80 năm ngành Thuế: Kiến tạo nền tài chính số, lấy người nộp thuế làm trung tâm

“Trải qua 80 năm xây dựng và trưởng thành, ngành Thuế đã chứng minh vai trò là lực lượng nòng cốt, tin cậy và kiên định, đồng hành cùng sự nghiệp cách mạng của Đảng, sự phát triển của đất nước và đời sống của nhân dân,” Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh tại Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống ngành Thuế (10/9/1945 - 10/9/2025) và đón nhận Huân chương Lao động hạng Nhất, ngày 9/9.

Bốn dấu mốc quan trọng

80 năm qua là một cột mốc lịch sử trọng đại, đánh dấu chặng đường xây dựng, trưởng thành và phát triển vẻ vang của ngành Thuế Việt Nam với bốn giai đoạn lịch sử quan trọng, gắn liền mật thiết với sự nghiệp cách mạng vẻ vang của dân tộc.

Giai đoạn 1945-1975, ngành Thuế ra đời từ Sắc lệnh số 27 ngày 10/9/1945 của Chính phủ lâm thời, mang trên vai sứ mệnh cao cả là tạo nguồn lực tài chính để nuôi quân, góp sức kháng chiến, khơi dậy tinh thần yêu nước từ mỗi người dân. Những đóng góp thầm lặng nhưng vô cùng ý nghĩa đó đã trở thành một phần không thể thiếu, góp phần vào Đại thắng mùa Xuân năm 1975, làm nên thống nhất đất nước.

Giai đoạn 1975-1990, sau ngày thống nhất, ngành Thuế phải đối mặt với nhiều thách thức mới khi nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung bộc lộ hạn chế và bất cập. Trong bối cảnh đó, ngành Thuế đã chủ động tham gia hoàn thiện hệ thống chính sách, tìm cách tháo gỡ khó khăn. Đại hội VI của Đảng năm 1986 với công cuộc Đổi mới toàn diện đã mở ra một trang sử mới, chuyển sang cơ chế quản lý kinh tế thị trường, khẳng định rõ vai trò của thuế không chỉ là công cụ thu ngân sách mà còn là đòn bẩy điều tiết vĩ mô nền kinh tế, thúc đẩy sản xuất và thương mại.

Tại Lễ Kỷ niệm, thay mặt Đảng và Nhà nước, ông Nguyễn Văn Thắng, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Đảng ủy, Bộ trưởng Bộ Tài chính trao Huân chương lao động hạng Nhất cho tập thể Cục Thuế. (Ảnh: Vietnam+)

Giai đoạn 1990-2011 đã đánh dấu bước chuyển mình mạnh mẽ của ngành Thuế đi vào quỹ đạo phát triển hiện đại hơn. Việc tổ chức hệ thống cơ quan Thuế theo ngành dọc từ Trung ương đến địa phương đã tạo ra sự thống nhất và hiệu quả trong quản lý. Hàng loạt chính sách thuế được ban hành, thống nhất với 9 sắc thuế chủ yếu, tạo lập một khung pháp lý vững chắc. Đặc biệt, Luật Quản lý thuế năm 2007 đã mở ra một cơ chế quản lý hoàn toàn mới - “tự khai, tự nộp”, đưa Việt Nam tiến gần hơn với các chuẩn mực quốc tế, tạo nền tảng vững chắc cho công cuộc hiện đại hóa quản lý thuế.

Từ năm 2011 đến nay, ngành Thuế đã đạt được nhiều thành tựu đột phá trong cải cách và hiện đại hóa toàn diện. Nổi bật là việc xây dựng cơ sở dữ liệu điện tử về người nộp thuế, triển khai hóa đơn điện tử toàn quốc, số hóa hệ thống quản lý thuế. Ngành đang hướng đến xây dựng một hệ thống quản lý thuế trên nền tảng dữ liệu lớn (Big Data) và tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI), khẳng định vị thế tiên phong của ngành Tài chính trong kỷ nguyên số, tích cực tham gia xây dựng Chính phủ điện tử và Chính phủ AI, góp phần quan trọng vào tiến trình chuyển đổi số quốc gia.

Từ năm 2011 đến nay, ngành Thuế đã đạt được nhiều thành tựu đột phá trong cải cách và hiện đại hóa toàn diện. (Ảnh: Vietnam+)

Ứng dụng AI và Big Data cung cấp hàng loạt dịch vụ thuế điện tử

Trong suốt hành trình 80 năm đầy thử thách và vinh quang, ngành Thuế Việt Nam đã ghi dấu bằng năm thành tựu nổi bật, khẳng định vững chắc vị thế là "trụ cột" và "tiên phong" trong công cuộc phát triển đất nước.

