80 năm Ngày Tổng tuyển cử đầu tiên bầu Quốc hội Việt Nam (6/1/1946-6/1/2026) Tăng số lượng và chất lượng đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách

Đại biểu Quốc hội - Hạt nhân trung tâm quyết định hiệu quả hoạt động của Quốc hội

“ĐBQH có vị trí, vai trò là hạt nhân trung tâm, quyết định đến vị thế, uy tín, chất lượng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Quốc hội. Trải qua 80 năm xây dựng, đổi mới và phát triển, bên cạnh việc đổi mới về tổ chức, nâng cao chất lượng hoạt động, Quốc hội Việt Nam qua các thời kỳ không ngừng phát huy vai trò trung tâm của ĐBQH trong mọi lĩnh vực hoạt động lập pháp, giám sát tối cao và quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước”, Đây là khẳng định của Phó Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu Tạ Thị Yên tại Hội thảo khoa học cấp quốc gia "Quốc hội Việt Nam - 80 năm hình thành và phát triển”.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu Tạ Thị Yên phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu nhận định, qua các nhiệm kỳ Quốc hội, hoạt động của ĐBQH ngày càng có những chuyển biến tích cực gắn với đổi mới về tổ chức, hoạt động của Quốc hội. Số lượng đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách tăng cả về số lượng và chất lượng: từ khoảng 5 - 6% tổng số đại biểu Quốc hội đầu nhiệm kỳ Quốc hội Khóa IX đã tăng lên 25,1% ở Quốc hội Khóa XI và gần 30% ở Quốc hội Khóa XIII. Trong Khóa XV, tỷ lệ đại biểu hoạt động chuyên trách cao nhất từ trước đến nay, đạt 38,6%. Trình độ chuyên môn của ĐBQH cũng cao hơn các nhiệm kỳ trước.

Cũng qua các nhiệm kỳ, Quốc hội không chỉ thực hiện các kỳ họp thường lệ mà còn tăng cường các kỳ họp không thường lệ để xem xét, quyết định khối lượng công việc rất lớn, nhiều nội dung có ý nghĩa quan trọng, phức tạp, thậm chí có những vấn đề chưa từng có tiền lệ, khẩn trương, cấp bách. Cùng với sự chuẩn bị kỹ lưỡng, bảo đảm chất lượng của các cơ quan của Quốc hội, Chính phủ và các cơ quan, tổ chức hữu quan, các ĐBQH đã đoàn kết, nêu cao trách nhiệm trước đất nước và cử tri, tập trung tâm lực, trí lực, chủ động đề xuất, hiến kế, giúp Quốc hội xem xét, ban hành các quyết sách kịp thời thể chế chủ trương của Đảng, hợp lòng dân, vừa giải quyết những vấn đề cấp bách trước mắt, đáp ứng yêu cầu của thực tiễn cuộc sống, vừa quyết định những vấn đề quan trọng có tính chiến lược, dài hạn.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu nêu rõ, chất lượng phát biểu của ĐBQH tại các kỳ họp được nâng cao, có nhiều ý kiến sâu sắc, tâm huyết, đề xuất được nhiều giải pháp thiết thực, khả thi; nội dung giám sát, chất vấn sắc sảo, súc tích, đúng trọng tâm, trọng điểm, sát thực tế, thẳng thắn, mang tính xây dựng.

Thời gian qua, cử tri và dư luận ghi nhận, đánh giá chất lượng ý kiến của ĐBQH trong công tác lập pháp, giám sát và quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước ngày một tiến bộ. Các ĐBQH, nhất là ĐBQH chuyên trách và ĐBQH là nhà khoa học, nhà quản lý thực tế đã đầu tư thời gian nghiên cứu chuyên sâu, đưa ra những lập luận khoa học, tri thức chuyên ngành, ý tưởng, sáng kiến của mình với Quốc hội, Chính phủ nhằm xây dựng và hoàn thiện thể chế.

Đồng thời, ĐBQH luôn giữ mối liên hệ chặt chẽ với cử tri, nắm bắt và phản ánh trung thực ý kiến, kiến nghị của cử tri, các tầng lớp nhân dân về những vấn đề được thảo luận tại Quốc hội, giúp cho các luật, nghị quyết của Quốc hội vừa có hàm lượng khoa học, trí tuệ cao, phù hợp với các quy luật khách quan, vừa bảo đảm khả thi, sát với thực tiễn cuộc sống, đáp ứng yêu cầu, nguyện vọng của cử tri.

Trong hoạt động giám sát tối cao, các ĐBQH đã thể hiện sự sắc sảo, nắm chắc tình hình, phân tích ngắn gọn, rõ ràng, đi thẳng vào vấn đề, tranh luận thẳng thắn, mang tính xây dựng, trách nhiệm cao, qua đó đã phát hiện, làm rõ, đánh giá sâu sắc, toàn diện về những vấn đề giám sát, chất vấn; đồng thời, đóng góp nhiều ý kiến xác đáng để hoàn thiện nghị quyết về giám sát, chất vấn, làm căn cứ quan trọng giúp Chính phủ, các bộ, ngành, cơ quan liên quan có những điều chỉnh phù hợp trong công tác chỉ đạo, điều hành, khắc phục hạn chế, tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước. Đây cũng là cơ sở giúp Quốc hội đánh giá, kiểm nghiệm, bổ sung, hoàn thiện chính sách, pháp luật có liên quan, góp phần thực hiện tốt hơn chức năng lập pháp và quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước.

