900 giáo viên Bắc Hà 'trượt' khen thưởng: Lời giải cho tiêu chí gây tranh cãi?

Theo chương trình "Chuyển động 24h" của VTV, trong số khoảng 1.700 giáo viên tại 35 trường học ở huyện Bắc Hà, gần 900 người không có tên trong danh sách xét thi đua khen thưởng năm học 2024-2025, do không đóng góp đầy đủ vào quỹ từ thiện do Ủy ban Mặt trận Tổ quốc huyện kêu gọi năm 2024. Chỉ 483 giáo viên của 11 trường khác được xét khen thưởng. Sự việc khiến nhiều giáo viên bất ngờ và buồn bã, nhất là những người đạt thành tích nổi bật, thậm chí đang trong lộ trình đề xuất Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, nhưng bị gián đoạn cơ hội ghi nhận.

Giáo viên ở Bắc Hà kết nối đoàn thiện nguyện tới hỗ trợ vùng lũ Nậm Lúc

Cũng theo “Chuyển động 24h”, từ tháng 7 đến tháng 12/2024, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc huyện Bắc Hà kêu gọi đóng góp từ thiện, mức tối thiểu 100.000 đồng trên tinh thần tự nguyện. Tuy nhiên, việc áp dụng tiêu chí này như điều kiện bắt buộc để xét khen thưởng đã gây tranh cãi. VTV24 cho biết, sau khi nhận phản hồi về lý do không đạt, 35 trường đã nộp bổ sung quỹ trong ngày 5/6/2025 và đề nghị Phòng Nội vụ huyện xem xét lại, nhưng cuối cùng Quyết định do lãnh đạo huyện ký ban hành vào sáng 11/6/2025 vẫn giữ nguyên danh sách cũ.

Ngay sau khi thông tin lan tỏa, UBND huyện Bắc Hà đã ban hành báo cáo số 347/BC-UBND ngày 11/6/2025, nêu rõ: Hội đồng Thi đua, Khen thưởng huyện họp ngày 5/6/2025, dựa trên tờ trình ngày 27/5/2025 của Phòng Giáo dục và Đào tạo, để xem xét 1.439 cá nhân và tập thể được đề xuất khen thưởng. Kết quả, 328/872 cá nhân đạt danh hiệu Lao động tiên tiến, 11/42 tập thể đạt Tập thể lao động tiên tiến, 155/460 cá nhân đạt Chiến sĩ thi đua cơ sở, 12/43 cá nhân được đề xuất Bằng khen, 4/8 tập thể đạt Tập thể lao động xuất sắc, 2/3 tập thể được đề xuất Cờ thi đua, và 3/11 cá nhân được đề xuất Bằng khen của Thủ tướng. Tổng cộng, 923 cá nhân và tập thể bị loại do không tham gia đầy đủ quỹ từ thiện, theo Quyết định số 14/2024/QĐ-UBND ngày 30/6/2024 của UBND tỉnh Lào Cai.

UBND huyện Bắc Hà khẳng định việc xét khen thưởng tuân thủ Luật Thi đua, Khen thưởng số 06/2022/QH15, Nghị định 98/2023/NĐ-CP, Thông tư 01/2024/TT-BNV, và Quyết định số 14/2024/QĐ-UBND của tỉnh.

Liên hệ với ông Đặng Công Hải, Chủ tịch UBND huyện Bắc Hà, trước khi Hội đồng Thi đua khen thưởng của huyện họp vào ngày 5/6, huyện cũng đã đôn đốc, nhắc nhở các đơn vị liên quan đến tiêu chí thi đua. Song đến sát ngày họp xét mới chỉ có 19/57 trường chấp hành đầy đủ các loại quỹ do huyện phát động, ngay trong ngày 4/6 vẫn có những trường như mầm non Tà Chải nộp bổ sung. Do không thể chờ đợi và thực hiện theo quy định của tỉnh, Hội đồng đã phải chốt danh sách xét khen thưởng đợt 1.

Ông Hải cho hay, việc đóng góp dựa trên tinh thần tự nguyện, không dùng để đánh giá một tập thể hay cá nhân có hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ hay không. Nhưng sẽ lấy đó để xét thi đua theo tiêu chí của tỉnh. Các đơn vị có 100% cá nhân tham gia sẽ xét đạt tiêu chí cho tập thể, còn đơn vị chỉ một bộ phận cá nhân tham gia sẽ chỉ xét cho các cá nhân.

