt Nam và trong giai đoạn Đổi mới, xây dựng đất nước hiện nay.

Đại sứ Việt Nam tại Hungary Bùi Lê Thái. (Ảnh: Đại sứ quán Việt Nam tại Hungary)

Hungary đã dành viện trợ đáng kể và rất quý báu cho miền Bắc Việt Nam trong phong trào quyên góp ủng hộ Việt Nam, giúp Việt Nam đào tạo nhiều học viên quân sự, chuyên gia, kỹ sư, bác sỹ và sau này họ đã trở thành các chuyên gia đầu ngành phục vụ xây dựng đất nước.

Trong giai đoạn đấu tranh giải phóng miền Nam, Hungary tiếp tục ủng hộ Việt Nam bằng những hành động thiết thực, những bài báo ủng hộ, những bức điện thông cảm với Việt Nam, các cuộc tuần hành, biểu tình chống chiến tranh, kêu gọi hòa bình cho Việt Nam... Khẩu hiệu “Việt Nam, chúng tôi ở bên các bạn” phổ biến trong đời sống chính trị ở Hungary thời bấy giờ vẫn luôn ghi sâu trong ký ức của nhiều người Hungary và Việt Nam cho đến ngày hôm nay.

Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam luôn ghi nhớ và biết ơn sự giúp đỡ rất quý báu và hiệu quả này của chính phủ và nhân dân Hungary. Hiện nay, bất chấp khoảng cách địa lý xa xôi, những thay đổi đã và đang diễn ra trên thế giới, Đảng, Chính phủ và nhân dân Việt Nam luôn coi trọng và mong muốn phát triển hơn nữa quan hệ hữu nghị truyền thống này.

Trong số các nước bạn bè truyền thống của Việt Nam tại khu vực Trung Đông Âu, Việt Nam luôn coi Hungary là một trong những đối tác quan trọng hàng đầu. Điều này được thể hiện rõ nét qua chuyến thăm của đồng chí Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng vào năm 2018, khi hai nước ra Tuyên bố chung nâng cấp quan hệ lên Đối tác toàn diện, đưa Hungary trở thành nước đầu tiên trong khu vực Trung Đông Âu mà Việt Nam có quan hệ Đối tác toàn diện.

Từ đó đến nay, hai nước vẫn duy trì các chuyến thăm của Lãnh đạo cấp cao nhằm tăng cường tin cậy chính trị và hiểu biết lẫn nhau. Bên cạnh đó, hai nước đã ký nhiều văn kiện hợp tác trong các lĩnh vực. Đáng chú ý là Đảng ta và Đảng Liên minh Công dân đang cầm quyền tại Hungary đã ký Bản ghi nhớ về tăng cường hợp tác giữa hai Đảng vào năm 2017 nhằm tạo nền tảng chính trị vững chắc cho quan hệ giữa hai nước.

Ngoài ra, các cơ chế trao đổi thường xuyên, định kỳ giữa hai nước như tham vấn chính trị cấp thứ trưởng Ngoại giao, họp Ủy ban hỗn hợp về hợp tác kinh tế Việt Nam-Hungary được duy trì, các hoạt động giao lưu nhân dân, hợp tác văn hóa, thể thao, du lịch diễn ra sôi động, phong phú.

Thưa Đại sứ, trong chuyến thăm chính thức Hungary đầu năm 2024 của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, lãnh đạo hai nước đã nhất trí thúc đẩy các biện pháp nhằm nâng Đối tác toàn diện Việt Nam-Hungary lên tầm cao mới, trong đó hợp tác kinh tế-thương mại-đầu tư là trụ cột quan trọng. Tròn một năm sau chuyến thăm quan trọng này, bầu không khí hợp tác giữa hai nước đang diễn ra như thế nào, thưa Đại sứ?

Chuyến thăm mở đầu năm mới năm 2024 của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã tạo hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ đến các cấp, các ngành của cả hai nước, tạo xung lực mới thúc đẩy quan hệ hợp tác trên tất cả các lĩnh vực.

Nhìn lại một năm sau chuyến thăm quan trọng này, mặc dù tình hình thế giới, khu vực châu Âu tiếp tục có nhiều diễn biến phức tạp, kinh tế còn nhiều khó khăn, nhưng thương mai hai chiều vẫn phát triển, Việt Nam tiếp tục là đối tác thương mại hàng đầu trong ASEAN của Hungary.

