80 năm Quốc hội Việt Nam: Bản lĩnh, đổi mới và khát vọng hùng cường

Các đại biểu dự Kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa I tại Nhà hát Lớn Hà Nội, ngày 02/3/1946. Ảnh tư liệu

Khẳng định vai trò quyết định của Nhân dân trong xây dựng Nhà nước

Ngày 16/8/1945, tại đình Tân Trào, Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng Tổng bộ Việt Minh đã khai mạc Đại hội đại biểu quốc dân (hay còn gọi là Quốc dân Đại hội Tân Trào). Đây là mốc son lịch sử vẻ vang của cách mạng Việt Nam, tiền thân của Quốc hội Việt Nam.

Ngày 06/01/1946, ngay sau khi giành được độc lập, toàn thể Nhân dân Việt Nam - không phân biệt dân tộc, giới tính, tín ngưỡng - với niềm tin son sắt vào một tương lai tự do, dân chủ, lần đầu tiên thực hiện quyền làm chủ thiêng liêng của mình: Trực tiếp cầm lá phiếu lựa chọn những người đại diện ưu tú vào cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất - Quốc hội nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Trong bối cảnh chính quyền cách mạng còn non trẻ, phải đối mặt với muôn vàn khó khăn, thử thách, nhưng với tinh thần yêu nước nồng nàn, Nhân dân Việt Nam nô nức tham gia cuộc Tổng tuyển cử đầu tiên với hơn 90% cử tri cả nước đi bỏ phiếu, bầu ra 333 đại biểu vào Quốc hội khóa I. Kết quả ấy phản ánh rõ nét tinh thần đại đoàn kết toàn dân, thể hiện bản chất dân chủ sâu sắc của Nhà nước cách mạng vừa được thành lập.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh khẳng định, sự kiện trọng đại này là kết quả của tầm nhìn chiến lược, sâu sắc và nhân văn của Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh. Người đã khẳng định vai trò quyết định của Nhân dân trong việc xây dựng Nhà nước thực sự của Nhân dân, do Nhân dân và vì Nhân dân, ngay từ những ngày đầu lập quốc. “Đây không chỉ là một mốc son chính trị trọng đại mà còn là bước ngoặt lịch sử có ý nghĩa to lớn, mở ra kỷ nguyên độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội; đồng thời đặt nền móng vững chắc cho sự ra đời và phát triển của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam” - Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Tại kỳ họp đầu tiên, Quốc hội khóa I đã ban hành những quyết sách lịch sử có ý nghĩa đặc biệt quan trọng như: Thành lập Chính phủ liên hiệp, xây dựng bản Hiến pháp đầu tiên và khẳng định chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ quốc gia. Những quyết định ấy thể hiện tầm nhìn, bản lĩnh chính trị và ý chí độc lập, tự cường của Chủ tịch Hồ Chí Minh và các bậc tiền bối, đồng thời định hình những nền tảng đầu tiên cho sự phát triển ổn định và bền vững của đất nước trong thời kỳ đổi mới.

Vai trò trung tâm trong thiết lập nền tảng pháp lý cho phát triển đất nước

Từ Quốc dân Đại hội Tân Trào đến Quốc hội khóa I và suốt 80 năm qua, Quốc hội Việt Nam đã trải qua 15 khóa, không ngừng phát triển toàn diện về tổ chức và hoạt động; nâng cao chất lượng công tác lập pháp, giám sát tối cao và quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước.

Quốc hội khóa XV đã ghi nhiều dấu mốc lịch sử quan trọng, góp phần đưa đất nước bước vào giai đoạn phát triển mới. Ảnh: ST

Quốc hội đã 6 lần thông qua Hiến pháp vào các năm: 1946, 1959, 1980, 1992, 2013 và 2025, từng bước hoàn thiện thể chế chính trị, khẳng định vai trò trung tâm trong thiết lập nền tảng pháp lý cho sự phát triển đất nước. Cùng với đó, hệ thống pháp luật không ngừng được xây dựng, hoàn thiện; nhiều quyết sách lớn được Quốc hội thông qua, đáp ứng yêu cầu của từng giai đoạn phát triển. Đặc biệt, Quốc hội khóa XV đã ghi dấu mốc lịch sử quan trọng: Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, đã ban hành 99 luật, 165 nghị quyết, bao quát toàn diện các lĩnh vực kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại… đặt nền móng vững chắc cho việc xây dựng hệ thống chính trị tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, gần dân, sát dân và phục vụ tốt hơn cho Nhân dân, doanh nghiệp.

Quốc hội đã tập trung tháo gỡ các điểm nghẽn thể chế để tạo đột phá phát triển kinh tế - xã hội trong kỷ nguyên mới, đặc biệt là triển khai 4 Nghị quyết chiến lược. Tư duy đổi mới trong xây dựng pháp luật được thể hiện rõ theo hướng vừa bảo đảm yêu cầu quản lý nhà nước, vừa khuyến khích sáng tạo, giải phóng sức sản xuất, khơi thông mọi nguồn lực phát triển, từ bỏ tư duy “không quản được thì cấm”; những vấn đề thực tiễn biến động thường xuyên thì giao Chính phủ, địa phương quy định để bảo đảm linh hoạt trong điều hành. Hoạt động giám sát cũng thể hiện rõ quan điểm đồng hành của Quốc hội với Chính phủ, kịp thời tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy các cơ quan nhà nước thực hiện tốt hơn nhiệm vụ.

Chia sẻ “5 ấn tượng nhất” với Quốc hội khóa XV, nguyên Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Kiên cho rằng, hoạt động của Quốc hội ngày càng dân chủ, đổi mới toàn diện. Quốc hội triển khai đều và đi vào chiều sâu cả ba chức năng: Lập pháp, giám sát, quyết định các vấn đề quan trọng quốc gia. Dù khối lượng công việc lớn, Quốc hội vẫn hoàn thành tốt nhiệm vụ; phối hợp hiệu quả với các Bộ, ngành, địa phương. Hoạt động đối ngoại của Quốc hội đa dạng, phong phú, góp phần nâng cao vị thế quốc gia và vị thế của Quốc hội.

Trong bối cảnh đất nước có nhiều chuyển biến sâu sắc, bước vào kỷ nguyên hùng cường, thịnh vượng, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn khẳng định: Quốc hội sẽ tiếp tục đổi mới toàn diện, nâng cao năng lực lập pháp, giám sát và quyết định các vấn đề chiến lược; đổi mới phương thức hoạt động, đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong mọi hoạt động; tiếp tục khẳng định vị trí, vai trò là cơ quan đại biểu cao nhất của Nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất, đáp ứng kịp thời các nhiệm vụ chiến lược của đất nước trong giai đoạn mới.

Những dấu son chói lọi trên chặng đường 80 năm qua sẽ là hành trang quý báu để Quốc hội Việt Nam tiếp tục vững bước trên chặng đường mới, thực hiện mục tiêu phụng sự Nhân dân, kiến tạo sự phát triển bền vững./.

Đ. KHOA