Điểm lại hành trình này, ông Mai Xuân Thành, Bí thư Đảng ủy, Cục trưởng Cục Thuế, chia sẻ: "Từ những ngày đầu kháng chiến gian khó đến thời kỳ hòa bình, hội nhập, ngành Thuế luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị, đảm bảo thu ngân sách bền vững, giữ vững cân đối tài chính-ngân sách, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô và an sinh xã hội. Với con số khiêm tốn 5,2 nghìn tỷ đồng vào năm 1990, đến nay, thu ngân sách Nhà nước đã vượt ngưỡng 1,7 triệu tỷ đồng và dự kiến sẽ cán mốc trên 2 triệu tỷ đồng trong năm 2025 – một mức tăng trưởng gấp 380 lần so với năm 1990."

Bên cạnh đó, ông Thành cũng cho biết cơ cấu thu chuyển biến tích cực và ngành Thuế đã hoàn thành xuất sắc “nhiệm vụ kép” qua các giai đoạn kinh tế khó khăn bằng cách chủ động tham mưu, ban hành các chính sách miễn, giảm, giãn thuế kịp thời.

Thêm vào đó, ngành Thuế đã không ngừng xây dựng và hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật thuế ngày càng đầy đủ, đồng bộ, hiện đại và phù hợp thông lệ quốc tế. Sự mở rộng cơ sở thu đã bao quát hầu hết các nguồn thu và lĩnh vực kinh tế - xã hội, tạo hành lang pháp lý công bằng. Trong hợp tác quốc tế, ngành Thuế đã tích cực tham mưu Chính phủ ký kết Hiệp định tránh đánh thuế hai lần với hơn 75 quốc gia, tham gia sâu rộng vào các cơ chế hợp tác đa phương (như Hiệp định đa phương về cải cách thuế, Hiệp định hỗ trợ hành chính thuế, Diễn đàn hợp tác chung thực hiện BEPS,...). Những nỗ lực này góp phần kiến tạo một môi trường đầu tư minh bạch, khuyến khích doanh nghiệp và khẳng định vai trò của Việt Nam trên trường quốc tế.

Một trong những điểm sáng cũng được Cục trưởng Mai Xuân Thành đặc biệt nhấn mạnh là vai trò tiên phong của ngành trong hiện đại hóa và chuyển đổi số. Ông cho biết ngành đã chuyển mình mạnh mẽ, xây dựng hệ thống công nghệ thông tin hiện đại, ứng dụng AI và Big Data để cung cấp hàng loạt dịch vụ thuế điện tử tiên tiến.

“Hiện có trên 99% doanh nghiệp sử dụng dịch vụ khai thuế, nộp thuế điện tử, 100% doanh nghiệp sử dụng hóa đơn điện tử và gần 7 triệu người dân đã sử dụng ứng dụng eTax Mobile. Ngành Thuế là cơ quan dẫn đầu trong kết nối dữ liệu quốc gia theo Đề án 06 với hơn 30 triệu lượt người nộp thuế truy cập hệ thống bằng tài khoản định danh điện tử” ông Thành tự hào chỉ ra những con số thực tiễn đồng thời nhắc đến việc Cục Thuế đã chính thức công bố Cổng thông tin thuế hỗ trợ doanh nhân và ban hành bộ ba cuốn sổ tay thuế điện tử tích hợp AI gần đây.

Với phương châm “lấy người nộp thuế làm trung tâm phục vụ,” Cục trưởng Mai Xuân Thành khẳng định về thước đo quan trọng cho hiệu quả hoạt động của ngành. Đến nay, thủ tục hành chính thuế đã giảm từ 435 xuống còn 219 thủ tục vào đầu năm 2025 và ngành vẫn đang tiếp tục kiến nghị cắt giảm, đơn giản hóa khoảng 44% thủ tục trong năm nay. Bên cạnh đó, hệ thống đánh giá sự hài lòng của người nộp thuế tự động đã được triển khai và ghi nhận 93,9% người nộp thuế đã thể hiện sự hài lòng với dịch vụ của cơ quan Thuế. Đây là sự ghi nhận xứng đáng cho những nỗ lực không ngừng của ngành trong việc chuyển đổi tư duy từ quản lý sang phục vụ.

Cuối cùng là sự trưởng thành vượt bậc về chất lượng đội ngũ cán bộ thuế với tinh thần “vừa hồng, vừa chuyên.” Cục trưởng thông tin từ năm 2015 đến năm 2025, Cục Thuế đã giảm 9.467 người, tương đương giảm 28,3% so với biên chế năm 2015. Dù vậy, hiệu quả và hiệu suất công việc không ngừng được tăng cao nhờ vào việc ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số toàn diện.

"Đây chính là minh chứng rõ nét cho tinh thần ‘ít nhưng tinh, gọn nhưng mạnh’ đồng thời khẳng định bước chuyển mình vững chắc của ngành Thuế trên con đường hiện đại hóa, chuyên nghiệp hóa trong giai đoạn phát triển mới," Cục trưởng Cục Thuế khẳng định.