Kim ngạch thương mại hai chiều giữa Việt Nam và Hungary năm 2024 đạt 932 triệu USD. FDI của Hungary vào Việt Nam đạt 72,36 triệu USD, đứng thứ 54/147 quốc gia và vùng lãnh thổ có đầu tư tại Việt Nam.

Đại sứ Bùi Lê Thái trình Thư ủy nhiệm lên Tổng thống Hungary Sulyok Tamás ngày 14/1/2025. (Nguồn: Đại sứ quán Việt Nam tại Hungary)

Việt Nam đã đầu tư sang Hungary 2 dự án với tổng số vốn là 5,8 triệu USD và hiện một dự án đầu tư lớn sang Hungary trị giá hơn 80 triệu USD đang ở giai đoạn xin giấy phép đầu tư.

Trong lĩnh vực chính trị-ngoại giao, hai bên tiếp tục tăng cường trao đổi các đoàn cấp cao, tiếp nối chuyến thăm của Thủ tướng Chính phủ là chuyến thăm của Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương (tháng 4/2024), chuyến thăm Việt Nam của Phó Chủ tịch thứ nhất Quốc hội Marta Martrai (tháng 4/2024), cũng như nhiều đoàn cấp Thứ trưởng các Bộ, Ban, ngành và các địa phương của Việt Nam sang Hungary.

Hợp tác trong lĩnh vực giáo dục-đào tạo tiếp tục là điểm sáng. Hằng năm Hungary dành cho Việt Nam 200 suất học bổng Chính phủ Stipendium Hungaricum, đồng thời hiện nay có nhiều sinh viên Việt Nam đang theo học dưới dạng tự túc. Các Biên bản ghi nhớ (10 MOU) ký kết giữa các trường Đại học của hai nước nhân chuyến thăm Hungary của Thủ tướng Phạm Minh Chính được triển khai hiệu quả.

Các lĩnh vực hợp tác khác như văn hóa, thể thao và du lịch, tư pháp, nông nghiệp, y tế, tài nguyên-môi trường… đều có bước phát triển rất tích cực với nhiều hoạt động chất lượng, hiệu quả.

Hai nước đã phối hợp hiệu quả và ủng hộ lẫn nhau tại các cơ chế đa phương như Liên hợp quốc, ASEM, ASEAN-EU. Đặc biệt, trong thời gian đảm nhiệm vai trò là Chủ tịch luân phiên EU 6 tháng cuối năm 2024, Hungary đã luôn bày tỏ ủng hộ Việt Nam trong việc vận động các nước EU còn lại sớm phê chuẩn Hiệp định bảo hộ đầu tư giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu (EVIPA) và Ủy ban châu Âu sớm gỡ bỏ thẻ vàng đối với thủy sản Việt Nam.

Lãnh đạo Hungary đã khẳng định Việt Nam luôn là đối tác quan trọng hàng đầu của Hungary tại Đông Nam Á. Việt Nam cũng nhấn mạnh sẵn sàng là cửa ngõ để Hungary tăng cường hợp tác với ASEAN, hai nước có “cầu nối” là EVFTA… Những điều kiện thuận lợi đó tạo ra những cơ hội hợp tác như thế nào giữa hai nước trong bối cảnh mới của hợp tác kinh tế, đặc biệt là kinh tế số, kinh tế xanh, thưa Đại sứ?

Với nền tảng quan hệ hữu nghị truyền thống lâu đời giữa hai nước và khuôn khổ quan hệ Đối tác toàn diện, chính sách Hướng Đông của Hungary cũng như chính sách đối ngoại đa phương hóa, đa dạng hóa, hội nhập quốc tế sâu rộng với trọng tâm là hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam, hai nước đã trở thành “cây cầu” kết nối hai khu vực châu Âu và Đông Nam Á. Những chủ trương, chính sách quan trọng này, cùng với EVFTA đã tạo điều kiện mở rộng cơ hội hợp tác kinh tế cho hai nước.