Không ngừng phấn đấu, rèn luyện, thể hiện bản lĩnh, năng lực, trí tuệ

Để tiếp tục phát huy hơn nữa vai trò trung tâm của ĐBQH, góp phần đổi mới, nâng cao chất lượng các kỳ họp Quốc hội, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu cho rằng, mỗi ĐBQH cần ý thức sâu sắc về vị trí, vai trò của mình trong việc đại diện cho ý chí, nguyện vọng của Nhân dân ở đơn vị bầu cử ra mình và của Nhân dân cả nước, để từ đó, gắn bó mật thiết hơn nữa với cử tri và Nhân dân, lắng nghe Nhân dân, chuyển tải đầy đủ nguyện vọng, kiến nghị của cử tri và Nhân dân tới các diễn đàn của Quốc hội.

Từ thực tiễn hoạt động tại Đoàn ĐBQH, đại diện Đoàn ĐBQH TP. Đà Nẵng đề xuất, nên tăng cường bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng cho ĐBQH. Theo đó, cần tổ chức các lớp bồi dưỡng cho đại biểu các kỹ năng như: kỹ năng đặt câu hỏi và trình bày câu hỏi chất vấn, kỹ năng tranh luận, kỹ năng giám sát việc thực hiện các vấn đề đã được làm sáng tỏ tại phiên chất vấn, kỹ năng phản biện, kỹ năng đánh giá tác động của chính sách, kỹ năng phân tích, dự báo tình hình kinh tế - xã hội, văn hóa, giáo dục, ngân sách, khoa học và công nghệ. Chú trọng tập trung vào nhóm đại biểu tham gia lần đầu và đại biểu chuyên trách ở địa phương; đồng thời, phải phân loại để có những lớp, những chuyên đề phù hợp, thiết thực, hiệu quả.

Đại diện Đoàn ĐBQH TP. Đà Nẵng đề xuất, tiếp tục nghiên cứu, cân nhắc tăng số lượng, chất lượng ĐBQH hoạt động chuyên trách, giảm số lượng đại biểu công tác ở các cơ quan hành pháp, tư pháp. Đây cũng là giải pháp quan trọng để nâng cao năng lực hoạt động của ĐBQH, tăng tính chuyên nghiệp của Quốc hội. Và cũng là chỉ đạo của Bộ Chính trị tại Chỉ thị số 46-CT/TW ngày 16/5/2025 về lãnh đạo cuộc bầu cử ĐBQH Khóa XVI và bầu cử đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026 - 2031, trong đó yêu cầu tăng số lượng đại biểu chuyên trách, tạo điều kiện để mọi công dân thực hiện quyền ứng cử, bầu cử, thay vì bảo đảm tỷ lệ ĐBQH hoạt động chuyên trách ít nhất 40% tổng số đại biểu như hiện nay. Quan tâm, thu hút đội ngũ chuyên gia, các nhà khoa học, nhà nghiên cứu giỏi, đủ tiêu chuẩn theo quy định của pháp luật ra ứng cử ĐBQH, ứng cử đại biểu HĐND.

“Nghiên cứu điều chỉnh tăng thời gian chất vấn và trả lời chất vấn, nỗ lực, quyết tâm chuyển từ Quốc hội tham luận sang Quốc hội tranh luận. Khuyến khích ĐBQH tích cực thảo luận, giơ biển tranh luận tại nghị trường, thể hiện rõ quan điểm, thái độ, kỹ năng, không né tránh các nội dung nhạy cảm, phức tạp”, đại diện Đoàn ĐBQH TP. Đà Nẵng kiến nghị.

Tới đây, để thực hiện có hiệu quả các mục tiêu, định hướng, nhiệm vụ mà Đại hội Đảng lần thứ XIV đề ra, việc đổi mới, nâng cao chất lượng kỳ họp Quốc hội, phát huy vai trò trung tâm của ĐBQH có ý nghĩa quan trọng, không chỉ làm nên sự thành công của một Kỳ họp, mà còn đóng góp vào thành công chung trong hoạt động của Quốc hội. Phó Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu Tạ Thị Yên nhấn mạnh, ĐBQH - những người được cử tri và Nhân dân cả nước tín nhiệm, phải phát huy được tối đa vai trò, năng lực của bản thân.

Đặc biệt, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu nêu rõ, hướng đến sự kiện Kỷ niệm 80 năm ngày Tổng tuyển cử đầu tiên bầu Quốc hội Việt Nam (6/1/1946 - 6/1/2026), mỗi ĐBQH cần nhận thức rõ vinh dự và nêu cao tinh thần trách nhiệm trước cử tri và Nhân dân, không ngừng phấn đấu, rèn luyện, thể hiện được bản lĩnh, năng lực, trí tuệ, tâm huyết, khát khao cống hiến, tiếp tục đổi mới, sáng tạo nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động, đóng góp quan trọng vào thành công của Quốc hội, xứng đáng với truyền thống vẻ vang của Quốc hội Việt Nam.

Anh Thảo