“Đến tận tối qua (11/6) vẫn còn những trường chưa đóng đủ quỹ và cũng không báo cáo lên, trong khi quỹ đều từ năm 2024. Chúng tôi đang cho kiểm tra, rà soát xem nguyên nhân tại đâu? Do khâu triển khai từ huyện đến các đơn vị, hay do người đứng đầu các đơn vị thiếu trách nhiệm hoặc vì lý do gì khác? Sau đó sẽ tiếp tục đánh giá để xét khen thưởng đợt 2”, ông Hải nói.

Theo một giáo viên giấu tên đang công tác tại Bắc Hà, vốn thuộc địa phương “điểm sáng” giáo dục vùng cao của Lào Cai cũng như cả nước, các nhà trường của Bắc Hà ngoài nỗ lực phấn đấu trong dạy và học đều rất tích cực tham gia các phong trào. Ngay trong cơn bão Yagi lịch sử năm 2024, nhiều thầy cô đã không quản ngại khó khăn, vất vả, tham gia tích cực trong giúp đỡ người dân khắc phục hậu quả mưa lũ.

Nếu vậy, chiểu theo Khoản đ, Điều 6 tại quy định kèm theo Quyết định 14/2024/QĐ-UBND của UBND tỉnh Lào Cai về một số nội dung liên quan đến thi đua khen thưởng, chỉ những trường hợp “không tham gia công tác xã hội, từ thiện do cơ quan, đơn vị, địa phương phát động”, tức hoàn toàn không tham gia mới “không được xét khen thưởng và không trình cấp trên khen thưởng”.

Còn liên quan đến đợt gây quỹ từ thiện này, cần xem xét kĩ lưỡng, toàn diện hơn những trường hợp “nhỡ” đóng quỹ để tìm nguyên nhân, từ đó đánh giá xem lỗi do chủ quan hay khách quan, “không tham gia” hay “không tham gia đầy đủ”…, tránh bỏ sót những trường hợp xứng đáng được khen thưởng.

“Trường chúng tôi cũng bị loại không được xét, nhưng tiếc nhất là các trường bạn như THCS Bản Phố, Tiểu học và THCS Tả Củ Tỷ 1 – họ ở những vùng khó khăn hơn, thành tích lại xuất sắc hơn chúng tôi khi giành rất nhiều giải cao trong các cuộc thi của huyện, của tỉnh, và cả của Bộ”, vị giáo viên này chia sẻ.

Nhóm học sinh Trường PTDT bán trú Tiểu học và THCS Tả Củ Tỷ 1, huyện Bắc Hà đoạt giải tại Cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng toàn quốc lần thứ 20

Được biết, trong năm 2024, tại Bắc Hà kêu gọi ủng hộ 5 loại quỹ được phát động rộng rãi từ trung ương như Quỹ đền ơn đáp nghĩa, Quỹ vì người nghèo, Quỹ cả nước chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát, Quỹ ủng hộ khắc phục thiệt hại do bão số 3 (bão Yagi)…

Sự việc cũng đặt ra câu hỏi về tính hợp lý của tiêu chí xét khen thưởng. Bắc Hà là huyện vùng cao, nơi giáo viên làm việc trong điều kiện khó khăn, thu nhập hạn chế. Yêu cầu đóng góp từ thiện như điều kiện bắt buộc để xét thi đua có thể gây áp lực tài chính, làm giảm ý nghĩa tự nguyện của từ thiện, và bỏ qua những đóng góp xuất sắc trong giảng dạy, ảnh hưởng động lực phấn đấu của giáo viên.

Để giải quyết tâm tư của giáo viên, có ý kiến cho rằng nên xem xét điều chỉnh tiêu chí của tỉnh Lào Cai, chuyển việc tham gia từ thiện thành yếu tố khuyến khích. Chính quyền cần đối thoại với giáo viên, công khai mục đích và cách sử dụng quỹ từ thiện, đồng thời rà soát kĩ các trường hợp bị loại để không bỏ sót các tập thể, cá nhân xứng đáng. Đây là cách khích lệ tinh thần cống hiến của giáo viên vùng cao, những người đang nỗ lực vì sự nghiệp giáo dục.

An Kiên/ VOV-Tây Bắc