8.000 tỷ USD cứu trợ - nước giàu có bazooka, nghèo dùng súng phun nước

Theo Bloomberg, tính đến nay chính phủ các quốc gia trên khắp thế giới chi hơn 8.000 tỷ USD để chống lại đại dịch Covid-19. Tuy nhiên, giới quan sát nhận định tình hình này sẽ khiến khoảng cách giữa các nước giàu và nước nghèo gia tăng, làm vết thương kinh tế càng thêm lở loét.

Các quốc gia giàu có chi đậm để giải cứu nền kinh tế. Chẳng hạn, Đức và Italy đã phân bổ hơn 30% GDP - tức 1.840 tỷ USD - cho chi tiêu trực tiếp, bảo lãnh ngân hàng, cho vay và bơm vốn, theo số liệu từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF).

Tuy nhiên, các nhà phân tích của IMF cho biết điều họ lo ngại nhất là nhiều nền kinh tế châu Phi và Mỹ Latinh không đủ nguồn lực để tung ra các gói hỗ trợ, dù chỉ vài tỷ USD.

Sự khác biệt giữa súng bazooka và súng phun nước

“Các chính phủ trên toàn cầu đều thực hiện những biện pháp hỗ trợ tài chính, nhưng không phải tất cả gói hỗ trợ đều giống nhau”, Bloomberg dẫn lời chuyên gia kinh tế cấp cao Chua Hak Bin thuộc Maybank Kim Eng Research nhận định.

“Nếu những nền kinh tế tiên tiến sử dụng súng bazooka, thì các gói hỗ trợ tài chính của nhiều thị trường mới nổi chỉ là súng phun nước”, chuyên gia Chua nhấn mạnh.

Gói hỗ trợ chống dịch Covid-19 của các chính phủ có sự chênh lệch rất lớn. Ảnh: Bloomberg.

Nhà kinh tế trưởng Gita Gopinath thuộc IMF nhiều lần bày tỏ sự lo ngại về việc các quốc gia đang phát triển không có nhiều vũ khí và thiếu cơ sở hạ tầng để kiểm soát sự bùng phát của dịch virus corona.

Phần lớn gói hỗ trợ tài chính 8.000 tỷ USD thuộc về các quốc gia đang phát triển, chẳng hạn như Pháp và Tây Ban Nha chi lần lượt 300 tỷ USD và 100 tỷ USD. Trong khi đó, chỉ riêng gói cứu trợ của Mỹ đã vượt quá 2.300 tỷ USD.

Nam Phi đang chật vật tăng hỗ trợ lên 26 tỷ USD, nhưng các nước láng giềng khác còn căng thẳng hơn nhiều. Bloomberg đã so sánh các gói hỗ trợ bao gồm viện trợ trực tiếp cho ngành y tế, hỗ trợ người tiêu dùng, quỹ cho doanh nghiệp như giảm thuế, hỗ trợ cho vay, bảo lãnh ngân hàng và trợ cấp lương.

Trung Quốc chi gần 500 tỷ USD

Các biện pháp tài khóa của Trung Quốc trong cuộc khủng hoảng có quy mô lên đến 3.000 tỷ NDT (424 tỷ USD), tương đương 3% GDP, theo tính toán của Bloomberg Economics. Gói hỗ trợ bao gồm thanh toán bảo hiểm thất nghiệp, giảm thuế giá trị gia tăng cho doanh nghiệp nhỏ và đầu tư cơ sở hạ tầng.

Các chính phủ khác tại châu Á ưu tiên kích thích ngắn hạn. Gói cứu trợ của Nhật Bản đang ở mức hơn 20% GDP, Hong Kong và Australia khoảng hơn 10% GDP, trong khi Indonesia điều chỉnh giới hạn chi tiêu thâm hụt.

Tại Thái Lan, quốc gia có ngành công nghiệp chiếm 20% nền kinh tế, chính phủ đã triển khai một số gói hỗ trợ kết hợp giữa ngân hàng trung ương và các cơ quan tài chính.

Gói cứu trợ chưa từng có tiền lệ

Gói cứu trợ kinh tế của Mỹ lên đến 2.300 tỷ USD. Các khoản tiền mặt đang được trao trực tiếp vào tài khoản ngân hàng của người Mỹ. Trong khi đó, nhiều doanh nghiệp nhỏ yêu cầu bổ sung vốn vào chương trình hỗ trợ tiền lương trị giá 349 tỷ USD đã sớm cạn tiền trong chưa đầy 2 tuần.

Tuần trước, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố chính phủ sẽ rút một phần kinh phí được phê duyệt để trao 16 tỷ USD cho các nông dân và chi 3 tỷ USD vào việc mua thịt, sản phẩm từ sữa và thực phẩm khác.

Gói hỗ trợ của các nền kinh tế phát triển chiếm phần lớn tổng số 8.000 tỷ USD. Ảnh: Bloomberg.

Cách phản ứng của chính phủ các nước Mỹ Latinh đang được chú ý. Quan chức Argentina tập trung vào việc đàm phán giảm nợ dài hạn, trong khi chính phủ Brazil bất đồng về mối đe dọa của dịch virus có nguồn gốc từ Vũ Hán (tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc).

Tại Mexico, ngay cả các đồng minh của Tổng thống Andres Manuel Lopez Obrador cũng đánh giá rằng ông này quá hạn chế trong việc cung cấp viện trợ tài chính.

Châu Âu chi mạnh tay

Đức cam kết hỗ trợ hơn 1.000 tỷ USD, một nửa trong số đó là hình thức bảo lãnh ngân hàng. Chính quyền Anh cũng chi hơn 500 tỷ USD để hỗ trợ người lao động mất việc và các nhóm dễ tổn thương như hộ kinh doanh tự do.

Chính phủ Nga không công bố một khoản tiền cụ thể, nhưng các nhà phân tích tại Ngân hàng ING tính toán rằng việc giảm thuế, bảo lãnh nhà nước và chi tiêu khác lên đến 3.000 tỷ rúp (38,6 tỷ USD).

Trung Đông và châu Phi chật vật

Số ca nhiễm bắt đầu tăng lên ở Nam bán cầu, dẫn đến những cuộc bàn luận về khả năng chống đỡ của các chính phủ. Hôm 12/4, Thủ tướng Ethopia Abiy Ahmed cảnh báo rằng các nền kinh tế châu Phi cần được cứu trợ khẩn cấp.

Trong khi đó, ngoài dịch Covid-19, các nền kinh tế Trung Đông còn vật lộn với sự hỗn loạn trên thị trường dầu mỏ. UAE, Ai Cập và Bahrain là một trong những quốc gia cam kết gói hỗ trợ sớm. Saudi Arabia hứa viện trợ 79 tỷ riyal (21 tỷ USD), theo ước tính của chuyên gia Ziad Daoud tại Bloomberg Economics.

Cao Thảo