Năm 2024, Đại sứ quán Việt Nam và Thương vụ đã tổ chức nhiều hoạt động xúc tiến thương mại đạt kết quả tích cực như đã đưa được gạo ST25 vào thị trường Hungary thông qua các kênh phân phối lớn. Đại sứ quán Việt Nam tại Hungary cũng đã tạo điều kiện, tổ chức cho nhiều đoàn công tác của các Bộ, ngành cũng như các doanh nghiệp của Việt Nam sang Hungary tìm đối tác, cơ hội làm ăn, kinh doanh trong các lĩnh vực kinh tế số, kinh tế xanh.

Các đoàn đã thu được rất nhiều thông tin, kinh nghiệm quý, xây dựng được quan hệ với nhiều đối tác trong các lĩnh vực như quản lý nguồn nước, phát triển nông nghiệp thông minh, sử dụng AI, phát triển năng lượng tái tạo, năng lượng mặt trời, kinh tế xanh, kinh tế số.

Đại sứ quán Việt Nam tại Hungary và Thương vụ cũng đã tổ chức một đoàn doanh nghiệp lớn gồm 37 công ty, nhà phân phối, bán lẻ của Hungary sang Việt Nam tìm hiểu thị trường, đối tác kết hợp tham dự Triển lãm Kết nối Chuỗi cung ứng Hàng hóa Quốc tế (Vietnam Sourcing Expo 2024). Qua hoạt động kết nối này, nhiều doanh nghiệp Hungary đã tìm được các đối tác phù hợp.

Đại sứ Bùi Lê Thái và cán bộ nhân viên Đại sứ quán dâng hoa tại Quảng trường Anh hùng ngày 15/1. (Nguồn: Đại sứ quán Việt Nam tại Hungary)

Trước mốc dấu 75 năm quan hệ song phương được thử thách qua thời gian và trong bối cảnh đất nước với những khát vọng phát triển trong kỷ nguyên mới, Đại sứ kỳ vọng như thế nào về bước chuyển mình của quan hệ Việt Nam-Hungary?

Quan hệ Việt Nam-Hungary đã trải qua lịch sử 75 năm hữu nghị, hợp tác và phát triển. Hai nước luôn chia sẻ khát vọng vì hòa bình và tiến bộ, ủng hộ và phối hợp chặt chẽ với nhau trên các diễn đàn quốc tế, nhất là tại Liên hợp quốc và nay đã trở thành Đối tác toàn diện của nhau.

Lãnh đạo cấp cao hai nước đã tạo dựng được mức độ tin cậy chính trị cao. Cộng đồng người Việt Nam tại Hungary có nhiều đóng góp tích cực cho phát triển kinh tế-xã hội của Hungary và phát huy tốt vai trò cầu nối, tạo nền tảng xã hội vững chắc cho quan hệ hữu nghị tốt đẹp giữa hai dân tộc. Với bề dày lịch sử quan hệ như vậy, tôi tin tưởng chắc chắn rằng quan hệ Việt Nam-Hungary sẽ có những bước phát triển mạnh mẽ, toàn diện và sâu sắc hơn, phù hợp với mong muốn của Lãnh đạo và nguyện vọng của nhân dân hai nước.

Năm nay hai nước sẽ tổ chức nhiều hoạt động để kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao, trong đó dự kiến Tổng thống, Chủ tịch Quốc hội Hungary sẽ thăm Việt Nam. Về phía Việt Nam, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn sẽ thăm Hungary. Ngoài ra, có rất nhiều đoàn cấp Thứ trưởng các Bộ, ngành, địa phương của Việt Nam dự kiến thăm Hungary. Bên cạnh đó, Đại sứ quán Việt Nam tại Hungary cũng có Kế hoạch tổ chức rất nhiều hoạt động nhằm thiết thực kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao hai nước.

Tôi tin tưởng các chuyến thăm và những hoạt động này sẽ góp phần tăng cường hơn nữa tin cậy chính trị, hiểu biết lẫn nhau cũng như giao lưu giữa người dân hai nước, tạo những bước chuyển mới, tích cực, hiệu quả hơn trong quan hệ Đối tác toàn diện Việt Nam-Hungary trong thời gian tới.

Trân trọng cảm ơn Đại sứ!

Hà Phương