Sự trưởng thành vượt bậc về chất lượng đội ngũ cán bộ thuế với tinh thần “vừa hồng, vừa chuyên.” (Ảnh: Vietnam+)

Năm nhiệm vụ trọng tâm cho giai đoạn mới

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng ghi nhận những đóng góp to lớn của ngành Thuế trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc, xây dựng và phát triển đất nước. Với những thành tích đạt được, Đảng và Nhà nước đã trao tặng nhiều danh hiệu cao quý như Anh hùng Lao động, Huân chương Hồ Chí Minh, Huân chương Độc lập hạng Nhất, Huân chương Lao động các hạng, cùng Cờ thi đua của Chính phủ. Nhiều tập thể, cá nhân trong ngành cũng được vinh danh và khen thưởng xứng đáng.

“Đây chính là nguồn động viên to lớn, tiếp thêm sức mạnh để công chức thuế hôm nay tiếp bước truyền thống vẻ vang, vượt mọi khó khăn, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, đóng góp thiết thực cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và phát triển bền vững của đất nước,” Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh.

Trong bối cảnh mới với nhiều cơ hội, thách thức đan xen, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng đề nghị ngành Thuế tập trung vào năm nhiệm vụ trọng tâm. Về hoàn thiện thể chế và chính sách thuế, ngành chủ động rà soát, đề xuất sửa đổi các văn bản pháp luật về quản lý thuế để đảm bảo tính đồng bộ, minh bạch, công bằng, dễ hiểu và dễ thực hiện.

Về tăng cường quản lý thu và chống thất thu, Bộ trưởng yêu cầu phải quản lý chặt chẽ, khai thác hiệu quả các nguồn thu tiềm năng, đặc biệt trong các lĩnh vực mới nổi như thương mại điện tử, kinh tế số và hoạt động xuyên biên giới; Kiên quyết xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, chống gian lận hóa đơn và hoàn thuế, đảm bảo công bằng, bình đẳng và củng cố tính bền vững của ngân sách quốc gia.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng ghi nhận những đóng góp to lớn của ngành Thuế trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc, xây dựng và phát triển đất nước. (Ảnh: Vietnam+)

Đặc biệt là đẩy mạnh cải cách hành chính và nâng cao chất lượng phục vụ người nộp thuế. Bộ trưởng nhấn mạnh cần kiên quyết cắt giảm, đơn giản hóa quy trình, thủ tục hành chính thuế, đảm bảo mọi thủ tục được đơn giản, rõ ràng, dễ tiếp cận và dễ thực hiện. Ngành Thuế phấn đấu 100% thủ tục hành chính thuế được thực hiện trực tuyến, liên thông, toàn trình trên môi trường số.

Trên cơ sở đó, Cơ quan Thuế tiếp tục thực hiện chuyển đổi số toàn diện công tác quản lý thuế, xây dựng cơ sở dữ liệu tập trung. Cụ thể là khẩn trương xây dựng, triển khai Dự án Tái thiết kế hệ thống công nghệ thông tin toàn ngành, đảm bảo hiện đại hóa đồng bộ hệ thống, dữ liệu đầu vào “đúng, đủ, sạch, sống."

Yếu tố cuối cùng và quan trọng nhất là con người. Bộ Trưởng yêu cầu Cơ quan Thuế tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, gắn với siết chặt kỷ luật, kỷ cương. Cụ thể, quan tâm phát triển đội ngũ cán bộ, công chức thuế có bản lĩnh chính trị vững vàng, chuyên môn giỏi, đạo đức trong sáng, tác phong chuyên nghiệp.

“Đây là những nhiệm vụ có tính xuyên suốt, chiến lược và quyết định, là tiền đề để ngành Thuế tiếp tục khẳng định vai trò nòng cốt, tiên phong trong việc bảo đảm nguồn thu cho ngân sách, đóng góp vào xây dựng nền tài chính quốc gia ổn định, minh bạch, hiện đại, góp phần quan trọng vào sự phát triển bền vững, thịnh vượng của đất nước,” Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng đặc biệt nhấn mạnh.

Ông cũng bày tỏ niềm tin tưởng sâu sắc vào tương lai của ngành: “Trong thời gian tới, tôi tin tưởng rằng, với truyền thống vẻ vang, bản lĩnh kiên cường, tinh thần đoàn kết, kỷ cương, đổi mới và khát vọng cống hiến; toàn thể cán bộ, công chức, viên chức và người lao động ngành Thuế sẽ tiếp tục phấn đấu, lập nhiều thành tích mới, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị được Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao phó”./.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng và tập thể Lãnh đạo Cục Thuế đã trao tặng món quà tri ân đặc biệt là bức ảnh chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh và những bó hoa tươi thắm trân trọng gửi tặng các đồng chí nguyên lãnh đạo Tổng cục Thuế đã nghỉ hưu. (Ảnh: Vietnam+)

(Vietnam+)